Top 8 phân tích chi tiết kỳ ảo trong các truyện thần thoại (Ngữ văn 10 - SGK Kết nối tri thức) xuất sắc

Nữ Oa, vị thần tạo ra loài người, thấy con cháu mình sống trong cảnh tối tăm và khổ sở khi một ngày, Thủy Thần, Cung Công và Hỏa Thần gây ra cuộc chiến dữ dội. Cột chống trời bị gãy, làm sụt lở một góc trời và gây ra thảm họa lớn. Nữ Oa không ngại khó khăn, vất vả, đã làm việc cật lực ngày đêm để sửa chữa vòm trời, cứu giúp nhân loại. Bà dùng đá ngũ sắc chất thành núi, đốt lửa luyện thành keo, rồi vá tất cả các vết thủng trên trời. Từ đó, con người sống dưới bầu trời trong xanh, với những đám mây ngũ sắc, không còn lo lắng về sập trời, lũ lụt hay thú dữ, mà yên tâm làm việc, hưởng cuộc sống no đủ và vui vẻ.

Truyện 'Thần Trụ Trời' nằm trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam, thuộc nhóm thần thoại suy nguyên, kể về sự hình thành vũ trụ và các loài. Truyện không chỉ cuốn hút bởi cốt truyện đơn giản, dễ hiểu mà còn bởi các chi tiết kỳ ảo. Điểm nổi bật là chi tiết thần Trụ Trời dùng đầu để đội trời, sau đó dùng tay đào đất, xây dựng cột vững chãi chống trời. Khi cột khô và cứng, thần phá bỏ và ném đất đá khắp nơi, tạo ra các bề mặt địa hình khác nhau. Chi tiết này giải thích sự phân chia trời đất, lý do hình thành các dạng địa hình như sông, hồ, núi, cao nguyên, và cả di tích Cột chống trời ở Hải Dương. Đồng thời, nó thể hiện trí tưởng tượng phong phú của các tác giả dân gian.

Trong hệ thống thần thoại suy nguyên, có nhiều câu chuyện giải thích về nguồn gốc vũ trụ và các loài vật, như câu chuyện về 'Thần Gió'. Các tác giả dân gian đã sáng tạo ra chi tiết kỳ ảo: con trai của thần Sét vì nghịch quạt gió làm bát gạo của một người đàn ông rơi xuống ao, đã bị Ngọc Hoàng trừng phạt. Ngọc Hoàng đày con thần Gió xuống trần để chăn trâu cho người mất gạo. Sau đó, Ngọc Hoàng lại bắt con thần Gió hóa thành cây ngải để báo hiệu gió cho nhân gian. Chi tiết kỳ ảo này nhằm giải thích hiện tượng gió lốc trước mưa bão và cách nhận biết các hiện tượng tự nhiên qua cây ngải. Nó cũng thể hiện kinh nghiệm của tác giả dân gian trong việc sử dụng lá ngải chữa bệnh cảm cho trâu.

Kho tàng văn học dân gian Việt Nam phong phú với nhiều câu chuyện mang ý nghĩa sâu sắc, trong đó không thể không nhắc đến thể loại thần thoại. Thần thoại nổi bật với các chi tiết kỳ ảo, hư cấu nhưng rất cuốn hút, mang đến cho người đọc cảm xúc về các sự kiện thường ngày. Một ví dụ tiêu biểu là câu chuyện về con của Thần Gió bị đày xuống hạ giới để chăn trâu và sau này hóa thành cây ngải tướng quân để báo tin. Con của Thần Gió, vì nghịch ngợm, đã thổi bay bát gạo của một nông dân và bị phạt đày xuống trần làm kẻ chăn trâu, sau đó hóa thành cây ngải tướng quân để thông báo tin gió. Chi tiết kỳ ảo này giải thích sự tồn tại của cây ngải tướng quân và tác dụng của nó, đồng thời tạo ra những câu chuyện thú vị truyền lại cho thế hệ sau, làm phong phú thêm kho tàng văn học dân gian. Chi tiết này không chỉ làm câu chuyện thêm sinh động mà còn giải thích tinh tế các hiện tượng tự nhiên, dễ tiếp thu. Dù nhiều năm đã qua, câu chuyện vẫn được truyền miệng rộng rãi và để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả.

