1. Chùa Bái Đính - Ngôi Chùa Có Hành Lang La Hán Dài Nhất Châu Á
Chùa Bái Đính là một quần thể chùa lớn với nhiều kỷ lục châu Á và Việt Nam được xác lập như chùa có tượng Phật bằng đồng dát vàng lớn nhất châu Á, chùa có hành lang La Hán dài nhất châu Á, có tượng Di Lặc bằng đồng lớn nhất Đông Nam Á... Đây là ngôi chùa lớn nhất và sở hữu nhiều kỷ lục nhất ở Việt Nam.
Các hạng mục xây dựng, mở rộng khu chùa mới được các đại biểu tham dự đại lễ Phật Đản Thế Giới 2008 làm lễ khánh thành giai đoạn 1, năm 2010 chùa Bái Đính là nơi tổ chức Đại Lễ Cung Nghinh Xá Lợi Phật đầu tiên từ Ấn Độ về Việt Nam. Đại Lễ Phật Đản Liên Hiệp Quốc – Vesak 2014 do Việt Nam đăng cai đã diễn ra tại chùa Bái Đính trong tháng 3 năm 2014.
Chùa nằm ở cửa ngõ phía tây khu di tích cố đô Hoa Lư, bên quốc lộ 38B, thuộc xã Gia Sinh – Gia Viễn – Ninh Bình, cách thành phố Ninh Bình15 km, cách Hà Nội 95 km. Chùa Bái Đính nằm ở phía bắc của quần thể di sản thế giới Tràng An.
Địa chỉ: Gia Sinh, Gia Viễn, Ninh Bình
2. Chùa Một Cột – Ngôi chùa có kiến trúc độc đáo nhất Châu Á
Chùa Một Cột là một trong những ngôi chùa có kiến trúc độc đáo nhất tại Châu Á, là biểu tượng văn hoá và điểm đến tâm linh ở Thủ đô Hà Nội. Với vẻ đẹp kiến trúc cổ kính cùng những giá trị về mặt lịch sử, ngôi chùa này sẽ mang đến cho bạn một cái nhìn trực quan, hấp dẫn về văn hoá Phật Giáo Việt.
Chùa Một Cột là ngôi chùa cổ ở Việt Nam được xây dựng từ thời vua Lý Thái Tông, còn được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau như Chùa Mật, Liên Hoa Đài hay Diên Hựu Tự. Dưới thời nhà Lý, chùa tọa lạc trên phần đất của thôn Thanh Bảo, huyện Quảng Đức, phía tây Hoàng thành Thăng Long. Ngày nay, chùa thuộc quận Ba Đình, nằm ở công viên phía sau phố Ông Ích Khiêm, cạnh quần thể Quảng trường Ba Đình và Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Sự ra đời của Chùa Một Cột gắn liền với giấc mộng của vua Lý Thái Tông vào năm 1049. Nhà vua mộng thấy Phật Bà Quan Âm ban cho ông một đóa sen tỏa sáng. Sau khi thức dậy, ngài đã thuật lại giấc mộng kỳ bí trên cho quần thần cùng nghe. Thiền tăng Thuyền Lã khuyên vua nên dựng một ngôi chùa để tưởng nhớ ân đức của Quan Âm.
Năm 1049, bắt đầu chùa được khởi công xây dựng. Đến đời vua Lý Nhân Tông thì được cải tạo, xây hồ Linh Chiểu và trang trí thêm một toà sen mạ vàng ở đỉnh cột. Ẩn trong toà sen là một ngôi đền sơn tím, điêu khắc hình chim thần trên mái nhà, phía trong có tượng Quan Thế Âm mạ vàng.
Địa chỉ: Chùa Một Cột, Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội
3. Chùa Đồng - Ngôi chùa được làm bằng đồng lớn nhất Châu Á
Nằm trên đỉnh núi cao, chùa Đồng Yên Tử là biểu tượng của văn hóa Phật giáo Việt Nam. Đây là nơi vua Trần Nhân Tông từ bỏ ngai vàng để tu tập và sáng lập phái Thiền Trúc Lâm Yên Tử, phổ biến rộng rãi ở Việt Nam. Ngôi chùa này có kiến trúc độc đáo được làm hoàn toàn bằng đồng và đứng trên đỉnh núi cao nhất khu vực. Đây được mệnh danh là ngôi chùa bằng đồng lớn nhất Việt Nam và Châu Á, kết quả của sự nỗ lực và tài năng của hàng ngàn thợ xây dựng. Không chỉ là biểu tượng của nghệ thuật và kỹ thuật, chùa Đồng còn là nơi linh thiêng thu hút hàng triệu người đến tham quan, chiêm bái và cầu nguyện mỗi khi đi du lịch Hạ Long.
