Buzz
Đây là lần đầu tiên mình ngồi viết lại toàn bộ hành trình học Tiến sĩ của mình. Dù không dài nhưng việc viết và tổng hợp lại cũng đòi hỏi một chút công sức, nên hy vọng các bạn sẽ kiên nhẫn đọc hết (SIÊU DÀI). Mình tin rằng những chia sẻ này sẽ hữu ích cho nhiều người. Tuy nhiên, mình cần phải nói trước rằng đây chỉ là quan điểm cá nhân của mình, nên nếu có ai từng có trải nghiệm học Tiến sĩ ở Mỹ mà có ý kiến khác thì đừng ném đá nhé.
TIẾN SĨ ĐẾN VỚI MÌNH KHÔNG PHẢI LÀ TÌNH CỜ. MÌNH KHÔNG CÓ Ý ĐỊNH HỌC LÊN SAU THẠC SĨ.
Một là vì sự nghiệp đang phát triển. Hai là vì thực ra ban đầu mình cũng không hiểu rõ Tiến sĩ là gì. Tuy nhiên, mình vẫn quyết định tìm hiểu về lựa chọn này vì nếu như… đây có thể là con đường dễ dàng nhất để ở lại hoặc quay lại Mỹ một cách chính đáng. (Ít nhất là mình đã từng nghĩ như vậy)
GIÁO SƯ MÀ MÌNH TÌM ĐẾN ĐỂ HỎI VỀ TIẾN SĨ RẤT THÂN THIỆN VỚI MÌNH TRONG QUÁ TRÌNH MÌNH HỌC THẠC SĨ.
Thực ra khi đặt lịch gặp ổng, mình cũng có chút mục đích hơi gian trá kiểu dân sales là: “Ồ, gặp thầy nói chuyện muốn học lên, hẳn thầy sẽ thích mình lắm.” Và mình đã hoàn toàn đạt được mục đích này.
“đánh lừa”
Hồi xưa, thầy làm việc tại Texas Instrument, công việc dường như ổn định nhưng thầy luôn cảm thấy không hài lòng. Khi thầy cân nhắc đi học Tiến sĩ, thầy đã giống như em bây giờ, ngồi suy nghĩ về NPV một cách chín chắn. Dù suy nghĩ nhiều, thầy vẫn cho rằng làm việc có vẻ tốt hơn. Tuy nhiên, mặc kệ suy nghĩ đó, thầy vẫn quyết định đi học Tiến sĩ.
Mức lương sau khi ra trường của Tiến sĩ trong lĩnh vực chuỗi cung ứng là 180,000USD
mỗi năm làm việc, nghỉ 3 tháng hè, 1 tháng đông, cộng thêm vài tuần vào mùa xuân và mùa thu
Em năm nay 26 tuổi đúng không? Vậy thì việc đi học là phù hợp. Sau khi học xong ở tuổi 31, em sẽ vừa đủ tuổi để làm vợ, làm mẹ… còn thầy thì đã phải đối mặt với việc học khi đã có vợ con rồi, điều đó thật khó khăn.
nếu em yêu thích viết lách và sự tự do trong công việc thì đây là lựa chọn phù hợp cho em
cả hai đều khá nặng về toán. Nhưng thực ra, cả hai đều đòi hỏi sự chú ý.
Em đã chọn được trường học chưa? Nếu chưa, đây là một số trường có chuyên ngành nghiên cứu dữ liệu lịch sử mà em có thể quan tâm … (liệt kê một loạt).
Ah, có một điều mà thầy học được từ việc học Tiến sĩ đó là thứ hạng của trường không quan trọng. Quan trọng là em phù hợp với giáo viên hướng dẫn của mình.
nếu em muốn, có thể tham gia vào dự án nghiên cứu của thầy trong kỳ xuân tới. Và thầy cũng sẵn lòng giới thiệu cho em mạng lưới của mình.
SAU KHI THẦY NÓI XONG, SINH VIÊN TRANG CẢM THẤY MẮT NHƯ TRỤI NHƯNG KHÔNG THỂ PHỦ NHẬN SỰ THÚ VỊ CỦA VIỆC ĐẾM SỐ TIỀN, CỤ THỂ LÀ CON SỐ 180,000 ĐỒNG TRÊN ĐẦU TRANG.
