Trải nghiệm sự độc đáo của bài thơ Nói với con - Bài văn mẫu lớp 9 đáng chú ý nhất

Tài liệu này bao gồm dàn ý chi tiết kèm theo 2 bài văn mẫu cảm nhận vẻ đẹp độc đáo của bài thơ Nói với con được tổng hợp từ những bài văn hay nhất của học sinh trên toàn quốc. Qua tài liệu này, các bạn sẽ có thêm nhiều tư liệu để tham khảo, củng cố kiến thức và đạt kết quả cao trong các bài kiểm tra, bài thi học kỳ 2 sắp tới. Mời các bạn cùng tham khảo và tải về tại đây.

Dàn ý về vẻ đẹp độc đáo của bài thơ Nói với con

I. Giới thiệu

- Giới thiệu về tác giả Y Phương và bài thơ Nói với con

- Bài thơ thể hiện vẻ đẹp độc đáo của cuộc sống ở vùng miền núi

II. Nội dung chính

1. Phân tích vẻ đẹp từ nội dung

- Truyền đạt thông điệp của Y Phương về nguồn gốc của mỗi người, về sức mạnh và bền vững của quê hương

- Tự hào về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ và nền văn hóa đẹp đẽ của quê hương, ước mong con sống xứng đáng với truyền thống tốt lành ấy

* Cha nói về nguồn gốc của đời

- Bốn câu đầu, cha nói về nguồn gốc của con, với điều quan trọng nhất là tình thương gia đình

- Con trưởng thành trong tình yêu thương và sự chăm sóc của cha mẹ

- Từ cấu trúc và nhịp thơ 2/3 cân đối tạo ra âm nhạc hài hòa, quấn quýt: bước phải - bước trái; một bước - hai bước; lời nói - tiếng cười, với những hình ảnh cụ thể rất sinh động

→ Tác giả mang lại không khí ấm áp của gia đình, nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc nhớ về nguồn cội gia đình

- Cha nhắc con rằng con đã lớn lên trong môi trường lao động, trong sự quan tâm của cả làng xóm và quê hương

+ Sự hạnh phúc của cuộc sống lao động của những người cùng làm nghề:

Người cùng nghề yêu dấu ơi
Móc kim thêu mảnh hoa
Trên vách nhà reo vang tiếng hát

+ Niềm vui, tình yêu công việc và sự đoàn kết của cộng đồng dân tộc

+ Nét đẹp của núi rừng và quê hương thơ mộng, nơi đã âu yếm và nuôi dưỡng tâm hồn và lối sống của con người

→ Cha muốn con hiểu rằng quê hương là nơi có truyền thống văn hóa nồng nhiệt

* Tính cách tốt đẹp của những người cùng một nghề

- Cha nói với con về sức mạnh và truyền thống cao quý của quê hương

+ Người đồng hương: cha mẹ, bạn bè, và những người cùng quê

+ Đánh giá cao phẩm chất của đồng nghiệp, những phẩm chất ấy thể hiện qua lời nói đơn giản, chân thành, đầy yêu thương và gần gũi

- Tính cách cao quý, mạnh mẽ của những người cùng nghề:

Sống trên đá không phàn nàn về đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê bai thung nghèo đói
Sống tự do như dòng sông, nguồn suối
Chinh phục thác, vượt qua ghềnh không sợ gặp khó khăn

+ Cuộc sống luôn lạc quan, tràn đầy niềm vui

+ Niềm tin kiên định vào nơi là nơi trồng rau, cắt cỏ

→ Bằng các từ ngữ, ngữ điệu và so sánh cụ thể, người cha tâm sự về lối sống mạnh mẽ, kiên cường và tình cảm sâu đậm với quê hương

* Nguyện vọng của cha dành cho con

- Cha mong muốn con sống trung thành, đồng lòng với quê hương

+ Biết đối mặt với khó khăn và vượt qua chúng bằng ý chí, nghị lực và lòng tin vào bản thân

+ Những người cùng quê, mặc dù 'thô sơ' nhưng luôn tự lực, tự cường và 'xây dựng quê hương từ những đá kê', giữ vững truyền thống và tập quán của họ

- Cha mong con mạnh mẽ, tự hào về truyền thống của quê hương. Mang những điều tốt lành và giản dị để bước đi trên con đường cuộc sống

2. Phân tích về nghệ thuật đặc sắc của bài thơ

- Thể thơ tự do với dòng cảm xúc tự nhiên, lối diễn đạt giàu hình ảnh, mộc mạc và đậm chất thơ, cụ thể và sâu sắc

- Giọng điệu ấm áp, trìu mến và bay bổng, sâu sắc và triết lý, tạo nên sự hài hòa và đồng nhất

- Sử dụng ngôn từ giản dị, mộc mạc như trong giao tiếp hàng ngày

III. Kết thúc

- Bài thơ là lời tâm tình của cha dành cho con, cũng là lời nói chân thành, mộc mạc của tác giả

- Bài thơ mang vẻ đẹp đặc biệt, chân thực của văn học miền núi, giúp độc giả hiểu thêm về sức sống, tinh thần của dân tộc vùng cao, và khơi gợi lòng yêu quê hương và ý chí vươn lên trong cuộc sống.

