Bài Luận: Cảm nhận tính cách hung bạo của sông Đà trong Người lái đò Sông Đà
Khám phá khía cạnh dữ tợn của Sông Đà trong Người lái đò Sông Đà ngắn gọn nhất
I. Kịch bản Cảm nhận tính cách hung bạo sông Đà trong Người lái đò Sông Đà ngắn gọn (Chuẩn)
1. Bắt đầu: Giới thiệu về tác giả và tác phẩm.
2. Phát sóng:
a. Nơi đá ngựa đối mặt sông:
- Chứng kiến sự hung bạo của sông Đà ngay từ đầu.
- Nhà văn so sánh vách đá chẻ lấy dòng sông như một 'yết hầu'.
b. Vùng ghềnh Hát Loóng:
- Nơi đáy sông bất ngờ nổi lên giữa dòng, với vô số ghềnh.
- 'nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gần nhau': Ba yếu tố đối đầu, gầm gào như những lực lượng tự nhiên.
- Gió không hiển hình nhưng 'cuồn cuộn từng luồng', sợ hãi trước mỗi bước.
- Dòng sông Đà, hùng vĩ, hoang sơ và đầy ác cảm.
c. Cái xoáy Tà Mường:
- Nơi chứng kiến sự hung bạo đáng kinh ngạc của sông Đà.
- Cái xoáy như 'cái giếng bê tông thả xuống sông, chuẩn bị làm móng cầu', với khả năng 'biết thở biết kêu' như một sinh linh quái dị.
- Mô tả mạnh mẽ, miêu tả hung bạo của xoáy nước bằng cách 'lôi tuột' bè gỗ, 'đánh tan tành' thuyền nhỏ.
- Sự dữ tợn của sông Đà xuất hiện từng đoạn, từng mùa, làm nghệ sĩ phải kinh ngạc.
d. Thác đá sông Đà:
- Mô tả từ xa đến gần, từ âm thanh đến hình ảnh.
- Từ xa, tiếng như tiếng người giận dữ 'giọng gằn', lại gần như tiếng thác gầm như 'rống' của hàng ngàn con trâu mộng đang gặp thất bại.
- Thác đá hiện lên với vẻ đẹp hùng vĩ nhưng cũng đầy đe dọa.
- Những tảng đá trên sông như sinh linh, tự biết tự thủ, là 'kẻ thù hàng đầu của con người'.
4. Kết luận: Đánh giá tổng thể về sự hung bạo của sông Đà
II. Bài văn mẫu Khám phá tính cách mạnh mẽ của sông Đà trong Người lái đò Sông Đà tuyệt vời nhất (Chuẩn)
Bài văn phân tích sự hung dữ của sông Đà trong đoạn trích Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
1. Bài văn Khám phá tính cách mạnh mẽ của sông Đà trong Người lái đò Sông Đà siêu hấp dẫn số 1
1.1. Sự hùng mạnh của sông Đà ngắn gọn nhất
1.1.1. Mở bài:
- Giới thiệu bài tùy bút và tác giả Nguyễn Tuân.
- Giới thiệu hình tượng dòng sông Đà mạnh mẽ, đầy sức mạnh.
1.1.2. Thân bài:
a) Tính cách mạnh mẽ của sông Đà được thể hiện qua:
* Lời đề từ:
- 'Chúng thủy giai đông tẩu/Đà giang độc bắc lưu': Tất cả dòng sông đều chảy về hướng đông, chỉ có riêng sông Đà chảy về hướng bắc.
-> Nét độc đáo, khác lạ riêng biệt của sông Đà => Đây không phải dòng sông bình thường mà có hướng chảy bất thường, không chịu uốn mình theo khuôn phép.
=> Lời báo hiệu về tính cách mạnh mẽ của dòng sông.
* Vách đá hai bên bờ sông:
- Cảm nhận bằng thị giác:
+ Lòng sông cao và sâu: Hai bên đá dựng thành vách, hiểm trở, cao vút như thành quách.
+ Lòng sông hẹp: trên bờ thì đôi bờ xích lại gần nhau, phía dưới sông thì 'Chẹt lòng sông Đà như một cái yết hầu'.
=> Độ hẹp kết hợp với lòng sông cao và sâu tạo ra một cảm giác mạnh mẽ, đầy sức mạnh.
=> Cảm giác mạnh mẽ, tự tin, quyết đoán.
- Cảm nhận bằng xúc giác: 'Ngồi trong khoang đò quãng ấy, đang mùa hè mà cũng thấy lạnh' -> Cảm giác mạnh mẽ.
