Top 8 Phân tích đoạn trích 'Bài học đường đời đầu tiên' của Tô Hoài (Ngữ văn 6 - SGK Cánh diều) ấn tượng

Tô Hoài, một trong những tác giả nổi bật viết cho thiếu nhi, được biết đến nhiều nhất với tác phẩm “Dế Mèn phiêu lưu ký”. Đoạn trích “Bài học đường đời đầu tiên” mô tả chú Dế Mèn, khỏe mạnh nhưng kiêu ngạo và xem thường người khác. Chính tính cách này đã dẫn đến cái chết của Dế Choắt.

Nhân vật chính là Dế Mèn, vốn sống độc lập từ nhỏ và có niềm đam mê phiêu lưu. Tuy nhiên, sự kiêu ngạo của Dế Mèn khiến chú luôn coi thường hàng xóm, Dế Choắt, một con dế gầy yếu. Khi đến thăm nhà Choắt, Dế Mèn đã chê bai sự bừa bộn và vô tổ chức của bạn. Dế Mèn còn từ chối đề nghị của Choắt về việc đào một ngách nối liền hai nhà, cho rằng mùi hôi của Choắt quá khó chịu. Sự kiêu căng và ích kỷ của Dế Mèn rất rõ ràng.

Tình hình căng thẳng lên đỉnh điểm khi Dế Mèn đùa cợt với chị Cốc, khiến chị tức giận. Lúc này, Dế Mèn không còn sự kiêu hãnh mà trở thành sợ hãi và hèn nhát, nhanh chóng trốn vào hang, để Choắt một mình đối mặt với chị Cốc. Dế Choắt, với sự yếu đuối của mình, đã phải chịu đựng sự tấn công của chị Cốc cho đến khi kiệt sức. Dế Mèn không ra tay cứu bạn, mà chỉ nhận lỗi về mình khi đã gián tiếp gây ra cái chết của Choắt. Trước khi chết, Choắt đã nhắc nhở Dế Mèn rằng tính hung hăng và thiếu suy nghĩ sẽ dẫn đến tai họa. Cái chết của Choắt và lời khuyên của bạn đã khiến Dế Mèn nhận ra lỗi lầm của mình và suy ngẫm về bài học cuộc đời đầu tiên của mình. Đoạn trích này cho thấy Dế Mèn phải trả giá đắt cho sự thiếu sót của mình.

Dế Mèn cảm thấy hối hận về cách đối xử với Dế Choắt và tự trách mình vì đã gián tiếp gây ra cái chết của bạn. Cảm giác hụt hẫng và bất lực khi không thể cứu vãn tình hình sau cái chết của Choắt khiến Dế Mèn phải suy nghĩ nghiêm túc về cách sống của mình.

Phân tích này cho thấy tài năng của Tô Hoài trong việc miêu tả các loài vật và cách kể chuyện tự nhiên, cùng với ngôn ngữ sắc sảo và hình ảnh sinh động.

Tô Hoài, được biết đến là bậc thầy viết cho thiếu nhi, đã tạo ra những tác phẩm sinh động và hấp dẫn suốt nhiều thập kỷ. Một trong những tác phẩm nổi bật của ông là “Dế Mèn phiêu lưu ký”, và đoạn trích “Bài học đường đời đầu tiên” chính là phần mở đầu cho các biến cố trong cuộc đời Dế Mèn, để lại ấn tượng sâu sắc cho người đọc.

Chân dung Dế Mèn dưới bút pháp của Tô Hoài hiện lên vô cùng sống động và ấn tượng. Tô Hoài đã tỉ mỉ miêu tả vẻ ngoài của Dế Mèn với đôi càng mẫm bóng, vuốt chân cứng nhọn như thanh kiếm và đôi cánh dài, thân hình màu nâu bóng mỡ, rắn chắc. Dế Mèn tự hào về vẻ đẹp của mình, không chỉ qua hình thức mà còn qua tính cách, với sự kiêu ngạo thể hiện qua cặp râu hùng dũng và các bước đi trịnh trọng. Nhờ vào các biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa cùng với sự quan sát tỉ mỉ và trí tưởng tượng phong phú, Tô Hoài đã khắc họa hình ảnh của Dế Mèn như một chàng trai trẻ tự tin, yêu đời nhưng cũng đầy kiêu ngạo và ngông cuồng.

