Câu hỏi 1
Bài thơ Gương báu khuyên răn (bài 43) thuộc thể loại văn bản nào sau đây?
Cách giải:
Đọc kỹ phần Kiến thức Ngữ văn bài 5 để xác định kiến thức về thể loại văn bản.
Giải đáp chi tiết:
Đáp án C
Câu hỏi 2
Bài thơ Gương báu khuyên răn (bài 43) được sáng tác vào thời gian nào?
Cách giải:
Đọc kỹ phần chuẩn bị của văn bản để trả lời câu hỏi.
Giải đáp chi tiết:
Đáp án D
Câu hỏi 3
Bài thơ Gương báu khuyên răn (bài 43) đề cập đến chủ đề gì? Dựa trên chủ đề của bài thơ, bạn nghĩ gì về việc tác phẩm được đưa vào phần Gương báu khuyên răn trong Quốc âm thi tập?
Cách giải:
Đọc văn bản, trả lời và đưa ra những phân tích hợp lý.
Giải đáp chi tiết:
Chủ đề của bài thơ: Khen ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên, đất nước và khát vọng về một cuộc sống hạnh phúc, bình an cho mọi người theo Nguyễn Trãi.
Phần Gương báu khuyên răn tập hợp những bài thơ mang tính giáo dục, nhưng thực chất, đa số các bài thơ trong đó vượt ra ngoài phạm vi của những bài học, lời khuyên đạo đức thông thường. Hiện thực trong những bài thơ này rất gần gũi với cuộc sống hàng ngày, thể hiện mong muốn của nhà thơ cho đất nước mãi mãi thịnh vượng và cuộc sống của nhân dân luôn yên bình, sung túc.
Câu hỏi 4
Phân tích tác dụng của từ ngữ miêu tả màu sắc, âm thanh, từ lóng và phép đối trong việc mô tả cảnh vật tự nhiên và cuộc sống trong bài thơ.
Cách tiếp cận:
Đánh dấu các từ chỉ màu sắc, âm thanh, từ lóng và phép đối trong việc mô tả cảnh vật tự nhiên và cuộc sống trong bài thơ.
Giải thích chi tiết:
Vai trò: Tạo ra hình ảnh tự nhiên hoàn hảo với sự hòa trộn hài hòa giữa âm thanh và cảnh vật, với màu xanh mát của hoè làm nền cho sắc đỏ của hoa lựu, tiếng lao xao của chợ cá hòa quyện với tiếng ve. Tất cả cùng tồn tại trong không gian đầy sức sống, tạo nên sự náo nhiệt của cuộc sống của ngư dân làng chài.
Câu hỏi 5
Phân tích mối liên hệ giữa cảnh vật và tình cảm trong bài thơ Gương báu khuyên răn (bài 43)
Cách tiếp cận:
- Đọc kỹ văn bản.
- Tập trung vào các hình ảnh, chi tiết miêu tả cảnh vật và tình cảm trong bài thơ.
Giải thích chi tiết:
Cảnh vật và tình cảm trong bài thơ Gương báu khuyên răn (bài 43) được tác giả mô tả như một tác phẩm nghệ thuật. Không chỉ sử dụng thị giác mà còn kết hợp với thính giác, khứu giác. Từ sắc xanh của hoè, sắc đỏ của lựu, tiếng lao xao của chợ cá, tiếng ve kêu vang lên, con người làng chài chất phác, tất cả hòa quyện với nhau tạo nên bức tranh thiên nhiên yên bình đẹp đẽ.
Câu hỏi 6
Điểm đặc biệt về hình thức của bài thơ này so với các bài thơ thất ngôn bát cú Đường luật là gì? Ý nghĩa của sự khác biệt đó là gì?
Cách tiếp cận:
- Đọc kỹ văn bản.
- Hiểu về hình thức thơ thất ngôn bát cú Đường luật.
- Thực hiện so sánh.
Giải thích chi tiết:
- Điểm đặc biệt về hình thức của bài thơ so với các bài thơ thất ngôn bát cú Đường luật:
+ Tác giả đã sáng tạo với cách sử dụng thơ Đường luật, xen kẽ giữa câu sáu và câu bảy.
→ Điều này tạo ra một âm điệu cho bài thơ và cũng thể hiện sự căng thẳng trong lời thoại của nhân vật.
Câu hỏi 7
Hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) trình bày cảm nhận của bạn về tâm hồn tươi đẹp của Nguyễn Trãi qua bài thơ Gương báu khuyên răn (bài 43).
Cách tiếp cận:
Viết văn bản dựa trên hiểu biết và cảm nhận cá nhân nhưng phải có lý giải, phân tích hợp lý.
Giải thích chi tiết:
Là một nhà thơ trầm tư với tình yêu thiên nhiên và đất nước sâu sắc, Nguyễn Trãi đã thể hiện tâm hồn ấy qua từng câu thơ, Gương báu khuyên răn (bài 43) cũng không ngoại lệ. Từ việc mô tả cảnh thiên nhiên nông thôn, ta cảm nhận được sự nhạy cảm, lòng yêu nước của tác giả. Mỗi chi tiết như sắc đỏ của hoa lựu, sắc xanh của hoè, tiếng ve râm ran, tiếng lao xao của chợ cá đều là cảm xúc, là tình yêu thiên nhiên và cuộc sống quê hương của Nguyễn Trãi. Bức tranh về cuộc sống nông thôn, về sự đẹp đẽ, yên bình của thiên nhiên được tác giả mô tả rất sâu sắc, tạo ra một không gian tâm linh cho độc giả.