1. Linh hoạt trong quản lý và rèn nề nếp
Trong việc quản lý và rèn nề nếp cho học sinh lớp 1, sự linh hoạt là chìa khóa quan trọng. Trẻ ở giai đoạn chuyển từ mầm non lên tiểu học thường cần thời gian để thích nghi với học tập có chủ đích. Giáo viên cần tạo điều kiện cho trẻ làm quen với các quy định nề nếp như đi học đúng giờ, giữ sách vở sạch sẽ, nắm vững các ký hiệu trong lớp. Đồng thời, việc hướng dẫn trẻ nói nhỏ giọng, giữ trật tự trong lớp cũng là yếu tố quan trọng.
Đối diện với những thách thức này, giáo viên có thể áp dụng các biện pháp linh hoạt như sử dụng phương pháp khen ngợi và phạt nhẹ nhàng để tạo động lực cho học sinh. Việc kết hợp giữa sự ân cần, nhẹ nhàng và đôi khi nghiêm túc trong quản lý sẽ giúp học sinh hiểu rõ về các quy tắc và phát triển ý thức kỉ luật từ nhỏ.
Quy định nên nhẹ nhàng nhưng không kém phần rõ ràng, giúp trẻ dễ dàng nắm bắt và thực hiện. Ngoài ra, việc tạo cơ hội cho học sinh thể hiện ý kiến và góp ý cũng là cách tốt để khuyến khích sự tích cực trong quá trình học tập.
2. Học sinh cần đợi sự cho phép trước khi phát biểu
Để ngăn chặn thói quen xấu của học sinh giả vờ không giơ tay mà tự ý trả lời câu hỏi, giáo viên cần nhấn mạnh nguyên tắc quan trọng 'Chỉ nói khi có sự cho phép'. Thực hiện nguyên tắc này sẽ giúp học sinh phát triển ý thức chờ đợi và tôn trọng người khác. Học sinh sẽ hiểu rõ rằng mọi người đều có cơ hội nói và mọi ý kiến đều quan trọng.
3. Dạy học sinh về nguyên tắc trong lớp học
Ngay từ những năm đầu tiên, giáo viên cần đưa ra những nguyên tắc rõ ràng để học sinh lớp 1 hiểu về đúng sai, về nguyên tắc. Có thể sử dụng cách trực quan và tương tác, như đặt câu hỏi như 'Chúng ta học như thế nào?', rồi tương tác với học sinh theo ngôn ngữ cử chỉ và hành động. Hoặc viết 5 nguyên tắc quan trọng về việc nghe trong lớp, dán lên bảng và nhắc nhở học sinh khi vi phạm.
- Tai lắng nghe
- Mắt nhìn người nói
- Miệng không nói
- Ngồi yên
- Tay không nghịch đồ
Giáo viên cần thể hiện sự nghiêm túc khi học sinh không tuân thủ nguyên tắc, ngừng dạy ngay lập tức để học sinh đọc lại và nhắc nhở. Sử dụng kỹ thuật kết hợp tên học sinh vào bài giảng để gây chú ý và duy trì sự tập trung.
4. Hợp tác với phụ huynh
Buổi gặp phụ huynh đầu năm là cơ hội quý báu để giáo viên tìm hiểu sâu hơn về từng học sinh và hợp tác với phụ huynh trong việc rèn nếp cho các em. Trong buổi này, giáo viên có thể nhắc nhở phụ huynh thực hiện những nhiệm vụ quan trọng sau:
- Kiểm tra sách vở, đồ dùng học tập của con trước khi đến lớp để tạo thói quen tự quản lý công việc học tập.
- Giáo dục con về ý thức gọn gàng, ngăn nắp khi học và vui chơi.
- Khuyến khích lịch sự và đúng giờ trong sinh hoạt hằng ngày, giúp con xây dựng thói quen quản lý thời gian.
- Maintain regular communication with the homeroom teacher through direct conversations, phone calls, or written communication to promptly address and support the discipline and behavior of the student both at school and at home.
5. Yêu cầu học sinh nói nhỏ giọng
Khi học sinh ồn ào, giáo viên không nên la mắng, bởi điều này chỉ tăng sự hỗn loạn. Giáo viên cần thu hút sự chú ý của học sinh và sau đó, nói một cách nhẹ nhàng và nhỏ nhất có thể. Đồng thời, giáo viên có thể di chuyển đến nơi các em đang nói chuyện, bày tỏ sự biết ơn đối với những em đã giữ trật tự và sẵn sàng học. Tạo thấu hiểu rằng việc nói chuyện ồn ào sẽ làm giảm chất lượng học tập ngày hôm nay.