Chùa Đồng nặng tới 70 tấn, đứng sừng sững trên đỉnh núi đá cao. Chùa có phong cách kiến trúc thời Trần với những đường nét uốn lượn, hoa văn tinh tế trên mái và đao. Để xây dựng ngôi chùa này, người ta đã dùng đồng nguyên chất nhập khẩu từ Australia, bao gồm 4000 cấu kiện, trong đó có cấu kiện nặng nhất là 1,4 tấn. Qua nhiều công đoạn tỉ mỉ và cẩn trọng, chùa Đồng đã khoác lên mình vẻ đẹp tựa như một bông sen vàng trên đỉnh núi linh thiêng.
Địa chỉ: Đỉnh Yên Tử, Yên Tử, Nam Mẫu, Uông Bí, Quảng Ninh
4. Chùa Hội Khánh – Nơi có bức tượng Phật ngồi thiền trên mái chùa dài nhất ở Châu Á
Chùa Hội Khánh là một trong những điểm du lịch tâm linh nổi tiếng nhất của Bình Dương. Đến đây, du khách không chỉ có thể tham quan lễ hội, mà còn có cơ hội tìm hiểu về nét kiến trúc cổ xưa của Việt Nam. Đặc biệt, Chùa Hội Khánh là một biểu tượng tôn giáo lịch sử và nghệ thuật với việc được ghi nhận là bức tượng Phật ngồi trên mái dài nhất Châu Á, đồng thời cũng là mái chùa dài nhất ở Việt Nam.
Chùa Hội Khánh được xây dựng từ thời kỳ Đại Ngạn Thánh Tông, vào năm Tân Dậu (năm 1741) tại một ngọn đồi cao ở Thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. Trải qua thời kỳ chiến tranh, ngôi chùa đã bị phá hủy vào năm 1861 do cuộc xâm lược của Pháp. Sau đó, vào năm 1868, chùa được xây dựng lại dưới sự lãnh đạo của thầy Thích Chánh Đắc, cách vị trí cũ khoảng 100m. Sau nhiều lần cải tạo và nâng cấp, khu di tích được khai quật lại vào năm 1917 và 1984. Chánh điện được xây dựng lại vào năm 1990 và 1991. Vào ngày 29 tháng 2 năm 1992, Hội Đồng Phật giáo tỉnh Sông Bé đã tiến hành trùng tu lại các pho tượng lịch sử trong khu di tích. Tất cả các pho tượng Phật tại đây đều được điêu khắc bởi các nghệ nhân địa phương vào thế kỷ 19.
Quá trình xây dựng và phát triển của chùa đã trải qua nhiều sóng gió, nhưng cuối cùng, nó đã trở thành một biểu tượng Phật giáo với quy mô lớn và kiến trúc đặc trưng của một ngôi chùa hàng trăm năm tuổi, góp phần quan trọng vào việc phát triển du lịch tâm linh ở Bình Dương.
Địa chỉ: Số 35 đường Yersin, phường Phú Cường, Thành phố Thủ Dầu Một, Bình Dương (Gần Nhà thờ Chánh toà Phú Cường)
5. Chùa Tây Tạng - Nơi đặt ngôi chùa có bức tượng bồ đề đạt ma làm từ tóc lớn nhất Việt Nam
Chùa ở Bình Dương được xây dựng theo phong cách Mật Tông Tây Tạng, có bức tượng Bồ Đề Đạt Ma làm từ tóc của hàng nghìn Phật tử. Chùa Tây Tạng (TP Thủ Dầu Một, Bình Dương) bắt đầu được xây dựng vào năm 1928 với tên gọi là Bửu Hương Tự. Sau khi trụ trì chùa sang Tây Tạng nghiên cứu Phật học, vào năm 1937, chùa được đổi tên như hiện nay. Ngày nay, chùa nằm trên một ngọn đồi xanh mát.