Vẻ đẹp đặc biệt của bài thơ Nói với con - Mẫu 1

Y Phương, sinh năm 1948, là nhà thơ của dân tộc Tày, sinh sống tại vùng cao của tỉnh Cao Bằng. Những tác phẩm của Y Phương như bức tranh sống động của vùng rừng núi cao nguyên, mang đậm tình cảm gia đình chân thành. “Nói với con” là một trong những bài thơ nổi tiếng được sáng tác vào năm 1980, là minh chứng cho phong cách sáng tạo của tác giả khi thể hiện lời nhắn nhủ chân thành từ cha đến con.

Trong những dòng thơ đầu tiên của bài viết, tác giả mô tả tình yêu thương của cha mẹ và sự chăm sóc của quê hương đối với đứa con.

“Chân phải bước về cha
Chân trái bước về mẹ
Một bước chạm lời nói
Hai bước đến tiếng cười”

Từ khi còn trong bụng mẹ, đứa con đã được bao bọc và yêu thương trong vòng tay của cha mẹ. Mỗi ngày, mỗi giờ đứa con lớn lên là một ngày, một giờ cha mẹ trông đợi. Khi con bắt đầu bước chân đầu tiên trên con đường cuộc sống, cha mẹ luôn ở bên cạnh, chứng kiến và động viên. Hình ảnh của “chân phải”, “chân trái”, “lời nói”, “tiếng cười” gần gũi và bình dị như thế nào. Một không gian ấm áp và hạnh phúc lan tỏa từng cung bậc cảm xúc trong bài thơ. Trước mắt người đọc là hình ảnh gần gũi, quen thuộc từ cuộc sống hàng ngày, là sợi dây kết nối gia đình thêm gắn bó.

Các câu thơ tiếp theo, tác giả nhắc nhở con về nguồn gốc của quê hương:

“Người đồng mình yêu dấu con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà đón câu hát
Rừng trao hoa
Con đường dành cho những trái tim
Cha mẹ mãi nhớ về ngày kết hôn
Ngày đầu tiên tươi đẹp nhất trong cuộc đời”

“Người đồng mình” vang lên với sự ấm áp và trìu mến. Đó là những người dân mộc mạc, chân thành và làm việc chăm chỉ, khéo léo. Họ là những người lao động chăm chỉ nhưng cũng đầy tài năng và khéo léo. Từ “đan”, “cài” không chỉ thể hiện sự gắn bó mà còn biểu hiện tình cảm sâu sắc và không thể phai nhạt của những con người này. Tác giả đã truyền đạt cho con cái mình sự quý trọng và giữ gìn cội nguồn. Quê hương là nơi nuôi dưỡng con lớn, cung cấp cho con những giá trị tinh thần quý báu. Con phải nhớ về cội nguồn bởi nơi đó không chỉ là nơi nuôi dưỡng thể xác mà còn là nơi động viên tinh thần con.

Hai câu thơ:

“Cha mẹ luôn nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên tươi đẹp nhất trong cuộc đời.”

Như lời nhắc nhở con, con là hạt giống tươi sáng nảy mầm trong tình yêu của cha mẹ. Vì thế, cha mẹ luôn yêu thương và quý trọng con.

Trong những dòng thơ tiếp theo, tác giả tôn vinh những phẩm chất tốt đẹp của người đồng mình và mong ước của cha dành cho con. Với cụm từ “Người đồng mình”, ngôn từ truyền đạt tình cảm ấm áp, trầm ấm, người cha truyền đạt cho con về những phẩm chất cao đẹp của người dân địa phương.