Tính kiêu ngạo và tự phụ của Dế Mèn đã dẫn đến những tình huống đau lòng. Tô Hoài đã khéo léo xây dựng sự đối lập giữa Dế Mèn và Dế Choắt, người bạn hàng xóm yếu ớt. Dế Choắt, gầy gò và ốm yếu, bị Dế Mèn coi thường. Mặc dù Choắt đã cầu xin sự giúp đỡ, Mèn lại từ chối một cách kiêu ngạo. Sự ngông cuồng của Mèn đã khiến Choắt phải chịu đựng cái chết thảm thương sau khi Mèn trêu chị Cốc. Dế Mèn đã trốn vào hang, để lại Choắt một mình đối mặt với chị Cốc, và khi sự việc kết thúc, Mèn mới nhận ra lỗi lầm của mình. Những lời trăng trối của Dế Choắt chính là bài học đau đớn mà Dế Mèn phải trả giá bằng cả mạng sống của người bạn.

Qua việc sử dụng linh hoạt các biện pháp nghệ thuật như so sánh và nhân hóa, cùng cách kể chuyện hấp dẫn và ngôn ngữ phong phú, câu chuyện về bài học đường đời đầu tiên trở nên thú vị và cuốn hút hơn. Đoạn trích không chỉ cho thấy vẻ đẹp của Dế Mèn mà còn rút ra bài học quan trọng: phải biết quan tâm, giúp đỡ người khác và tránh xa sự kiêu ngạo, xốc nổi.

Tô Hoài thường được biết đến như một nhà văn chuyên viết cho thiếu nhi, bởi tác phẩm của ông đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của nhiều em nhỏ suốt nhiều năm qua. Trong số những sáng tác nổi tiếng của ông, 'Dế Mèn phiêu lưu ký' là tác phẩm được nhiều bạn nhỏ biết đến. Đoạn trích 'Bài học đường đời đầu tiên' từ tác phẩm này đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả.

Đoạn trích chia thành hai phần. Tô Hoài bắt đầu bằng việc miêu tả hình dáng, tính cách và hành động của Dế Mèn, từ đó dẫn dắt câu chuyện về bài học đầu đời của Dế Mèn sau cái chết của Dế Choắt. Toàn bộ đoạn văn được kể từ góc nhìn của Dế Mèn, làm cho câu chuyện trở nên chân thực và sống động hơn.

Phần mở đầu miêu tả Dế Mèn với đôi càng 'mẫm bóng' và 'những cái móng vuốt cứng dần và nhọn hoắt'. Toàn thân Dế Mèn 'rung rinh một màu nâu bóng mỡ, rất ưa nhìn'. Đầu nó 'to ra và nổi từng tảng, rất bướng'. Hai cái răng đen nhánh 'nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy' và sợi râu 'dài và uốn cong rất hùng dũng'. Qua những chi tiết này, chúng ta cảm nhận được sự tinh tế trong miêu tả của Tô Hoài. Dế Mèn hiện lên rõ nét với vẻ cường tráng và kiêu ngạo. Những hành động của nó cũng được miêu tả sinh động, như khi 'co cẳng lên đạp phanh phách vào các ngọn cỏ' hay 'trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu'. Điều này không chỉ thể hiện vẻ ngoài mà còn bộc lộ tính cách của chú dế này.