Những câu chuyện cổ tích Việt Nam đã từng mê hoặc em khi còn nhỏ. Giờ đây, em nhận ra rằng sức hút của những câu chuyện này chính là nhờ các chi tiết kỳ ảo. 'Câu chuyện Thạch Sanh' là một ví dụ tiêu biểu, với các tình tiết khiến em bị cuốn hút. Một chi tiết kỳ ảo mà em đặc biệt ấn tượng là khi Thạch Sanh một mình vào hang để tiêu diệt yêu tinh. Sau khi yêu tinh chết, thay vì để lại xác như bình thường, nó đã để lại cho Thạch Sanh một bộ cung bằng vàng. Đây là phần thưởng cho lòng dũng cảm của Thạch Sanh trong việc tiêu diệt cái ác và bảo vệ dân làng. Chi tiết này đã khiến em hiểu rõ hơn câu nói: 'Sự dũng cảm luôn được đền đáp xứng đáng.'

Truyện 'Thần Sét' thuộc nhóm thần thoại suy nguyên trong văn học dân gian Việt Nam, giải thích nguồn gốc của các hiện tượng tự nhiên. Các tác giả dân gian đã khéo léo sáng tạo ra chi tiết kỳ ảo: thần Sét bị Ngọc Hoàng trừng phạt vì đánh lầm người vô tội, buộc phải nằm im trong một khu rừng ở thiên đình. Ngọc Hoàng ra lệnh cho gà thần thi thoảng mổ vào người thần Sét, khiến thần đau đớn mà không thể phản kháng. Sau khi được tha, thần Sét trở nên sợ tiếng gà, và khi nghe tiếng chớp, người hạ giới thường bắt chước tiếng gà để làm thần Sét giật mình. Chi tiết này giải thích hiện tượng sấm sét và phản ánh kinh nghiệm dân gian trong việc ứng phó với các hiện tượng thiên nhiên cực đoan.

Chi tiết kỳ ảo trong các câu chuyện thần thoại thường là những yếu tố hoang đường và kỳ lạ, không có thật. Trong truyền thuyết, các chi tiết này được tạo ra để xây dựng những câu chuyện thần thoại, giải thích những hiện tượng mà khoa học chưa giải thích được, hoặc tôn vinh các nhân vật được nhân dân ngưỡng mộ. Ví dụ điển hình là chi tiết trong thần thoại Nữ Oa vá trời, khi Nữ Oa dùng đá ngũ sắc để vá lại vòm trời bị rách, cứu nhân loại khỏi nạn lũ lụt. Theo truyện, Nữ Oa là vị thần tạo ra muôn loài. Khi trời bị rách do các vị thần đánh nhau, nhân gian chìm trong khổ cực. Để cứu vãn tình hình, Nữ Oa đã ngày đêm làm việc, chất đá ngũ sắc thành núi và vá các lỗ trên trời. Cô chết vì kiệt sức, hòa cùng thiên nhiên. Chi tiết này không chỉ làm nổi bật sự kỳ diệu của Nữ Oa mà còn giải thích sự tồn tại của mây ngũ sắc trên trời.

Những chi tiết kỳ ảo trong các truyện thần thoại thường là những yếu tố không có thật, mang tính chất hoang đường và kỳ lạ nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong câu chuyện. Các chi tiết này được tạo ra để xây dựng những câu chuyện thần thoại và giải thích những hiện tượng chưa thể lý giải bằng khoa học. Một ví dụ điển hình là chi tiết Nữ Oa vá trời, một hình ảnh khiến em không thể quên. Theo truyền thuyết, Nữ Oa là vị thần tạo ra các loài. Khi vòm trời bị rách do các vị thần Thủy và Hỏa đánh nhau, gây ra khổ cực cho nhân gian, Nữ Oa đã không ngừng ngày đêm để vá lại vòm trời. Bà sử dụng đá ngũ sắc, chất thành núi, nung thành keo để vá các vết rách. Chi tiết này không chỉ làm nổi bật sự kỳ diệu của Nữ Oa mà còn giải thích sự tồn tại của mây ngũ sắc trên trời.