Ban đầu, chùa chỉ là một am nhỏ dành cho việc thờ Phật. Sau khi trùng tu lớn vào năm 1992, chùa đã trở thành một ngôi chùa theo phong cách Mật Tông ở Tây Tạng. Chánh điện được bao quanh bởi vườn cây cao, có cấu trúc hình vuông, điểm nhấn là ngôi bảo tháp thờ xá lợi và các tứ giác cao hơn 15 m.
Ở tầng thượng, chùa có năm điện thờ 5 vị Phật của Phật giáo Tây Tạng, thường được gọi là 'Ngũ Trí Như Lai'. Mỗi vị tượng biểu hiện một tính cách của con người. Chỉ vào những ngày đặc biệt như rằm, mồng một hoặc dịp lễ lớn, nhà chùa mới mở cửa cho du khách lên tầng thượng để chiêm bái Ngũ Trí Phật. Tại trung tâm chánh điện, tượng Phật Thích Ca ngồi thiền cao 2,3 m. Xung quanh là các tượng Phật và Bồ tát được đặt ở các vị trí khác nhau.
Phía sau chánh điện, có bức tượng Đạt Ma Sư Tổ được xác nhận là bức tượng bằng tóc lớn nhất Việt Nam. Bức tượng này được chế tác vào năm 1982, cao gần 3 m, với phần khung được làm bằng sắt, trong khi phần chính được làm từ tóc thu thập từ các Phật tử. Điều thú vị là trên đầu của ngài còn treo một chiếc nón lá, thể hiện văn hóa dân tộc. Vào đầu năm, chùa Tây Tạng thu hút nhiều du khách hành hương. Chùa thường đông nhất vào tối ngày mùng tám tháng giêng, khi tổ chức lễ cúng sao giải hạn, cầu nguyện cho sự an lành của mọi người.
Địa chỉ: 46B Thích Quảng Đức, Phường Chánh Nghĩa, Thành phố Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình Dương
6. Chùa Linh Phước - Tháp chuông cao nhất Việt Nam
Chùa Linh Phước, hay còn gọi là chùa Ve Chai, nằm cách trung tâm Đà Lạt khoảng 20 km về phía ngoại ô. Chùa nổi tiếng trên mạng xã hội với nhiều bức ảnh nghệ thuật và trở thành điểm đến thu hút du khách. Điểm đặc sắc của chùa Linh Phước là các công trình trong khuôn viên đều được khảm sành, sứ, chai, do đó còn được gọi là chùa Ve Chai. Chùa có diện tích 6.666,84m2, chánh điện rộng 12m và dài 33m với hai hàng cột rồng khảm sành.
Chùa Linh Phước giữ nhiều kỷ lục quốc gia, bao gồm tháp chuông cao nhất Việt Nam, tượng Phật bê tông trong nhà cao nhất, tượng Bồ tát Quan Thế Âm làm từ 600.000 bông hoa bất tử, tượng Khổng tước vương bằng gỗ sao lớn nhất, ngôi chùa khảm sành nhiều nhất, gốc cây gỗ trâm chứa bộ kinh pháp lớn nhất, bộ phản bằng gỗ sao lớn nhất, tác phẩm 'Song tùng bách hạc' xác lập kỷ lục, và công trình tái hiện cảnh Mục Liên tìm mẹ qua 18 tầng địa ngục lớn nhất.
Sân chùa có con rồng dài 49m làm từ 12.000 vỏ chai bia, miệng rồng che tượng Phật Di Lặc. Đối diện sân chùa là Linh Pháp cao hơn 37m với 7 tầng đặc sắc. Trong tháp có Đại Hồng Chung cao 4,3m, nặng 8.500kg, là một trong những chuông nặng nhất Việt Nam. Bên trong nội điện, du khách sẽ thấy 324 bức tượng Quan Thế Âm Bồ Tát, trong đó có bức tượng bê tông cốt thép lớn nhất nước.
Địa chỉ: Trại Mát, Thành phố Đà Lạt, Lâm Đồng
7. Chùa Mía – Chùa có nhiều tượng nghệ thuật nhất Việt Nam
Chùa Mía (Sùng Nghiêm tự) là một ngôi chùa cổ tại xã Đường Lâm, thị xã Sơn Tây, Hà Nội. Vùng này xưa kia gọi là Cam Giá, tên Nôm là Mía, nên chùa được gọi là chùa Mía. Đây là ngôi chùa giữ nhiều tượng nghệ thuật nhất Việt Nam với 287 tượng.