=> Nghệ thuật ẩn dụ, so sánh độc đáo kết hợp với cấu trúc câu trùng điệp, những liên tưởng tưởng tượng phong phú, chính xác, bất ngờ,... gợi tả độ hẹp đến mạnh mẽ của lòng sông; độ cao hun hút, thăm thẳm của vách đá; không khí mạnh mẽ, đầy sức mạnh của sông Đà.
* Ghềnh thác sông Đà:
- Mặt ghềnh Hát Loóng 'dài hàng cây số, nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm như lúc nào cũng đòi nợ xuýt' → Câu văn có kết cấu trùng điệp kết hợp với phép điệp động từ 'xô' diễn tả sự chuyển động của sóng lớn, gió mạnh, như chồm lên, gối vào nhau tạo nên sức mạnh khủng khiếp nơi ghềnh thác Sông Đà.
- Vì vậy khi qua 'quãng này mà khinh suất tay lái thì cũng dễ bị lật ngửa bụng thuyền ra'→ Sông Đà tạo nên mối đe dọa với bất cứ người lái đò nào qua đây.
* Hút nước sông Đà:
- So sánh: Những cái hút nước 'giống như cái giếng bê tông thả xuống sông để chuẩn bị làm móng cầu' cứ xoáy tít tận đáy.
- Liên tưởng so sánh: thuyền sẽ bị hút vào những cái hút nước và 'trồng ngay cây chuối ngược rồi vụt biến đi, bị dìm và đi ngầm dưới lòng sông đến mươi phút sau mới thấy tan xác ở khuỷnh sông dưới' → sự nguy hiểm, rủi ro, bấp bênh → sức mạnh mạnh mẽ, đầy sức mạnh của Sông Đà, như một cái bẫy khổng lồ đang giăng mắc trên sông.
* Thác nước:
- Âm thanh của thác nước chảy mang mang đến cho con người sự sợ hãi, nghe như đang 'oán trách', 'van xin', 'khiêu khích', 'gằn', 'chế nhạo', 'Rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng đang lồng lên giữa rừng vầu, tre, nứa đang nổ lửa…'.
- So sánh: 'lửa' - nước, 'rừng' - thác.
=> Tạo nên sự mạnh mẽ dữ dội, trắc trở khôn lường của thiên nhiên => Biểu tượng về vẻ đẹp mạnh mẽ.
* Thạch trận:
- Đá sông Đà đã mai phục từ ngàn năm trước để mỗi lần có con thuyền nào xuất hiện là chúng nhổm cả dậy để vồ lấy thuyền.
- Sông Đà đã giao việc cho mỗi hòn đá như giao nhiệm vụ cho tướng sĩ trước khi vào trận.
- Đặc biệt, nó bố trí những 'trùng vi thạch trận' như trận đồ bát quái.
=> Tác giả đã sử dụng biện pháp nhân hóa và lối miêu tả sống động, vận dụng nhiều thuật ngữ của các ngành nghề khác nhau để thể hiện tính cách mạnh mẽ, đầy sức mạnh của sông Đà.
b) Nghệ thuật:
- Những thủ pháp so sánh, nhân hóa được sử dụng hết sức tinh tế, khéo léo.
- Liên tưởng tưởng tượng đầy ấn tượng, độc đáo, mới mẻ.
- Sử dụng nhiều thuật ngữ, tri thức của nhiều lĩnh vực khác nhau.
- Câu văn ngắn dài khác nhau, kết cấu câu văn trùng điệp tạo cảm giác sông Đà mạnh mẽ, đầy sức mạnh.
1.1.3. Kết bài:
- Khái quát lại về sự mạnh mẽ của sông Đà.
1.2. Bài văn mẫu Phân tích hình tượng sông Đà hung bạo xuất sắc của học sinh giỏi
'Người lái đò sông Đà là bài kí được chọn lọc từ tập 'Sông Đà' nổi tiếng của nhà văn Nguyễn Tuân. Bức tranh này là thành quả của hành trình thực tế đến Tây Bắc để tìm kiếm 'thứ vàng mười' trong tự nhiên và con người. Trong bức kí, nhà văn mô tả hình ảnh sông Đà với đặc điểm hung bạo, dữ dội hiếm thấy, đối lập với các dòng sông khác.