6. Rèn nề nếp cho học sinh thông qua khen thưởng, kỉ luật
Tâm lý của học sinh tiểu học thường là muốn được khen ngợi và động viên. Ngay từ đầu năm, giáo viên nên hợp tác với phụ huynh để tạo ra bảng thi đua cho lớp 1. Trong bảng này, ghi rõ các hành vi tích cực và tiêu cực, cũng như những đóng góp đặc biệt. Hình thức thi đua này sẽ khuyến khích học sinh tham gia tích cực và rèn luyện nề nếp.
Hoặc có thể tổ chức thi đua theo cách sau:
- Mỗi học sinh có một số thứ tự riêng
- Cô giáo đọc quy tắc và để học sinh tự ghi nhớ
- Hiển thị số thứ tự trên bảng và cập nhật điểm thi đua
- Mỗi lần hành vi tích cực hay ý kiến đúng được khen thưởng 1 sao, ngược lại, mất trật tự sẽ bị trừ sao
- Thưởng cho những học sinh có số sao cao nhất mỗi cuối tuần
7. Kết hợp với giáo viên bộ môn
Khác với lớp mầm non, các em chỉ học từ một cô giáo. Nhưng khi bước vào lớp một, các em sẽ có cơ hội học từ nhiều thầy, cô giáo chuyên môn khác nhau như: Âm nhạc, Tiếng Anh, Mĩ thuật, Thể dục, Tin học... Việc rèn nếp cho học sinh đòi hỏi sự đồng thuận. Là giáo viên chủ nhiệm, để lớp học có nề nếp tốt, cần liên tục trao đổi với giáo viên bộ môn về tình hình lớp, nhận định về học sinh cá biệt, những hạn chế và ưu điểm của lớp. Nhờ đó, mọi người cùng đồng lòng rèn luyện cho học sinh từ tư thế ngồi, cách cầm bút, cho đến kỹ năng phát biểu... Nề nếp này cần được rèn luyện thường xuyên và liên tục để học sinh phát triển thói quen tích cực và tạo điều kiện thuận lợi cho học tập ở những lớp cao hơn.
8. Hãy bao dung và chấp nhận
Không chỉ áp dụng đối với lớp 1 mà còn cho tất cả các lớp khác, sự 'bao dung và chấp nhận'' luôn là điều giáo viên cần giữ vững. Bao dung cho học sinh khi họ chưa thực hiện theo ý giáo viên. Chấp nhận rằng học sinh thường hay quên, cần nhắc nhở thường xuyên. Đừng quá nghiêm túc, hãy tạo môi trường vui vẻ, giúp học sinh yêu thích việc đến trường. Hãy biến mỗi ngày học thành một ngày vui và trường học trở thành một gia đình thứ hai.
9. Rèn nề nếp lớp thông qua đội ngũ cán bộ lớp
Trong một lớp học, việc hình thành đội ngũ cán bộ lớp đóng vai trò hết sức quan trọng và cần thiết. Xây dựng một đội ngũ cán bộ lớp xuất sắc sẽ giúp giáo viên thực hiện kế hoạch rèn luyện nề nếp cho toàn bộ lớp. Giáo viên cần lựa chọn những học sinh làm mẫu về mọi mặt để giữ trọng trách cán sự lớp.
Mỗi thành viên trong đội ngũ sẽ được giao một nhiệm vụ cụ thể, và họ sẽ thực hiện nhiệm vụ đó dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Cuối tuần, trưởng ban sẽ báo cáo kết quả theo dõi cho giáo viên. Trong buổi đánh giá, giáo viên sẽ động viên, khuyến khích, và khen ngợi những học sinh làm tốt, đồng thời nhắc nhở và phê bình những học sinh còn chưa đạt yêu cầu, làm mô hình cho toàn bộ lớp. Tóm lại, để có một lớp học có nề nếp tốt, chất lượng cao, giáo viên không chỉ kết hợp với phụ huynh và giáo viên bộ môn để thống nhất các hình thức rèn luyện, mà còn kết hợp với các biện pháp nêu gương và hội đồng tự quản của lớp. Một yếu tố không thể thiếu là giáo viên cần phải nghiêm túc, luôn luôn theo dõi mọi hoạt động, phong trào của lớp và chú trọng đến việc khuyến khích học sinh tự đánh giá và nhận xét về hành vi và học tập của bản thân.