Năm đó thực sự đã cố gắng hết sức, viết một bài luận để nộp cho thầy nhưng vì không nghiêm túc nên cuối cùng bài luận trở nên vô nghĩa, và cuối cùng cũng không thực sự nộp hồ sơ cho học bổng Tiến sĩ.
Việc kiếm tiền sau này của Trang khá thuận lợi nhưng giống như thầy từng nói, dù kiếm được tiền nhưng Trang không mấy hạnh phúc. Tranh đấu quá nhiều, thị phi quá nhiều, làm việc cật lực, kiếm được mấy đồng rồi sức khỏe suy giảm vì căng thẳng với đồng nghiệp không chân thành. Đến lúc đó, Trang mới chịu ngồi xuống viết một bài luận Tiến sĩ cho nó hình người. Thực ra, lúc đó vẫn chẳng biết Tiến sĩ là gì đâu chỉ muốn nhanh chóng thoát khỏi cái địa ngục tinh thần này cho nhanh chóng thôi.
Khi phỏng vấn với các thầy, Trang không có kiến thức lý thuyết cao cả nên thay vào đó, Trang kể về những câu chuyện thực tế suốt quãng đời lao động của mình. Bằng cách nào đó, Trang đã trúng tuyển vào nhiều trường nhưng một thầy tuyển sinh nói với Trang rằng: “Cuối cùng, em phải lắng nghe tiếng lòng mình. Có nhiều suy nghĩ nhưng em cảm thấy hạnh phúc nhất khi nói chuyện với ai đó thì đó chính là lựa chọn đúng đắn.” Cuối cùng, Trang chọn trường của ông thầy đó không chỉ vì lòng mình muốn mà còn vì lúc phỏng vấn, Trang cảm thấy phù hợp với một ông thầy khác… Dường như cảm thấy hợp với thầy vẫn là lựa chọn tốt nhất. Chưa kể, trường còn nằm trong Top 3 của ngành. Vậy nên, Trang quyết định không quay lại với trường này.
Trước khi ra đi, bố mẹ đã nói chuyện với Trang. Bố Trang, một người đã có bằng Tiến sĩ, nói rằng sau khi học xong, ông không sử dụng bằng đó. Mẹ Trang thì im lặng, nhưng có vẻ buồn buồn. Trước khi Trang quay sang Mỹ, ông bà đã cúi đầu và cầu nguyện tại đền (mà ông bà cũng không hiểu điện phủ là gì) để mong Trang tìm được một người chồng tốt. Có lẽ vì thế mà Trang không có thời gian để tìm hiểu rõ ràng là mình đang bước vào thế giới gì.
TÓM TẮT MÔ HÌNH PHD TẠI MỸ TRONG CÁC NGÀNH NHƯ SAU:
Ít nhất 2 năm học môn cơ bản (để phục vụ cho việc nghiên cứu). Trường của mình là 2.5 năm học môn cơ bản chia thành 2 phần bắt buộc.
Phần 1 bao gồm các môn chuyên ngành của ngành học. Tóm lại, một đề xuất từ 10 đến 15 trang bao gồm mở đầu, phần xem xét văn học (lit review), và phương pháp nghiên cứu
14 buổi học, mỗi buổi đọc khoảng 7 đến 10 bài có trung bình 30 trang rồi ngồi trích dẫn lại trong phần xem xét văn học những ý phù hợp với bài của mình
Trong lớp kéo dài 3 giờ nhưng ở nhà thì kéo dài đến 10 giờ cơ.
Phần 2 bao gồm các môn phương pháp nghiên cứu như kinh tế lượng, mô hình toán, và các môn nghiên cứu chất lượng (case, grounded theory). Với các môn này, bạn có thể làm bài tập về nhà thoải mái. Kiểm tra cuối kì cũng khá là khó. Chỉ cần vượt qua là được.
Tùy theo cấu trúc của từng chương trình, sau 2 năm, sinh viên sẽ phải vượt qua Tùy theo cấu trúc của từng chương trình, sau 2 năm, sinh viên sẽ phải vượt qua kỳ thi comprehensive với các cấu trúc khác nhau. Mình biết cấu trúc của 4 trường trong ngành của mình như sau:
- Trường 1 là một bài kiểm tra lớn kéo dài vài ngày, sinh viên có thể mở sách và ghi chép, trình bày trong vài giờ mỗi ngày cho các câu hỏi trong đề.
- Trường 2 có ít câu hỏi hơn một chút nhưng sinh viên phải viết và thuyết trình câu trả lời.