Trong số các di tích nổi tiếng ở Đường Lâm, chùa Mía là một trong những di tích cổ nhất và đẹp nhất. Chùa được xây theo kiểu 'nội công, ngoại quốc' với hậu đường phía sau. Tòa bảo tháp Cửu phẩm Liên Hoa cao 13m được xây để thờ vọng xá lợi Đức Phật, đồng thời là biểu tượng bảo vệ cho mạch văn ở làng quê Đông Sàng. Qua dãy nhà thờ Tổ là chùa Chính, hậu đường, chùa Hạ, tả hữu hành lang nối liền vào bên trong, vây quanh thượng điện. Chùa thờ tượng Hộ pháp, Kim Cương cao hơn 2m và 18 vị La hán với nhiều tư thế, nét mặt sinh động ở tả hữu hành lang. Tháng 5 năm 2006, chùa Mía được Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam công nhận là ngôi chùa lưu giữ nhiều tượng nghệ thuật nhất Việt Nam. Tượng Phật ở chùa Mía đặc sắc về hình dáng và phong phú về số lượng. Chùa hiện có 287 tượng lớn nhỏ, gồm 6 tượng đồng, 107 tượng gỗ và 174 tượng đất.
Các bia đá trong chùa ghi lại rằng chùa được bà Ngô Thị Ngọc Diệu (Nguyễn Thị Ngọc Dong, người làng Nam Nguyễn trong tổng Mía, thuộc vùng đất cổ Đường Lâm) - một phi tần của Chúa Trịnh Tráng, cùng cha mẹ và dân làng xây dựng năm 1632. Năm 1750, dân các làng Cam Gia Thịnh, Đông Sàng và Mông Phụ góp công, của xây thêm nhà tiền đường. Từ ngoài vào, tam quan nhà chùa nằm ngay dưới tán cây đa cổ thụ 400 năm tuổi, tán lá xum xuê tạo nên khung cảnh yên tĩnh, mát mẻ và linh thiêng cho chùa Mía.
Hệ thống tượng Phật và quần thể kiến trúc độc đáo đã tạo nên giá trị nghệ thuật, văn hóa - lịch sử đặc biệt của chùa Mía. Vì thế, chùa Mía được xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia năm 1964.
Địa chỉ: Đường Lâm, Sơn Tây, Hà Nội
8. Chùa Khai Nguyên Sơn Tây - Chùa có tượng Phật lớn nhất Đông Nam Á
Chùa Khai Nguyên Sơn Tây, còn gọi là Chùa Tản Viên, chính thức tên là Tản Viên Sơn Quốc Tự. Đây là ngôi chùa lớn, sở hữu tượng Phật A Di Đà lớn nhất Đông Nam Á. Chùa có lịch sử từ thời Nhà Lý vào nửa đầu thế kỷ XI. Trải qua nhiều thăng trầm, Chùa Khai Nguyên đã được di chuyển và tôn tạo lại tại vị trí ban đầu, giữ nguyên nét cổ kính. Hiện chùa tọa lạc tại thôn Khoang Sau, xã Sơn Đông, thị xã Sơn Tây.
Chùa Khai Nguyên có kiến trúc kết hợp kim - cổ, với kiểu “nội công ngoại quốc”, các gian thờ bố trí theo kiểu “tiền Phật hậu Tổ”. Phía cuối chùa là Tăng đường cùng tả vu, hữu vu, Tháp Báo Ấn, gác chuông và gác trống. Trước chùa có một hồ nước hình chữ nhật, quanh năm xanh trong như ngọc, với lầu gác mô phỏng Chùa Một Cột. Nơi đây thờ Địa Tạng Vương Bồ Tát và giữ bộ kinh Địa Tạng quý, thu hút nhiều Phật tử.
Bên cạnh bức tượng Phật lớn, Chùa Khai Nguyên còn có hệ thống 1975 pho tượng Phật trong gian Tam Bảo, tạo nên kiến trúc độc đáo. Ngoài ra, chùa còn giữ các di vật giá trị như bia đá niên hiệu Cảnh Hưng thứ 19 và Gia Long thứ 14, và một quả chuông đồng niên hiệu Tự Đức thứ 22. Những di vật này là sử liệu quý, thể hiện giá trị văn hóa - lịch sử của chùa.
Địa chỉ: Thôn Tây Ninh, Sơn Đông, Sơn Tây, Hà Nội