“Người đồng mình thương con nhiều lắm ơi
Vượt qua khó khăn
Xa cõi nhớ về quê hương'

Họ sống cuộc sống khó khăn “Vượt qua khó khăn, xa cõi nhớ về quê hương” nhưng vẫn là những người rất mạnh mẽ, kiên cường, yêu quê hương tha thiết, gắn bó với đất nước mình. Vì tình yêu sâu đậm đối với quê hương, người đồng mình đã “tự đục đá kê cao quê hương”. Họ đã xây dựng quê hương với những truyền thống tốt đẹp bằng sự cần cù của mình. Cha đã tôn vinh những con người mộc mạc, giản dị nhưng có ý chí mạnh mẽ, với niềm tin và ý chí kiên cường. Mặc dù cuộc sống khó khăn nhưng người đồng mình vẫn sống quyết tâm, nỗ lực vượt qua mọi thử thách.

Cha nhắc nhở con phải sống có ý nghĩa, trung thành với quê hương. Con phải biết đối diện với khó khăn, vượt qua mọi thử thách bằng ý chí và niềm tin của mình:

“Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo về gian nan.”

Lời nhắn nhủ của cha đầy mạnh mẽ và ý nghĩa, mong con sống để xứng đáng với “người đồng mình”. Cha cũng mong con sống biết ghi nhớ đất nước, yêu thương đất nước như người đồng mình yêu quê hương dân tộc:

“Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kè cao quê hương
Còn quê hương thì lầm phong tục”

Và ước nguyện cao cả nhất của cha:

“Con ơi dù thô sơ da thịt
Trên đường
Không bao giờ là kẻ nhỏ bé
Hãy lắng nghe con.”

Người đồng mình dù gian khó, dù còn nguyên vẹn nhưng vẫn là người đồng mình. Con, là một phần của nơi này, cha mong con khi bước vào cuộc đời không bao giờ coi thường bản thân, không bao giờ sợ hãi, mà phải mạnh mẽ, quyết đoán để xây dựng quê hương, xây dựng đất nước

Bài thơ “Nói với con” của Y Phương bằng giọng thơ tha thiết như cuộc trò chuyện chân thành cùng thể thơ tự do phù hợp mạch cảm xúc của tác giả đã thể hiện tình yêu của cha dành cho con. Tình yêu ấy của cha bộc lộ niềm tự hào về những phẩm chất của quê hương, dân tộc mình đồng thời nhắc con sống đúng, xứng đáng với người đồng mình và qua đó thể hiện những triết lý nhân sinh trong cuộc sống.

Vẻ độc đáo của bài thơ Nói với con - Mẫu 2

Y Phương là một trong số ít nhà thơ dân tộc thiểu số thành công và liên kết lâu dài với sáng tạo nghệ thuật. Mặc dù sáng tác không nhiều nhưng tác phẩm của ông đã để lại dấu ấn sâu sắc trong văn học Việt Nam thế kỉ 20.

Thế giới nghệ thuật của thơ Y Phương có không gian, thời gian và luật lệ tâm lý riêng, phản ánh quan điểm về thế giới, một cách định nghĩa về thế giới, qua nghệ thuật, người đọc có thể hình dung sự độc đáo về tư duy nghệ thuật của nhà thơ. Với Y Phương, điều quan trọng nhất là biết sống và giữ gìn phép tắc kể cả trong thơ và đời sống thực. Quan điểm này được ông thể hiện sâu sắc trong bài thơ “Nói với con”.

Y Phương đã tâm sự rằng bài thơ “Nói với con” là lời thốt ra của nhà thơ với con gái đầu lòng. Thốt ra với con cũng là thốt ra với chính bản thân. Bài thơ mở đầu bằng lời thốt ra tình cảm dịu dàng, giản dị, chân thành như chính niềm hy vọng của người cha:

“Chân phải bước về cha
Chân trái bước về mẹ
Một bước đến tiếng nói
Hai bước đến tiếng cười”

Bằng những hình ảnh cụ thể, giàu chất thơ kết hợp với tư duy độc đáo, cách diễn đạt mộc mạc của người miền núi, bốn câu thơ mở ra khung cảnh một gia đình ấm áp, đầy niềm vui, tiếng cười.

Hiện lên trước mắt người đọc là hình ảnh bước đi chập chững đầu tiên của đứa con thơ. từng bước chân ngập ngừng, bỡ ngỡ gợi lên biết bao yêu thương, trìu mến. Bước đầu tiên bước đến bên cha là sự chở che, bước đến nguồn sức mạnh; bước thứ hai bước đến bên mẹ là sự chăm sóc, dưỡng nuôi, suối nguồn mát yêu thương.

Một bước gặp niềm tin lớn, một bước chạm vào niềm vui. Y Phương đã rất tinh tế khi diễn đạt từng bước đi của con, từ đó gợi lên cái quy luật đời người: chúng ta lớn lên trong vòng tay che chở và yêu thương của cha mẹ. Chúng ta lớn lên trong sự gắn kết của gia đình, niềm hạnh phúc được hình thành từ những phút giây đầu tiên ấy.