Với những từ ngữ độc đáo như 'mẫm bóng', 'nhọn hoắt', 'hủn hoẳn', 'dài bóng mỡ', 'ngoàm ngoạp', đoạn văn về Dế Mèn trở nên đặc sắc và nổi bật. Tô Hoài không chỉ có khả năng quan sát tinh tế mà còn là bậc thầy trong việc sử dụng ngôn từ. Tuy nhiên, bên cạnh việc miêu tả ngoại hình, hành động, Tô Hoài còn làm rõ tính cách của nhân vật. Dế Mèn, với sự kiêu căng và tự phụ, đã gây ra những hậu quả đáng tiếc và đó là bài học đầu tiên của nó.

Câu chuyện bắt đầu từ thái độ coi thường của Dế Mèn đối với Dế Choắt. Thay vì thông cảm, nó còn chế giễu bạn mình. Khi Dế Choắt nhờ vả, Dế Mèn xì hơi và mắng mỏ bạn, thể hiện rõ sự khinh rẻ. Tô Hoài đã xây dựng một nhân vật đối lập hoàn toàn với Dế Mèn về ngoại hình và sức lực, làm nổi bật tính cách kiêu ngạo của Dế Mèn.

Dế Choắt, với vẻ yếu ớt, đã không thể chịu nổi sự trêu chọc của Dế Mèn và đã dẫn đến cái chết thương tâm. Dế Mèn, sau khi chứng kiến cái chết của bạn, đã hối hận và nhận ra bài học quan trọng về sự kiêu ngạo của mình. Cái chết của Dế Choắt là bài học vô giá đối với Dế Mèn.

Thông qua việc sử dụng các biện pháp tu từ như so sánh và nhân hoá, Tô Hoài không chỉ tái hiện câu chuyện một cách chân thực mà còn mang lại một bài học sâu sắc. Đoạn trích không chỉ dạy cho Dế Mèn mà còn cho tất cả chúng ta về sự yêu thương, sẻ chia và thái độ sống khiêm tốn.

Khi nhắc đến Tô Hoài, chúng ta không thể không nghĩ đến một nhà văn vĩ đại với những cống hiến to lớn cho văn học Việt Nam. Tác phẩm “Dế Mèn phiêu lưu kí” nổi bật là một câu chuyện đồng thoại đặc sắc, khẳng định vị thế của nhà văn trong lòng độc giả cả trong và ngoài nước, với bản dịch ra hơn 40 ngôn ngữ khác nhau. Qua sự quan sát tinh tế và nhận xét thông minh về loài vật, nhà văn đã đưa các em vào một thế giới nhỏ bé nhưng hấp dẫn và kỳ thú. Đọc “Bài học đường đời đầu tiên”, trích từ chương I của tác phẩm, chúng ta thấy Dế Mèn vừa cường tráng và khỏe mạnh, nhưng tính cách lại kiêu ngạo và nóng nảy; trong khi đó, Dế Choắt lại yếu ớt nhưng hiền lành, từ bi và nhân hậu. Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc!

Văn bản “Bài học đường đời đầu tiên” là một đoạn trích từ đầu tác phẩm “Dế Mèn phiêu lưu kí” của Tô Hoài. Đoạn trích nổi bật hình ảnh Dế Mèn với vẻ ngoài của một chú dế mới lớn, kiêu ngạo và xốc nổi, sau một lần lầm lỡ đã rút ra bài học đầu tiên cho chính mình.

Ngay từ đầu đoạn trích, hình ảnh Dế Mèn hiện lên sống động qua sự tự miêu tả của mình. Tô Hoài sử dụng ngôn từ chính xác, tinh tế để khắc họa ngoại hình, hành động và tâm trạng của Dế Mèn, khiến hình ảnh chàng dế thanh niên hiện lên rõ nét với đôi càng mẫm bóng, cánh dài, răng đen nhánh, và râu dài uốn cong, tất cả tạo nên vẻ hùng dũng. Những từ gợi hình như “mẫm bóng, nhọn hoắt” giúp tái hiện hình ảnh một chàng dế đẹp và cường tráng.

Chàng Dế Mèn tự hào miêu tả hành động của mình với những từ ngữ đầy tự mãn như “nhai ngoàm ngoạm”, “đi đứng oai vệ”, và cách ứng xử kiêu ngạo với các nhân vật khác. Tác giả đã dùng từ láy và hình ảnh so sánh để nhấn mạnh vẻ đẹp và sức mạnh của Dế Mèn, thể hiện niềm tự hào về bản thân.

