Dù gặp khó khăn trong bối cảnh kinh tế suy thoái, Toyota Việt Nam vẫn phải đối mặt với áp lực lớn khi vị vua của doanh số phải đối diện với những vấn đề từ thương hiệu con nước ngoài.
Toyota vẫn là cái tên thống trị trên thị trường ô tô Việt Nam. Dù có những động thái mạnh mẽ từ phía đối thủ, nhưng có những khách hàng vẫn giữ vững niềm tin vào thương hiệu này và chỉ mua xe của Toyota. Về mặt con số, Toyota vẫn duy trì vị thế hàng đầu.
Tuy nhiên, vị thế này đang bị thách thức đáng kể. Những sóng gió từ bên ngoài và những phản ứng tiêu cực từ cộng đồng mạng khiến Toyota phải nỗ lực gấp đôi để giành lại lòng tin của khách hàng, đặc biệt là những người trẻ tuổi.
Toyota vẫn được xem là vị vua trên thị trường ô tô Việt Nam
Mặt đối mặt với thách thức
Theo thống kê từ Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cùng Hyundai Thành Công, Toyota Việt Nam (bao gồm cả Toyota và Lexus) vẫn là doanh nghiệp bán nhiều xe nhất trên thị trường xe du lịch với tổng doanh số đạt 59.207 chiếc, cao hơn mức 57.683 của Hyundai Thành Công.
Tuy nhiên, nếu xét riêng theo từng thương hiệu, kết quả trên giúp Hyundai vượt qua Toyota khi hãng xe Hàn Quốc tiêu thụ 57.414 xe, chỉ kém gần 300 chiếc.
Tuy nhiên, vẫn có những dấu hiệu tích cực cho hãng xe Nhật. Tại Việt Nam, trong năm 2023 vừa qua, mặc dù doanh số bán xe giảm khoảng 37%, thương hiệu này vẫn giữ vững vị thế dẫn đầu trong khối VAMA, vượt xa Kia xếp sau với khoảng cách lên tới 16.641 xe. Trong đó, Vios và Corolla Cross vẫn là những mẫu xe bán chạy nhất, còn Yaris Cross đã bắt đầu thu hút sự chú ý khi dẫn đầu phân khúc vào cuối năm với gần 1.100 xe bán ra trong một tháng - điều này sẽ là động lực và cơ sở để Toyota rút ngắn khoảng cách gần 300 xe so với đối thủ Hyundai, người đã lấy lại vị trí dẫn đầu năm ngoái.
Toyota - Sức bật 3 tháng cuối năm 2023 giúp Hyundai đảo ngược thành công, lấy lại ngôi vị nhất năm từ tay Toyota - Nguồn số liệu: VAMA, Hyundai Thành Công
Mặc dù doanh số không đạt như năm trước, Vios vẫn là mẫu xe được ưa chuộng nhất của Toyota Việt Nam
Kết quả trên phản ánh một phần của chiến lược mới của Toyota trong việc phát triển sản phẩm: tập trung vào các mẫu xe bán chạy như Vios, Corolla Cross, đồng thời mở rộng sản phẩm thân thiện với môi trường như Yaris Cross, Innova Cross và Alphard với công nghệ Hybrid. Riêng chiến lược thứ ba, đưa ra các mẫu xe đặc biệt cho từng thị trường, vẫn chưa được triển khai tại Việt Nam.
Thách thức vượt qua bê bối… từ xa
Năm 2023 và đầu năm 2024 là giai đoạn không mấy tích cực đối với Toyota Việt Nam. Điều này xuất phát từ vụ gian lận trong quá trình thử nghiệm của Daihatsu - thương hiệu con thuộc sở hữu của Toyota toàn cầu.
Cụ thể, từ tháng 4/2023, những hành vi gian lận của Daihatsu đã bắt đầu được tiết lộ. Toyota ngay lập tức thành lập một ủy ban độc lập với sự giám sát của bên thứ ba để làm rõ vấn đề.