Lời thơ nhẹ nhàng chạm vào trái tim người đọc, gợi lên sự đồng cảm thiết tha. Ai mà chẳng đã từng có những kỷ niệm đáng yêu ấy. và khi đọc lại những lời thơ của Y Phương, ta lại muốn đi tìm, muốn níu giữ lấy chúng.

Từ trong gia đình, nhà thơ mở ra không gian lớn hơn để con hiểu biết, trân trọng và giữ gìn. Đó là quê hương, đó là nguồn cội. Cội nguồn sinh dưỡng của mỗi con người được Y Phương nói đến không chỉ là gia đình mà còn là quê hương, là thiên nhiên tươi đẹp và thấm đượm nghĩa tình.

“Những người đồng mình yêu thương con nhiều lắm đó con ạ
Đan lờ vách nhà hoa kén câu hát
Ở trong rừng cũng có hoa
Con đường dẫn tới những trái tim chan hòa”

Ba từ “người đồng mình” vang lên thân thiết, chứa đựng tình cảm, nghĩa tình của người dân miền núi đối với quê hương, bản làng, và gia đình. Người cha muốn con nhớ ngay từ lúc mới bước chân vào cuộc đời, khi tâm hồn còn trong sáng, chưa bị áp đặt bởi vật chất. Người cha muốn con biết về “người đồng mình” đã sống với sự mạnh mẽ, trung thành, và cao quý dù cuộc sống vẫn khó khăn.

Trong cuộc sống giản dị, họ biết tôn vinh cái đẹp, hát ca và mơ ước vượt qua mọi khó khăn. Họ sống mạnh mẽ, tràn đầy niềm tin và tự hào. Họ xây dựng quê hương, gìn giữ phong tục để truyền cho thế hệ sau. Quê hương là nơi kiên cường và giản dị, là nguồn cảm hứng và niềm tự hào. Quê hương là nơi sinh sống của “những trái tim” tươi đẹp và hạnh phúc trên hành trình đời.

Vì vậy:

“Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trong cuộc đời”.

Ngày kết hôn là bắt đầu của một gia đình hạnh phúc, là điều kiện quan trọng nhất cho sự phát triển. Một lần nữa, cha mẹ được sự bảo vệ của quê hương, sự che chở của người đồng mình và sự gắn kết của gia đình. Có thể nói, cuộc sống của chúng ta là hành trình trên con đường mà dân tộc đã đi qua, trong sự che chở và hỗ trợ từ quê hương.

Đó là bài học đầu tiên mà cha muốn con nhớ. Sống không chỉ vì bản thân. Hãy sống vì quê hương. Bởi quê hương là nguồn gốc, là nền tảng của mọi tồn tại. Con đã được lớn lên trong nguồn nước ngọt mát đó, vì thế con phải đóng góp để làm cho quê hương ngày càng tươi đẹp và mạnh mẽ hơn.

Có lẽ, qua những lời dạy của thơ, Y Phương cũng nhắc nhở bản thân và cả cộng đồng phải tiếp tục bảo vệ và phát triển những giá trị văn hóa và tinh thần được tổ tiên truyền lại. Lớp trẻ là hy vọng lớn nhất. Niềm tin ấy được thể hiện rõ trong các dòng thơ sau:

“Người đồng mình thương con rất nhiều ơi
Đo nỗi buồn trong tim
Xa để nuôi dưỡng ý chí mạnh mẽ
Bất kể khó khăn, cha vẫn mong
Sống trên đá không sợ vượt qua gập ghềnh
Sống trong rừng không sợ nghèo đói
Chảy như sông, như suối
Trên thác, dưới ghềnh không sợ khó khăn”

“Người đồng mình thương con rất nhiều ơi” được lặp lại như một lời thầm thì đầy tình cảm, kết hợp cảm giác tự hào và đau buồn. Vì những người đồng mình, bất kể khó khăn đến đâu, vẫn sống mạnh mẽ, kiên cường. Họ vượt qua mọi thách thức với tinh thần mạnh mẽ và hoài bão vươn xa.

Có thể nói, cuộc sống của người dân miền núi vẫn đầy những khó khăn, những thử thách nhưng họ sẽ vượt qua mọi khó khăn bởi họ có lòng kiên trì và quyết tâm, họ luôn tin tưởng vào tương lai tươi sáng của dân tộc. Hai câu thơ đẹp, cách sắp xếp từ tinh tế, với phần nào sự cường điệu đã thể hiện lên phẩm chất cao quý của người miền núi, gợi lên hình ảnh của họ hiên ngang trên bức tranh thiên nhiên hùng vĩ của núi rừng.