- Trường 3 kiểm tra kéo dài 3 tuần, tổng cộng 15 ngày. Mỗi 3 ngày, sinh viên được giao một chủ đề trong ngành và phải viết một đề xuất đầy đủ về phương pháp cho chủ đề đó.
- Trường mình, sinh viên phải đưa ra chủ đề vào cuối năm nhất và viết một bài báo đầy đủ, sẵn sàng để nộp (hoặc đã nộp vào cuối năm thứ 2)
Luận án: Sinh viên có thể lựa chọn viết luận án theo 2 hình thức khác nhau. Một là hoàn thành một cuốn sách dày, còn thứ hai là viết 3 bài báo khoa học để chuẩn bị xuất bản. Các giáo viên hướng dẫn có thể hỗ trợ sinh viên trong việc định hình cho những bài báo này, nhưng không được phép sửa đổi hoặc ghi tên cộng tác viên trên bất kỳ bài báo nào cho đến khi sinh viên hoàn thành việc bảo vệ luận án của mình. Tuy nhiên, sinh viên vẫn có thể cộng tác với những người khác không phải là giáo viên hướng dẫn trước khi bảo vệ luận án. Sau khi hoàn thành việc bảo vệ, các giáo viên có quyền can thiệp để sửa đổi bài báo và xuất bản chung với sinh viên.
KHI NGHE VỀ 3 BƯỚC NÀY, BẠN CÓ THỂ CẢM THẤY NHƯ ĐANG THIẾU KHÍ, NHƯNG THỰC TẾ KHI HỌC TỐT NGHIỆP TIẾN SĨ Ở MỸ CÒN KHÓ KHĂN HƠN VÌ CÓ NHIỀU HOẠT ĐỘNG TRONG VÀ NGOÀI CHƯƠNG TRÌNH MÀ BẠN CẦN PHẢI THAM GIA DÙ BẠN CÓ MUỐN HAY KHÔNG
Đặc biệt đối với những sinh viên học Tiến sĩ liên quan đến lĩnh vực quản trị doanh nghiệp. Các hoạt động chính bao gồm:
- 1. Quan hệ doanh nghiệp: Trường thường tổ chức các sự kiện mời nhiều doanh nghiệp tham gia, bởi vì các dự án nghiên cứu cần có nguồn tài trợ. Vì vậy, dù bạn đang bận rộn với việc học, nhưng nếu có cơ hội tham dự các sự kiện này, bạn cũng nên tham gia vì dự án nghiên cứu của bạn có thể cần sự hỗ trợ tài chính từ những doanh nghiệp này. Tương tự, để thu thập dữ liệu cho nghiên cứu, bạn cũng cần kinh phí (khoảng 20,000 USD cho một luận án có giá trị). Vì vậy, việc hợp tác với các doanh nghiệp là điều cần thiết.
2. Nghiên cứu với giáo viên hướng dẫn: Đây là một phần quan trọng trong quá trình học. Nếu bạn không hợp tác tốt với giáo viên hướng dẫn, bạn có thể bị giao một dự án nghiên cứu không liên quan đến chủ đề mà bạn quan tâm, và buộc phải thực hiện một số công việc nhàm chán mà không học được điều gì mới mẻ. Ngược lại, nếu hợp tác tốt, bạn có thể nhận được sự hỗ trợ từ giáo viên trong việc triển khai ý tưởng, viết đề xuất nghiên cứu, và thậm chí cùng nhau viết bài báo khoa học. Việc này giúp bạn có thể có một bài báo được công bố trước khi tốt nghiệp.
3. Giảng dạy: Chương trình Tiến sĩ thường không đặt quá nhiều trọng trách về việc giảng dạy, thường chỉ yêu cầu sinh viên tham gia giảng dạy trong mùa hè để có thêm kinh nghiệm và ghi vào hồ sơ. Tuy nhiên, đôi khi bạn có thể phải giảng dạy vào cả hai kỳ học, khiến cho lịch trình trở nên dày đặc.
Nghe thì choáng, làm thì thêm choáng. Để thuyết trình tại hội thảo, bạn phải có Abstract, Proposal hoặc Full Paper, vì vậy phải chuẩn bị một loạt công việc để kịp thời nộp cho hội thảo.