Thông qua cách Dế Mèn nhìn nhận về bản thân, Tô Hoài khắc họa rõ nét tâm trạng và tính cách của Dế Mèn: tự mãn, kiêu ngạo và ảo tưởng về sức mạnh của mình. Tuy Dế Mèn trẻ trung và tự tin, nhưng sự tự phụ đã dẫn đến hành vi kiêu căng và bạo ngược.

Câu chuyện với những tình tiết bất ngờ đã khắc họa sự biến đổi tâm lý của Dế Mèn. Mèn trêu chị Cốc dẫn đến cái chết của Dế Choắt, điều này phản ánh tính ích kỷ và ngạo mạn của Dế Mèn. Hành vi của Dế Mèn với Dế Choắt và bà con hàng xóm thể hiện sự coi thường và khinh khi. Dế Mèn dùng những lời lẽ chế nhạo và từ chối giúp đỡ Dế Choắt, chứng minh sự lạnh lùng và hẹp hòi của mình.

Từ lời kể của Dế Mèn, người đọc chứng kiến trải nghiệm đau lòng của Dế Mèn. Hành động thiếu suy nghĩ của Dế Mèn dẫn đến cái chết của Dế Choắt. Tô Hoài đã khắc họa tinh tế sự hèn nhát và tham sống sợ chết của Dế Mèn, đồng thời thể hiện sự ăn năn của nhân vật.

Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn chính là cái giá phải trả cho hành động của mình. Sự ân hận và hối lỗi của Dế Mèn được thể hiện qua việc chôn cất Dế Choắt và sự thay đổi trong tâm lý của Dế Mèn. Bài học này không chỉ mang ý nghĩa cá nhân mà còn có giá trị giáo dục cho mọi người, đặc biệt là thế hệ trẻ, về lối sống khiêm tốn, tôn trọng người khác và biết ăn năn hối lỗi.

Nhân vật Dế Mèn được khắc họa sống động qua ngôi kể thứ nhất, cho phép người đọc cảm nhận rõ nét tâm trạng và cảm xúc của nhân vật. Tô Hoài đã thành công trong việc xây dựng hình tượng Dế Mèn và Dế Choắt, từ đó truyền tải những bài học ý nghĩa về nhân cách và lối sống.

Văn bản “Bài học đường đời đầu tiên” là một tác phẩm đặc sắc, thể hiện sự tài hoa của Tô Hoài trong việc xây dựng thế giới động vật qua lối nhân hóa và miêu tả chi tiết, tạo ấn tượng mạnh mẽ về bài học sống ý nghĩa.

Dế mèn phiêu lưu ký là tác phẩm thiếu nhi nổi bật và được yêu thích tại Việt Nam, do nhà văn Tô Hoài sáng tác. Tô Hoài, một cây bút xuất sắc của văn học Việt Nam, đã có một cuộc đời đầy gian khó và kiên cường từ khi còn trẻ. Tác phẩm Dế mèn phiêu lưu ký, với đoạn trích nổi bật 'Bài học đường đời đầu tiên', đã gây ấn tượng mạnh ngay từ khi ra mắt nhờ tính hiện thực và giá trị giáo dục của nó.

Tô Hoài chọn nhân vật dế mèn để xây dựng một câu chuyện hấp dẫn, thu hút cả người lớn và trẻ nhỏ. Dế mèn được miêu tả là một chàng trai điển trai, mạnh mẽ với những đặc điểm nổi bật như đôi càng bóng bẩy và vóc dáng cơ bắp, nhờ chế độ ăn uống và làm việc điều độ. Đây là một bài học quý giá về việc duy trì sức khỏe và vẻ ngoài thông qua lối sống khoa học. Trong bối cảnh cuộc sống bận rộn hiện đại, bài học này trở nên càng quan trọng.

