1. Uống Đủ Nước
Bệnh nhân sỏi thận cần duy trì việc uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày, chia thành nhiều lần. Hạn chế nước ép hoa quả và ưu tiên nước lọc. Uống đủ nước giúp làm loãng nước tiểu, giảm nồng độ khoáng chất, và hỗ trợ đào thải sỏi. Hãy đặt nước ở nhiều nơi dễ nhìn thấy để nhắc nhở bản thân uống thường xuyên. Tránh thức uống chứa nhiều oxalat như trà đặc, cà phê, và nước ngọt. Đối với người có tiền sử bệnh tim mạch, tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi điều chỉnh lượng nước uống.
2. Giảm Lượng Muối Ăn Hàng Ngày
Điều chỉnh chế độ ăn để giảm lượng muối là biện pháp quan trọng giúp kiểm soát canxi trong nước tiểu và ngăn chặn sự hình thành sỏi thận. Bệnh nhân cần ăn nhẹ, hạn chế muối trong thức ăn, thậm chí kiêng cử tùy thuộc vào tình hình sức khỏe cá nhân. Thức ăn giàu natri như thịt chế biến sẵn và đồ ăn nhanh cần tránh. Chế độ ăn kiêng cử này không chỉ tốt cho sức khỏe của người bị sỏi mà còn có lợi cho dạ dày.
3. Thực Phẩm Giàu Chất Xơ
Đối với người bệnh sỏi thận, việc áp dụng chế độ ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ có tác dụng quan trọng trong việc cải thiện tình trạng sỏi. Chất xơ giúp kích thích nhu động ruột, tăng khả năng đại tiện, đặc biệt hữu ích sau quá trình loại bỏ sỏi thận.
Những thực phẩm giàu chất xơ bao gồm ngũ cốc nguyên hạt, rau củ và đậu. Tuy nhiên, việc bổ sung chất xơ cần được thảo luận và hướng dẫn bởi bác sĩ. Một số loại rau xanh như dưa chuột hỗ trợ quá trình tiêu hóa, giảm hấp thu chất gây sỏi thận. Quả như quýt, táo, chuối, dưa hấu, giàu vitamin B1, cũng có lợi cho quá trình làm tan sỏi. Tuy nhiên, cần hạn chế thực phẩm như rau cần, ớt xanh, rau mùi, rau chân vịt, rau muống.
Ngoài ra, hoa quả giàu vitamin C như cam, kiwi, bưởi cũng hỗ trợ làm tan sỏi. Tuy nhiên, cần duy trì liều lượng phù hợp để tránh tác dụng phụ.
4. Giảm Lượng Thịt Và Gia Cầm
Ngoài những nguyên nhân đã được nêu gồm cảnh báo về bệnh sỏi thận, việc tiêu thụ quá nhiều chất béo và thịt động vật là một nguyên nhân lớn không thể xem thường. Điều này trở nên nguy hiểm nếu chúng ta tiêu thụ những thực phẩm này ở mức cao.
Vì vậy, người bệnh cần hạn chế tiêu thụ thịt, thịt mỡ, và gia cầm, đặc biệt là nội tạng động vật. Việc tiêu thụ quá nhiều protein trong chế độ ăn uống có thể tăng lượng oxalate trong nước tiểu, làm tăng nguy cơ hình thành sỏi. Có thể thay thế bằng cá, tôm, cua,... nhưng hạn chế ở mức vừa đủ.
5. Bổ Sung Canxi Đúng Liều Lượng
Thường ngày, nhiều người nghĩ rằng hạn chế chế ăn chứa canxi sẽ giảm nguy cơ sỏi thận. Nhưng theo các nghiên cứu y học gần đây, việc bổ sung canxi đúng liều mỗi ngày thực sự giúp giảm tỷ lệ sỏi thận canxi. Việc kiêng quá mức thực phẩm bổ sung canxi có thể làm mất cân bằng hấp thu canxi, tăng hấp thu oxalate từ ruột và gây sỏi thận hoặc loãng xương. Đặc biệt, những người hình thành sỏi canxi oxalate cần bổ sung 800 mg canxi hàng ngày.
Người bệnh cần thêm canxi từ thực phẩm như sữa, phô mai,... nhưng với liều lượng đúng, không vượt quá. Hạn chế tối đa các sản phẩm bổ sung canxi vì canxi trong thuốc thường được hấp thu gần như 100%, dễ gây thừa canxi dẫn đến sỏi thận.
6. Uống Nước Cam, Chanh Nhiều
Sỏi thận, sỏi tiết niệu thường hình thành khi nồng độ khoáng chất (canxi, oxalat, acid uric) tăng cao, trong khi đó chất citrate chống kết tinh sỏi giảm nghiêm trọng. Trong nước cam, chanh chứa nhiều citrate tự nhiên, ngăn ngừa mầm sỏi, tăng khả năng hòa tan sỏi và loại bỏ cặn trong đường tiết niệu.
Nên bổ sung nước uống này ngay cả khi không có sỏi thận, vì nó có lợi cho sức khỏe tổng thể của chúng ta.
7. Hạn Chế Uống Trà, Cà Phê, Đồ Uống Có Ga
Thói quen uống trà mỗi ngày đang trở thành phổ biến, và mặc dù trà mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng với người bị sỏi thận, đây lại là thức uống không tốt. Trà có chứa oxalat, một thành phần chính gây ra sỏi thận - tiết niệu. Oxalat kết hợp với canxi tạo thành sỏi canxi oxalate, chiếm đến 80% trường hợp sỏi thận.
Cà phê và đồ uống có ga cũng giàu oxalat, nguyên nhân chính của sỏi canxi oxalate. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người bị sỏi thận thường có nồng độ canxi trong nước tiểu tăng sau khi uống 2 tách cà phê mỗi ngày.
Do đó, hạn chế tối đa sử dụng trà, cà phê và đồ uống có ga là quyết định đúng đắn để tránh biến chứng từ bệnh sỏi thận.
8. Ăn Uống Cân Đối Thực Phẩm Chứa Canxi
Hằng ngày, bạn có thể thưởng thức khoảng 3 cốc sữa tươi hoặc lượng tương đương từ các sản phẩm sữa như bơ, phô mai (khoảng 800 - 1.300mg canxi). Tránh kiêng cưỡng quá mức các thực phẩm chứa canxi vì có thể dẫn đến mất cân bằng trong quá trình hấp thụ canxi, khiến cơ thể hấp thụ oxalat nhiều hơn từ ruột và gây sỏi thận. Kiêng cưỡng quá mức thực phẩm chứa canxi cũng có thể dẫn đến loãng xương.
Trong trường hợp sỏi thận tái phát nhiều lần và xét nghiệm chỉ ra sự tăng hấp thụ canxi từ ruột dẫn đến canxi niệu, hãy kiêng canxi, nhưng không cần phải hoàn toàn tránh, hãy ăn khoảng 400mg/ngày, tương đương 1,5 cốc sữa tươi.
9. Hạn Chế Protein Động Vật
Thành phần purin trong thịt đỏ, nội tạng động vật, và động vật có vỏ (sò, ngao, hàu,…) tăng chuyển hóa và bài tiết acid uric, tăng nguy cơ tạo sỏi acid uric. Hơn nữa, chế độ ăn nhiều protein làm giảm nồng độ citrate, tăng khả năng tạo sỏi. Khuyến cáo chỉ nên ăn tối đa 150g thịt mỗi ngày.