Ngay từ lời mở đầu, Nguyễn Tuân đã sử dụng thơ của Nguyễn Quang Bích để giới thiệu về sông Đà 'Chúng thủy giai đông tẩu - Đà giang độc bắc lưu'. Hai dòng thơ này truyền đạt ý nghĩa rằng tất cả các dòng sông đều chảy về hướng đông, chỉ có sông Đà chảy về hướng bắc. Lời đề từ này làm nổi bật sự độc đáo, khác biệt của sông Đà. Đây không phải là một dòng sông hiền hòa như các sông khác, mà là một dòng sông bất thường, không tuân theo quy luật. Lời đề từ cũng là dấu hiệu cho tính cách hung dữ, bạo ngược của sông Đà.
Ngay từ những câu đầu tiên, Nguyễn Tuân khẳng định sông Đà mang đầy vẻ hùng vĩ. Vách đá hai bên bờ làm cho nhà văn cảm thấy kinh ngạc. Ông cảm nhận điều này bằng cả thị giác và xúc giác. Khi nhìn thấy hai bên đá cao như thành quách, lòng sông trở nên cao và sâu hơn bình thường nhiều. Lòng sông cũng hẹp, đôi bờ xích lại gần nhau và đá thì 'Chẹt lòng sông Đà như một cái yết hầu'. Sử dụng so sánh, ẩn dụ, liên tưởng độc đáo để mô tả sự hẹp đến nghẹt thở của lòng sông, độ cao hun hút, thăm thẳm của vách đá tạo nên cảm giác sợ hãi trước vẻ đẹp rộng lớn, hùng vĩ của thiên nhiên. Khúc sông này cũng mang đến cái lạnh, sự lạnh giữa mùa hè khiến nhà văn cảm thấy như bản thân đang đối mặt với một thế lực không tên. Không khí lạnh lẽo âm u làm cho sông Đà trở nên bí ẩn hơn bao giờ hết.
Mô đun mặt ghềnh Hát Loóng 'dài hàng cây số, nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm'. Đọc đoạn văn này, ta cảm nhận được cấu trúc lặp lại, sắc thái liên tục của động từ 'xô' trong cả ba câu giúp người đọc trải nghiệm mỗi chuyển động của dòng sông. Sóng to, gió lớn như chồm lên, gối vào nhau cuốn trôi mọi thứ trên mặt sông rồi lao xuống đáy. Sức mạnh mạnh mẽ đó vẫn 'gùn ghè suốt năm', chỉ cần người lái đò mất cảnh giác một chút thì sẽ bị vồ lấy, nuốt chửng thuyền và người lái. Đây có thể là đoạn sông nguy hiểm nhất đối với mọi người lái đò.
Ở đoạn Tà Mường Vát, nhà văn sử dụng so sánh để mô tả những cái hút nước 'như cái giếng bê tông thả xuống sông để chuẩn bị làm móng cầu' xoay vít xuống đáy. Kết hợp với so sánh việc đi thuyền qua đoạn sông này như đi trên con đường mượn cạp ra ngoài vực. Nếu không cầm vững tay lái, thuyền sẽ bị hút vào những cái hút nước và 'trồng ngay cây chuối ngược, rồi bất ngờ biến mất, bị chìm và lặn xuống đáy sông đến mươi phút sau mới xuất hiện trôi dạt ở khuỷnh sông dưới'. Những so sánh, tưởng tượng này giúp người đọc hình dung rõ về sự nguy hiểm, rủi ro khi phiêu lưu trên sông Đà. Đồng thời, làm nổi bật sức mạnh mạnh mẽ, kinh dị của Đà giang.
Không chỉ những phần sông có địa hình khó khăn, nguy hiểm, mà cả tiếng thác nước của sông Đà cũng đủ khiến người ta hoảng sợ. Âm thanh ấy được so sánh như 'oán trách', 'van xin', 'khiêu khích', 'gằn', 'chế nhạo', 'Rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng đang vươn lên giữa rừng vầu, tre, nứa đang bốc cháy…'. Nó tạo ra cảm giác sợ hãi, lo lắng không biết nó đến từ đâu hoặc có báo hiệu gì. Những so sánh 'lửa' với nước, 'rừng' và thác cũng giúp nhà văn đặt biệt nặng bằng độ mãnh liệt của nơi này. Trước thiên nhiên, con người trở nên nhỏ bé và bất lực. Âm thanh thác nước chảy càng làm nổi bật vẻ hùng vĩ, khó khăn không lường trước của dòng sông.