Từ niềm tự hào, nhà thơ chia sẻ lời khuyên chân thành. 'Dù có chuyện gì đi nữa, cha cũng mong muốn' nghe có vẻ khá buồn bã nhưng lại ẩn chứa trong đó niềm hy vọng sâu sắc. Bởi người cha hiểu rằng, trong thời đại hiện đại này, khi sự vật chất chiếm lĩnh, việc bảo tồn và phát triển những giá trị của quê hương là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn.

Câu thơ khiến lòng người cảm động, rưng rức. Người dân miền núi dù sống trong cảnh khó khăn, gian khổ vẫn trung thành với quê hương, với nguồn gốc của họ. Họ có thể thiếu thốn về vật chất nhưng họ không thiếu ý chí và quyết tâm. Họ yêu thương và sống trung thành với quê hương, dù quê hương có gian khó, nghèo đói, gian truân.

Hai từ “không chê” như là lời nhắc nhở, khẳng định niềm tin vững chắc của người cha. Có lẽ, chí lớn được rèn luyện qua cuộc sống gian khổ đã tạo ra sức mạnh giúp họ vượt qua mọi thách thức.

Niềm tự hào về quê hương, về đồng bào lại hiện hữu trong những lời dặn dò chân thành, chạm đến tận đáy lòng của người cha:

“Người dân miền núi mặc dù giản dị bên ngoài
Nhưng không bao giờ yếu đuối, con ạ
Người dân miền núi tự mình vượt qua gian khó để yêu thương quê hương
Và quê hương lại làm nên phong tục”

Mặc dù 'thô sơ bề ngoài' nhưng người dân miền núi từ lâu luôn tự hào với lòng tự lập, tự chủ và tinh thần tự hào dân tộc, không bao giờ yếu đuối. Sự tương phản giữa bên ngoài và bên trong, giữa hình thức và tinh thần làm cho người dân miền núi trở nên cao quý hơn. Sức sống mạnh mẽ của họ luôn được khẳng định, họ kiên trì xây dựng quê hương, gìn giữ phong tục.

Và đó là giá trị mà con phải giữ gìn suốt cuộc đời. Con sẽ tiếp tục trên con đường của dân tộc, một con đường nhỏ dẫn đến một tương lai rộng lớn hơn. Truyền thống của dân tộc sẽ là nguồn lực giúp con tự tin, tiến lên phía trước.

Nhà thơ tự hào về sức sống mạnh mẽ tự nhiên của con người miền núi, ý chí kiên cường vượt qua khó khăn để làm đẹp cuộc sống của đồng bào và tin rằng nguồn lực ấy sẽ dẫn dắt con đi đến tương lai.

Chất phác, hiền hậu nhưng mạnh mẽ và kiên cường đã trở thành phẩm chất của người dân miền núi, là phong tục của cuộc sống miền núi. Những lời khuyên dành riêng cho con, hướng dẫn cho con, đã trở nên ấm áp và phấn khích:

“Con ơi dù con có giản dị bề ngoài
Nhưng khi bước ra đường
Con phải luôn tự tin và mạnh mẽ
Hãy lắng nghe cha”.

Kết thúc bài thơ bằng lời nhắn nhủ tràn đầy tình thương và hy vọng của người cha dành cho đứa con. Hai từ “Lắng nghe cha” vang vọng đầy cảm xúc, mang trong đó tình yêu thương vô bờ bến của cha dành cho con. Mở ra một tương lai rộng lớn, quê hương bé nhỏ sẽ kết nối với cuộc đời to lớn, điều mà nhà thơ vừa lo lắng vừa tin tưởng trong niềm hy vọng sâu sắc. Dù dịu dàng và ấm áp, nhưng bài thơ mang đầy nghiêm túc. Các hình ảnh thơ mô tả cụ thể và sâu sắc, vẫn giữ được sự mộc mạc và giàu chất thơ. Nó như một khúc ca nhẹ nhàng nhưng đầy âm hưởng, một tiếng thì thầm vọng lời của hàng nghìn năm lịch sử dân tộc.

Đọc bài thơ, người đọc không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp và sức sống đặc trưng của con người miền núi, mà còn nhận ra lòng say mê và nỗ lực không ngừng của nhà thơ để bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Bài thơ là lời nói chân thành và tâm huyết của Y Phương về việc bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, thể hiện tình yêu sâu sắc dành cho quê hương và niềm tin vào sức mạnh cộng đồng.