Sự mô tả của Tô Hoài về vẻ đẹp của dế mèn rất tỉ mỉ. Dế mèn ngày càng trở nên đẹp đẽ và khỏe khoắn, với đôi cánh dài và bóng mỡ. Hình ảnh dế mèn đi lại với dáng vẻ oai vệ, tinh tế kết hợp với các hành động như “đạp phành phạch” tạo nên một hình ảnh sinh động và mạnh mẽ của một chàng trai kiêu ngạo. Đoạn văn ngắn gọn nhưng đặc sắc này khắc họa rõ nét vẻ đẹp và tính cách của dế mèn, với sự kết hợp giữa sự kiêu hãnh và sự khờ khạo của tuổi trẻ.

Phân tích hình ảnh dế mèn cho thấy sự ngông cuồng và kiêu ngạo của tuổi trẻ, điều này dẫn đến những hậu quả không lường trước được. Khi dế mèn trêu chọc chị Cốc và làm tổn thương dế choắt, sự thiếu hiểu biết và tính tự phụ của nó đã gây ra một kết cục bi thảm. Qua đó, dế mèn nhận ra bài học quý giá về sự khiêm tốn và hậu quả của hành động mình. Đoạn trích này không chỉ dạy chúng ta về giá trị của sự khiêm tốn mà còn nhấn mạnh sự cần thiết phải học hỏi và hoàn thiện bản thân.

Tô Hoài, nhà văn nổi tiếng chuyên viết cho thiếu nhi, đã tạo ra những tác phẩm hấp dẫn và ý nghĩa qua nhiều thế hệ. Đặc biệt, “Dế Mèn phiêu lưu ký” là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của ông. Đoạn trích “Bài học đường đời đầu tiên” là khởi đầu cho những cuộc phiêu lưu của Dế Mèn.

Qua ngòi bút của Tô Hoài, hình ảnh Dế Mèn hiện lên rất sinh động và ấn tượng. Tác giả miêu tả chi tiết vẻ ngoài của Dế Mèn với “đôi càng bóng loáng, các vuốt chân cứng và nhọn như thanh kiếm”. Cánh của Dế cũng được miêu tả là rất đẹp, “dài xuống tận đuôi”, với thân hình “nâu bóng mỡ, rắn chắc”. Dế Mèn rất tự hào về vẻ đẹp của mình.

Miêu tả không chỉ dừng lại ở ngoại hình, mà còn gợi ý về tính cách của nhân vật. Dế Mèn không chỉ mạnh mẽ về bề ngoài mà còn kiêu ngạo, với cặp râu hùng dũng và bước đi trịnh trọng như một võ sĩ; tính cách của Dế Mèn cũng rất xốc nổi và tự mãn. Tô Hoài sử dụng biện pháp so sánh, nhân hóa và khả năng quan sát tinh tế để khắc họa hình ảnh Dế Mèn như một chàng trai trẻ tự tin, yêu đời nhưng cũng kiêu ngạo và ngông cuồng.

Tính kiêu căng của Dế Mèn đã dẫn đến những sự việc đau lòng. Tô Hoài đã khéo léo xây dựng sự tương phản giữa Dế Mèn và Dế Choắt, người bạn hàng xóm. Trong khi Dế Mèn khỏe mạnh, Dế Choắt lại gầy gò, yếu ớt. Sau khi Dế Mèn trêu chị Cốc dẫn đến cái chết của Dế Choắt, cậu mới nhận ra lỗi lầm của mình.

Khi Dế Mèn trêu chị Cốc và lẩn trốn trong hang, Dế Choắt đã phải chịu đựng hậu quả. Chị Cốc đã tấn công Dế Choắt khiến cậu bị thương nặng. Khi Dế Mèn ra ngoài và thấy Dế Choắt không còn sống, cậu vô cùng ân hận. Những lời trăng trối của Dế Choắt là bài học đau đớn về giá trị của sự sống. Tô Hoài đã sử dụng linh hoạt các biện pháp nghệ thuật và cách kể chuyện hấp dẫn để làm cho câu chuyện trở nên lôi cuốn hơn.