Đoạn kết của hành trình nước Đà chính là những hòn đá đã trải qua hàng ngàn năm. Thác đá đã xây dựng chiến thuật thạch trận, giao nhiệm vụ cho từng hòn đá như giao việc cho các tướng sĩ trước khi xuất quân. Đặc biệt, nó sắp xếp những 'trùng vi thạch trận' như trận đồ bát quái. Có tới ba cửa ải đá cần vượt qua. Ở đây, tác giả đã liên tưởng từng trận đấu như các trận bóng đá hay các trận đánh thực tế. Nguyễn Tuân sử dụng rất nhiều ngôn từ từ nhiều lĩnh vực thể thao, quân sự, võ thuật như 'hàng tiền vệ', 'nhiệm vụ của những boongke chìm và pháo đài đá nổi ở tuyến ba', 'reo hò làm thanh viện',... để mô tả trận chiến giữa ông lái đò và thạch trận. Những hòn đá như có linh hồn, biết chiến đấu, có ý nghĩa nham hiểm, độc ác, thác nước biết cổ vũ,... Trận chiến được tả chi tiết từng khoảnh khắc, khiến người đọc không thể rời mắt. Tất cả đều nhằm mô tả một sông Đà hung dữ, nham hiểm, đầy rẫy thách thức.
Trong đoạn kí này, Nguyễn Tuân thể hiện lối viết tài hoa, uyên bác khi sử dụng thủ pháp so sánh, nhân hóa một cách khéo léo, tinh tế. Những liên tưởng, tưởng tượng của nhà văn đầy ấn tượng, mới lạ. Ông, với sự hiểu biết rộng, thông thạo nhiều lĩnh vực, đã kết hợp các tri thức, thuật ngữ một cách tài tình, hợp lý. Độ dài và kết cấu câu văn trùng điệp tăng cường sức gợi sự hiểm nguy, khôn lường của thác nước sông Đà.
Với ngòi bút tài hoa và uyên bác, Nguyễn Tuân hình dung nét tính cách ngang ngược, hung hăng, dữ dội của sông Đà. Chỉ qua đoạn sông ngắn ngủi, lời văn của ông như một bộ phim tài liệu sắc nét và chân thực. Điều này thể hiện tình yêu thiên nhiên và đất nước của tác giả. Việc tận hưởng cái hùng vĩ của non sông là điều cần thiết để viết ra những lời văn tinh tế như Nguyễn Tuân.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - Hết bài 1 - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Bài tùy bút 'Người lái đò sông Đà' là minh chứng cho lối viết đầy tài hoa, uyên bác của Nguyễn Tuân. Ngoài bài viết mẫu Phân tích sông Đà hung bạo, có thể tham khảo các bài khác trên Mytour như: Hình ảnh con sông Đà trong tùy bút Người lái đò sông Đà; Phân tích hình ảnh con sông Đà trong tùy bút Người lái đò sông Đà; Phân tích cái tôi Nguyễn Tuân trong Người lái đò sông Đà.
Mẫu văn Phân tích hình tượng dòng sông Đà đầy kỳ công của Nguyễn Tuân
2. Bài văn Tìm hiểu tính cách hung bạo sông Đà trong Người lái đò Sông Đà hay số 2
Nguyễn Tuân, một tài năng văn học Việt Nam, đã khắc họa một hình tượng sâu sắc của dòng sông Đà trong tác phẩm 'Người lái đò sông Đà'. Chuyến đi thực tế của ông đến miền Tây Bắc, nơi sông Đà chuẩn bị trở thành 'dòng sông ánh sáng', đã truyền cảm hứng cho tác phẩm độc đáo này. Con sông Đà, không chỉ được nhìn nhận qua một góc đẹp trữ tình, mà còn hiện lên với tính cách đầy hung bạo, dữ dội.
Sông Đà, một dòng sông độc đáo ở phía Tây Bắc, nổi bật khi chống dòng và chảy ngược về hướng Bắc:
'Chúng thủy giai đông tẩu, Đà giang độc bắc lưu'
Sông Đà, hùng vĩ và đầy sức sống, chảy qua rừng rậm và núi cao, mang theo sự hung bạo và dữ dội. Đó như một thực thể sống với tính cách và tâm trạng riêng biệt.
Tính cách dữ dội của Đà Giang xuất hiện rõ nét tại vách đá bờ sông, nơi dòng chảy tách đôi núi mở đường. Vách đá cao vút, đẹp đẽ nhưng nguy hiểm khôn nguôi. Như một 'yết hầu', vách đá chẹt sông làm nổi bật sự hẹp hòi và hung bạo của sông Đà. Sự hẹp hòi khiến mặt trời chỉ xuất hiện giữa trưa, làm tăng thêm bí ẩn của khúc sông.