Dù đã được chấp nhận thuyết trình, bạn vẫn phải sắp xếp vé máy bay và đặt phòng khách sạn để tránh bị lỡ hẹn. Trước khi thuyết trình tại hội thảo, bạn sẽ cần phải nháp vài lần với giáo viên và đồng nghiệp. Trong quá trình hội thảo, bạn phải tích lũy mạng lưới quan hệ. Thách thức đặt ra là mạng lưới của người nghiên cứu lý thuyết và thực tiễn thường khác nhau. Bạn phải trò chuyện về những bài báo mà bạn đã đọc, ấn tượng của bạn, và đang nghiên cứu về chủ đề gì, có gì thú vị cho họ không. Đầu óc đầy bổn phận.
NỘI DUNG HÀNH CHÍNH BAO GỒM:
Trường thường mời các diễn giả khách mời, đôi khi bạn phải tham dự cả những buổi của khoa khác. Bạn luôn bị chỉ trích vì cố gắng trốn. Để tiến hành nghiên cứu, bạn phải thông qua IRB (Hội đồng Nghiên cứu Thực thể), một quá trình đầy khổ và phức tạp để kiểm tra xem nghiên cứu của bạn có gây tổn thương cho các đối tượng nghiên cứu không. Việc xin phê duyệt từ IRB đầy khó khăn, với nhiều biểu mẫu và thủ tục phức tạp.
VÀ ĐÓ, HÃY TỰ ĐẶT CÂU HỎI XEM BẠN CÓ ĐẦY ĐỦ ĐAM MÊ VÀ QUYẾT TÂM ĐỂ THEO HỌC TIẾN SĨ Ở MỸ HAY KHÔNG.
Dưới đây là những trải nghiệm cá nhân của tôi trong suốt một năm qua:
Khi mới bắt đầu học Tiến sĩ, tôi muốn thực hiện một dự án lớn, rất lớn. Nhưng sau đó, dự án dần trở nên nhỏ hơn do tôi nhận ra có rất nhiều lý thuyết chưa đủ để giải quyết các vấn đề đó. Do đó, tôi đã làm chậm lại để trước tiên xây dựng các lý thuyết đó. Ví dụ, ban đầu tôi muốn tìm hiểu về chủ đề traceability (khả năng truy xuất nguồn gốc) và ảnh hưởng của nó đối với tài chính doanh nghiệp. Cuối cùng, tôi nhận ra rằng chưa có ai tạo ra cách để đo lường traceability, vì vậy chủ đề của tôi đã chuyển sang đo lường.
Trong quá trình học Tiến sĩ, bạn phải tiếp nhận rất nhiều kiến thức đồng thời, nhưng khó khăn không phải ở đó. Khó khăn là ở việc chuyển từ việc tiếp nhận kiến thức sang việc tạo ra chúng.
Việc viết là một phần đau khổ của người học Tiến sĩĐiều này có lẽ là điều nản nhất khi làm Tiến sĩ, vì bạn cảm thấy mọi viết của bạn đều không đúng, mọi lý luận của bạn đều sai. Bạn viết mãi, rồi đưa cho giáo viên đọc, giáo viên lại chỉ trích, và bạn phải viết lại từ đầu.
Các giáo viên thậm chí còn không đồng ý với nhau.Khi những người thông minh đó không đồng ý với nhau, thì bạn dốt nát đó phải làm sao?
Vậy là đó, hành trình Tiến sĩ của tôi. Do đó, tôi sẽ kết thúc bằng bình luận của mình trên một bài khác:
Trước khi bắt đầu học Tiến sĩ, tôi đã khuyên nhiều bạn học ngành quản trị rằng Tiến sĩ có thể mở ra cơ hội ở nước ngoài với mức lương cao không ngờ và uy tín. Tôi bắt đầu chương trình khoảng một năm trước và nhận thấy rằng mình rất thích nghiên cứu, nhưng việc viết lại một bài báo đến 7 lần cũng khiến tâm trí rối bời, đôi khi muốn bỏ cuộc, nghỉ hẳn và đi làm kiếm tiền.
Tiến sĩ là cơ hội nhưng không dễ dàng như mọi người nghĩ. Nếu bạn đam mê nghiên cứu, có thể sẽ có cơ hội việc làm tốt sau Tiến sĩ, nhưng nếu bạn gặp khó khăn, thì khi ra trường, bạn vẫn sẽ gặp khó khăn trong công việc.
Theo Jenny Hoang (Đăng tải tại nhóm Scholarship Hunter)