Đoạn trích “Bài học đường đời đầu tiên” không chỉ miêu tả ngoại hình của Dế Mèn mà còn nêu ra những bài học sâu sắc về cuộc sống.

Tô Hoài là tác giả nổi bật với các tác phẩm dành cho thiếu nhi, và “Dế Mèn phiêu lưu ký” là một trong những tác phẩm được yêu thích nhất của ông. Đặc biệt, đoạn trích 'Bài học đường đời đầu tiên' trong truyện mang đến những bài học sâu sắc về cuộc sống.

Đoạn văn này chia thành hai phần rõ rệt. Tô Hoài bắt đầu bằng việc miêu tả chi tiết về hình dáng và tính cách của Dế Mèn, rồi từ đó dẫn đến câu chuyện về bài học cuộc đời đầu tiên của nhân vật sau cái chết của Dế Choắt. Câu chuyện được kể dưới ngôi thứ nhất từ góc nhìn của Dế Mèn, tạo nên một cảm giác chân thực và sinh động.

Mở đầu đoạn trích, Tô Hoài miêu tả Dế Mèn với đôi càng “mẫm bóng” và “những cái móng vuốt cứng nhọn”. Toàn thân Dế Mèn “rung rinh một màu nâu bóng mỡ”, với cái đầu “to và nổi bật”. Hai cái răng đen và “nhai ngoàm ngoạp như lưỡi liềm” cùng sợi râu “dài và uốn cong” tạo nên hình ảnh rất ấn tượng. Sự tỉ mỉ trong miêu tả của Tô Hoài giúp hình ảnh Dế Mèn hiện lên rõ nét.

Dế Mèn hiện lên như một chàng trai trẻ đầy sức sống, tự tin và tự hào. Hành động của Dế Mèn được mô tả sinh động; nó thường “co cẳng đạp vào ngọn cỏ” để thử sức, và miêu tả mình với giọng điệu tự mãn như “trịnh trọng vuốt râu” hay “ngứa chân đá một cái”. Những hành động và ngoại hình của Dế Mèn không chỉ thể hiện sức mạnh mà còn cho thấy tính cách kiêu ngạo của nó.

Với những từ ngữ độc đáo như “mẫm bóng”, “nhọn hoắt”, “hủn hoẳn”, đoạn văn miêu tả Dế Mèn thể hiện rõ tài năng của Tô Hoài trong việc sử dụng ngôn từ. Bằng cách này, nhà văn không chỉ miêu tả ngoại hình mà còn khắc họa tính cách ngạo mạn của Dế Mèn, từ đó dẫn đến những hậu quả đáng tiếc và bài học đầu tiên của nhân vật.

Câu chuyện bắt đầu từ sự coi thường của Dế Mèn đối với Dế Choắt. Khi thấy bạn hàng xóm ốm yếu, Dế Mèn không chỉ không thông cảm mà còn chế giễu. Khi Dế Choắt nhờ vả, Dế Mèn đáp lại một cách ngạo mạn và mắng bạn bằng giọng đầy khinh thường. Chính thái độ kiêu ngạo của Dế Mèn đã dẫn đến cái chết thương tâm của Dế Choắt, từ đó Dế Mèn học được bài học quý giá về sự khiêm tốn và trách nhiệm.

Đoạn trích “Bài học đường đời đầu tiên” không chỉ thể hiện tài năng của Tô Hoài mà còn gửi gắm những bài học sâu sắc về cuộc sống.

Tác phẩm 'Dế Mèn phiêu lưu ký' của Tô Hoài là một trong những cuốn sách tuyệt vời dành cho thiếu nhi. Câu chuyện xoay quanh những cuộc phiêu lưu của Dế Mèn trong thế giới của các loài vật nhỏ bé. Đoạn mở đầu 'Bài học đường đời đầu tiên' không chỉ thể hiện vẻ đẹp bên ngoài và tính cách của Dế Mèn mà còn giới thiệu bài học đầu tiên của nhân vật này.

