Top 8 máy bay tiêm kích tác chiến không-đối-không mạnh thế giới: Chiếc nào đứng ở vị trí số 1?

Trong danh sách này, có tới 3 đại diện từ Trung Quốc. Chúng là những đối thủ mạnh mẽ cạnh tranh với các máy bay chiến đấu của Nga và Mỹ trong lĩnh vực này.

Tạp chí Military Watch (MW) xếp hạng 8 máy bay chiến đấu tác chiến không-đối-không hàng đầu thế giới, tuy nhiên, thứ tự không mang ý nghĩa xếp hạng. Sự xếp hạng cuối cùng sẽ do độc giả tự quyết định.

J-20A (Trung Quốc)

J-20 được chuyển giao cho Không quân Nhân dân Trung Quốc (PLA) vào năm 2016, hiện là một trong hai loại máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 trên thế giới vừa được sản xuất và trang bị ở cấp độ phi đội, tương tự như F-35.

Tuy nhiên, J-20 sử dụng khung máy bay 2 động cơ hạng nặng, có thể chứa radar lớn hơn và nhiều vũ khí hơn. Điều này cũng giúp máy bay bay xa hơn, nhanh hơn ở độ cao lớn hơn và có khả năng cơ động cao hơn.

Biến thể J-20A cải tiến bắt đầu sản xuất từ năm 2019 đã cải thiện khả năng tàng hình của máy bay và tích hợp động cơ WS-10C mới, biến nó thành máy bay chiến đấu thế hệ 5 duy nhất (chỉ tính các loại đang được sản xuất) có khả năng siêu chính xác và bay siêu âm trong thời gian dài mà không cần sử dụng động cơ đốt sau.

J-20 được đánh giá cao vì khả năng tiếp cận tên lửa không-đối-không tầm ngắn và tầm xa PL-10, cùng với PL-15, trong đó PL-15 có tầm bắn xa hơn các đối thủ phương Tây và được trang bị radar quét mạng pha điện tử chủ động (AESA).

J-20 đang được sản xuất với tốc độ cực kỳ nhanh. Năng lực của nó được tăng cường một cách nhanh chóng, khiến nhiều nhà phân tích đánh giá rằng đây là máy bay chiến đấu chiếm ưu thế trên không hàng đầu thế giới.

F-22 (Mỹ)

F-22A Raptor gia nhập Không quân Mỹ vào tháng 12/2005 sau nhiều năm trì hoãn và cắt giảm ngân sách thời hậu Chiến tranh Lạnh. Hai động cơ F119 của Raptor mang tính cách mạng, và đã mang lại cho mẫu máy bay này lực đẩy mạnh hơn bất cứ loại động cơ nào khác trên thế giới. Trong khi đó, khả năng tàng hình của F-22 được đánh giá là vượt trội ở nhiều khía cạnh.

F-22 sử dụng động cơ vector lực đẩy để nâng cao khả năng cơ động, tuy nhiên, những điểm yếu ở hệ thống điện tử hàng không đã cản trở đáng kể hiệu suất của nó ở mọi tầm bay, không chỉ so với F-35 và J-20, mà ngay với cả các biến thể hiện đại của máy bay chiến đấu thế hệ 4 như F-15EX hoặc F-16 Block 70/72.

Dây chuyền sản xuất F-22 đã phải dừng lại vào năm 2009, chưa đầy 3 năm rưỡi sau khi mẫu máy bay này đi vào hoạt động. Các yêu cầu bảo trì cực kỳ cao và độ bền tương đối thấp cũng là một trong những yếu tố khiến F-22 có thể sẽ phải 'nghỉ hưu' sớm.

Su-57 (Nga)

Su-57 là dự án thứ hai của Nga để tạo ra một máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5, sau khi chương trình MiG 1.42 đầy tham vọng thất bại do sự suy giảm của nền kinh tế và công nghiệp Nga những năm 1990.

Máy bay chiến đấu mới lần đầu tiên cất cánh vào năm 2010, mặc dù những trì hoãn trong chương trình đã khiến nó vẫn chưa được triển khai ở mức độ phi đội.

Tuy vậy, Su-57 là mẫu máy bay thế hệ 5 duy nhất đã được sử dụng trong các cuộc tấn công tên lửa chống lại các lực lượng nổi dậy tại Syria. Nó cũng tự hào với nhiều tính năng độc đáo mà không có trên các máy bay của Mỹ hoặc Trung Quốc.

Mặc dù có khả năng tàng hình thấp hơn so với các đối thủ cùng thế hệ, nhưng Su-57 được hưởng lợi từ việc sử dụng radar chuyên biệt, mang lại khả năng nhận biết tình huống cao và có thể theo dõi đến 60 mục tiêu đường không cùng một lúc.

Su-57 được đánh giá là có tiềm năng lớn trong mọi vai trò. Ngoài ra, nó có thiết kế đa năng hơn và cân bằng hơn so với hai mẫu máy bay được phát triển ở Trung Quốc và Mỹ.

F-35A/C (Mỹ)

F-35 là một loại máy bay chiến đấu nhẹ, được thiết kế để cung cấp một giải pháp giá rẻ hơn so với F-22.

Khả năng tổng hợp dữ liệu từ một mạng lưới thông tin lớn hơn mang lại cho F-35 lợi thế nhận thức tình huống ở tầm xa hơn. Sử dụng công nghệ hiển thị thông tin lên mũ bay (helmet-mounted display) giúp F-35 tấn công mục tiêu ở các góc độ khó mà F-22 không thể.