Trong tuyên bố vào cuối tháng 4, Chủ tịch Toyota cá nhân đã đứng ra xin lỗi và công khai những sai lầm trong quá trình thử nghiệm. Động thái này đã được các chuyên gia đánh giá cao vì nó thể hiện sự chủ động trong việc sửa chữa những sai sót nội bộ của Toyota - Ảnh: Toyota Times
Trong số các xe bị ảnh hưởng, Toyota Wigo phải đến tháng 6/2023 mới được sản xuất và xuất xưởng, do đó chưa có chiếc nào đến tay khách hàng tại Việt Nam. Trong khi đó, phiên bản facelift của Toyota Vios 2023 bán tại Việt Nam không thuộc thế hệ mới nằm trong danh sách gian lận kể trên.
Mặc dù không gây ra ảnh hưởng trực tiếp, thông tin này khiến Toyota Việt Nam mất niềm tin một cách 'vô cớ'.
Trong suốt thời gian sau đó, Toyota toàn cầu đã tự ý và được đánh giá là nhanh nhạy trong việc kiểm tra lại toàn bộ các sản phẩm từ tháng 5 đến tháng 12/2023. Cuối cùng, thương hiệu Nhật đã công bố danh sách các mẫu xe phát triển trên nền tảng toàn cầu của Daihatsu (DNGA) bị phát hiện gian lận thử nghiệm, trong đó có những mẫu phổ biến tại Việt Nam như Wigo, Raize, Yaris Cross, Avanza Premio và Veloz Cross.
Một số mẫu xe đang được bán tại Việt Nam đã được liệt kê trong danh sách liên quan đến vụ gian lận thử nghiệm của Daihatsu
Tuy nhiên, bê bối này vẫn được hiểu sai ở nhiều khía cạnh.
Sau khi phát hiện vụ bê bối của Daihatsu, một Ủy ban độc lập thuộc bên thứ ba đã được lập ra. Đội ngũ này bao gồm các thành viên từ nhiều lĩnh vực khác nhau như luật sư, cựu Chủ tịch tòa án Tokyo, Chủ tịch tòa án tối cao Tokyo, Giám đốc Hiệp hội mạng thông tin ô tô Nhật Bản,... Theo thông cáo của ủy ban này, có tổng cộng 64 mẫu xe bị ảnh hưởng, trong đó có 22 mẫu Toyota, còn lại là các mẫu của các thương hiệu Nhật khác như Mazda, Subaru…
Danh sách này chỉ đề cập đến Toyota Avanza MT đang được phân phối tại Việt Nam. Điều này xuất phát từ việc Daihatsu đã thêm một chi tiết nhỏ gây thay đổi kết quả thử nghiệm về khí thải và tiêu thụ nhiên liệu (của Avanza MT ở nước ngoài). Một chi tiết đặc biệt được gắn tại vị trí tấm hướng gió sau để tăng lực cản gió. Tuy nhiên, những thay đổi này không ảnh hưởng đến chất lượng của sản phẩm. Sau đó, Ủy ban độc lập đã tiến hành kiểm tra lại và xác nhận rằng không có vấn đề về chất lượng với Avanza được bán tại Việt Nam.
Bên cạnh đó, theo thông tin từ Cục Đăng kiểm, Toyota Avanza MT đã được chứng nhận đạt chuẩn TCVN - điều này là cơ sở cho việc các đại lý tiếp tục giao xe cho khách hàng. Toyota Việt Nam tạm dừng việc giao xe từ ngày 21/12 để chờ hướng dẫn từ Tập đoàn Toyota cũng như các cơ quan kiểm tra và chứng nhận độc lập ở nước ngoài.
Toyota Avanza vẫn đáp ứng tiêu chuẩn từ Cục Đăng kiểm và việc gian lận không ảnh hưởng đến độ an toàn của xe
Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, với thách thức hiện tại, đây là thời điểm ông vua cần phải thể hiện bản lĩnh. Dù đã có đủ tiền đề, nhưng những quy trình quá phức tạp đang khiến Toyota bị chậm trễ, thậm chí không còn phản ánh đúng nhanh chóng với tình hình hiện tại. Khách hàng đang mong đợi sự thay đổi từ Toyota vì vẫn còn rất nhiều người tin tưởng và sẵn sàng trả tiền với biểu tượng hình oval đó.