Ngay từ đầu, Tô Hoài đã khắc họa vẻ đẹp của Dế Mèn với đôi càng “mẫm bóng” và “những cái móng vuốt ở chân, ở khoeo ngày càng cứng cáp và nhọn hoắt”. Toàn bộ cơ thể của Dế Mèn “rung rinh một màu nâu bóng mỡ, phản chiếu ánh sáng và rất dễ nhìn”. Đặc biệt, cái đầu của Dế Mèn “to ra và nổi từng tảng, rất bướng bỉnh”, hai chiếc răng đen nhánh “luôn nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy” và sợi râu “dài, uốn cong với vẻ rất hùng dũng”.

Tô Hoài đã khéo léo sử dụng các biện pháp tu từ để mô tả Dế Mèn như một chàng trai trẻ đầy sức sống, tự tin và tự hào về bản thân. Hành động của Dế Mèn được miêu tả rất sinh động để làm nổi bật tính cách của nhân vật. Với những móng vuốt nhọn, Dế Mèn thường “co cẳng đạp phanh phách vào các ngọn cỏ” để thử sức mạnh của mình. Chú ta còn tự miêu tả về bản thân: “Cứ chốc chốc tôi lại trịnh trọng đưa chân lên vuốt râu”, “thỉnh thoảng, tôi đá một cái khi ngứa chân”. Những từ ngữ như “mẫm bóng”, “nhọn hoắt”, “hủn hoẳn”, “dài bóng mỡ”, “ngoàm ngoạp” đã tạo nên hình ảnh và hành động đặc sắc của Dế Mèn.

Đằng sau vẻ ngoài ưa nhìn và khỏe khoắn của Dế Mèn là sự kiêu ngạo và tự phụ. Dế Mèn đã phải trả giá cho sự kiêu căng của mình. Câu chuyện bắt đầu khi Dế Mèn coi thường Dế Choắt, bạn hàng xóm gầy gò. Thay vì đồng cảm, Dế Mèn chế giễu Dế Choắt. Khi Dế Choắt nhờ vả, Dế Mèn đã “hếch răng, xì hơi đầy ngông nghênh và không coi ai ra gì”. Dế Mèn còn quắc mắt, mắng Dế Choắt với giọng điệu khinh bỉ: “Chú mày sống cẩu thả”, “chú mày lớn mà không khôn”, “chú mày hôi như cú mèo”, “im cái điệu khóc lóc ấy đi”, “xem tao trêu con mụ Cốc này”...

Đến khi Dế Mèn trêu chọc chị Cốc, dẫn đến cái chết thương tâm của Dế Choắt, chú mới nhận ra sai lầm. Dế Mèn đã ngông cuồng khi trêu tức chị Cốc, phần nào để chứng minh cho Dế Choắt thấy mình không sợ ai. Nhưng khi chị Cốc nổi giận, Dế Mèn chỉ biết trốn tránh trách nhiệm. Chị Cốc đã vô tình tìm thấy Dế Choắt đang loay hoay ở cửa hang và hỏi tội nó.

Trong khi Dế Choắt bị oan, không dám cãi, chỉ van xin và trốn vào hang, chị Cốc đã tấn công thân hình gầy gò của Dế Choắt, còn Dế Mèn thì nằm im thin thít. Sự kiêu ngạo đã chuyển thành sự sợ hãi. Khi chị Cốc đi rồi, Dế Mèn mới dám ra ngoài. Thấy bạn mình không thể dậy và nghe những lời trăng trối, Dế Mèn vô cùng ân hận vì những sai lầm và sự ngạo mạn của mình. Cái chết của Dế Choắt chính là bài học đầu đời đắt giá cho Dế Mèn.

Vì vậy, “Bài học đường đời đầu tiên” là một đoạn trích xuất sắc trong “Dế Mèn phiêu lưu ký” thể hiện tài năng miêu tả nhân vật của Tô Hoài.