Tuy nhiên, F-35 bị hạn chế về khả năng cơ động, trọng lượng nhỏ, và khả năng tàng hình kém hơn F-22.

F-35 được phát triển chủ yếu cho các hoạt động không-đối-đất, nhưng tính tinh vi của nó khiến khả năng tác chiến không-đối-không thứ cấp trở nên mạnh mẽ nếu các vấn đề thiết kế hiện tại được giải quyết.

MiG-31BM/BSM (Nga)

MiG-31 được coi là máy bay chiến đấu/đánh chặn mạnh nhất trong biên chế của Nga. Máy bay này còn có các biến thể dành cho hoạt động chống vệ tinh, như MiG-31K trang bị tên lửa siêu thanh Kinzhal.

MiG-31 trang bị các radar lớn hơn so với các máy bay chiến đấu hoặc máy bay đánh chặn khác trên thế giới. Đồng thời, đây cũng là máy bay chiến đấu hiện đại nhanh nhất của Nga, với tốc độ lên tới Mach 2,8.

Nó có thể bay siêu âm trong thời gian dài, có độ bền cao và hoạt động trong điều kiện nhiệt độ khắc nghiệt, cũng như hạ cánh trên đường băng. Điều này khiến chúng trở nên lý tưởng cho việc phòng thủ vùng Bắc Cực mà Nga đang tranh chấp với phương Tây.

Tuy vậy, liệu mẫu máy bay này có tiếp tục được hiện đại hóa vào giữa những năm 2020 hay không? Điều đó phụ thuộc rất nhiều vào mức độ tiến triển của ‘người kế nhiệm’ của MiG-31, đang được phát triển theo chương trình PAK DP (MiG-41).

J-16 / J-15B (Trung Quốc)

Trung Quốc mua máy bay chiến đấu Su-27 Flanker đầu tiên từ Liên Xô vào năm 1991, với 3 chiếc được chuyển giao trong năm ấy. Sau đó, Bắc Kinh đầu tư mạnh vào giấy phép sản xuất trong nước, để từ đó phát triển các biến thể bản địa có khả năng lớn hơn nhiều.

J-16 được xây dựng dựa trên độ bền rất cao của thiết kế Su-27, với khả năng chứa bộ cảm biến lớn và hiệu suất bay tuyệt vời mặc dù khả năng tàng hình hạn chế. Nó được trang bị hệ thống điện tử hàng không thế hệ thứ năm và vũ khí tiên tiến, đặc biệt là tên lửa PL-10 và PL-15.

Trong khi đó, J-15B là phiên bản phái sinh của Flanker tích hợp nhiều công nghệ tương tự do Hải quân Trung Quốc triển khai cho các hoạt động trên tàu sân bay. Máy bay này có thiết kế một chỗ ngồi thay vì hai chỗ ngồi, tập trung hơn vào ưu thế trên không và có nhiều điểm mạnh về hiệu suất tương tự như J-16.

Hệ thống điện tử hàng không của J-16 cũng là cơ sở để Trung Quốc hiện đại hóa các biến thể Flanker cũ hơn như dòng J-11B. Gói nâng cấp bao gồm các cảm biến hiện đại, tên lửa, hệ thống liên kết dữ liệu…

Su-35S (Nga)

Gia nhập Không quân Nga từ đầu năm 2014, Su-35S có nguồn gốc từ Su-27 Flanker và được hưởng lợi đáng kể từ chương trình phát triển nâng cao như Su-27M, Su-37 và Su-35BM.

Su-35S tự hào với khả năng tiếp cận 3 loại radar, trong đó có hai radar AESA băng tần L được tối ưu hóa cho các nhiệm vụ tác chiến điện tử và chống tàng hình. Máy bay này còn sử dụng động cơ mạnh mẽ hơn bất kỳ mẫu Flanker nào khác, chỉ yếu hơn một chút so với động cơ F119 trên F-22 về lực đẩy.

Mặc dù thiếu hệ thống điện tử hàng không tiên tiến, khả năng tàng hình và tên lửa tầm xa như các biến thể Flanker của Trung Quốc, nhưng Su-35 có tầm bay xa hơn nhiều, có thể leo cao nhanh hơn và cơ động tốt hơn. Nó còn được thiết kế để có thể đối đầu với máy bay phản lực thế hệ thứ 5 của NATO nói riêng.

F-15EX (Mỹ)

Được triển khai từ năm 2021, F-15EX không có khả năng tàng hình tiên tiến như F-22 nhưng lại vượt trội hơn nó trong hầu hết các khía cạnh khác.

Nó có độ linh hoạt cao hơn và có thể triển khai nhiều loại vũ khí không-đối-đất, chống hạm, tích hợp radar mạnh mẽ hơn cũng như hệ thống tìm kiếm và theo dõi hồng ngoại. Yêu cầu bảo dưỡng thấp hơn nhiều cho phép F-15EX có mức độ sẵn sàng hoạt động cao hơn.

F-15EX có thể mang số lượng lớn tên lửa không-đối-không. Trong tương lai, nó còn có thể triển khai các tên lửa ngoại cỡ với tầm bắn cực xa.

F-15EX có độ bền cao hơn so với F-22, nó cũng được trang bị công nghệ hiển thị trên mũ bay để tấn công mục tiêu ở các góc độ khó.