Nguyễn Tuân mô tả độ nguy hiểm của Đà Giang qua hình ảnh 'đứng bên này bờ nhẹ tay ném hòn đá qua bên kia vách'. Sông Đà, giống như một ngõ hẻm tối tăm, khiến người ngóng lên từ khoang đò như đứng trong một ngõ hẻm, tận mắt nhìn thấy bóng tối mà chỉ có đèn điện phát sáng. Mùa hè cũng trở nên lạnh lẽo trước vẻ hùng vĩ của sông Đà.
Tuy nhiên, sông Đà không chỉ có một đoạn hẹp nguy hiểm như vậy, sự hung bạo còn manh nha ở mặt ghềnh Hát Loóng. Ghềnh là nơi mặt sông đột ngột cao lên khiến mực nước thấp hơn. Sông Đà có nhiều ghềnh đá như vậy. 'Dài hàng cây số, nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm như luôn đòi nợ xuýt' - Nguyễn Tuân tạo hình tuyệt vời và miêu tả nghệ thuật! Sông Đà hùng vĩ, hoang vu, dữ dội và hung bạo, chỉ có ba thế lực 'đá, sóng, gió' ngự trị, gầm ghè, so kè với nhau. Từ 'xô' trong câu văn khắc hoạ sự hung bạo, ầm ào của sóng, đá và gió tại mặt ghềnh. Gió ở đây không còn là sức mạnh vô hình, nó cuồn cuộn từng luồng và 'gùn ghè' đe doạ.
Trôi trên sông Đà, ta nhận thấy sự hung bạo tại hút xoáy Tà Mường. Nơi này như 'cái giếng bê tông thả xuống sông để chuẩn bị làm móng cầu'. Hút xoáy lớn và sâu, thậm chí 'thở và kêu như cửa cống cái bị sặc nước'. Nguyễn Tuân nhân hoá tài hoa khi mô tả hút xoáy như một con thủy quái khổng lồ từ thời xa xưa. Sự cường điệu nghệ thuật tô đậm tính hung bạo của Đà Giang. Bè gỗ trôi qua hút xoáy, bị 'lôi tuột xuống' bởi sức mạnh khủng khiếp. Con thuyền nhỏ bị 'trồng cây chuối ngược', biến mất dưới lòng sông, thể hiện sức mạnh đáng kinh ngạc của hút xoáy. Mặc dù hung bạo, nhưng hút xoáy mang đẹp vô song khiến người quay phim không thể cưỡng lại, ngay cả trước nguy hiểm đến tính mạng.
Tuy nơi phô bày tất cả sự hung bạo của Đà Giang là thác đá. Sông Đà với 73 thác lớn nhỏ, Nguyễn Tuân chỉ chọn một thác để miêu tả. Với kiến thức uyên bác, ông tạo hình thác đá đầy ấn tượng.
Nguyễn Tuân miêu tả thác đá từ xa đến gần, âm thanh nước va vào khiến người ta rợn người. Tiếng nước 'réo gần mãi lại réo to mãi lên' giống như tiếng người giận dữ 'gọi và chế nhạo'. Tiếp cận, âm thanh biến thành 'rống', tiếng gầm thét của hàng nghìn con trâu giữa rừng lửa và đàn trâu 'da cháy bùng bùng'. Tiếng trâu đau đớn rống lên trong tuyệt vọng, tiếng lửa cháy ào ào là âm thanh thác đá Đà Giang vang lên. Sự dữ dội và hung bạo của sông Đà là khủng khiếp.
Thác đá sông Đà hiện lên như bức tranh hùng vĩ, hoang sơ, với 'sóng bọt trắng trải khắp chân trời đá'. Sông mênh mông, rộng lớn chỉ chịu sự ngự trị của sóng thác và đá thác. Cảnh này đẹp đến gầm thét, bọt trắng phủ đất trời. Với ánh nhìn của một nhà quân sự, Nguyễn Tuân như thấy sông Đà đang 'mày mò thạch trận trên sóng'. Mỗi viên đá trên sông biến thành lính đá, tướng đá 'khuôn mặt ngỗ ngược', 'bảo vệ oai phong lẫm liệt'. Đá trên sông Đà như kẻ thù số một của con người, nham hiểm bố trí cửa sinh cửa tử khôn lường. Chúng tạo ra vòng vây với 'bốn cửa tử, một cửa sinh, cửa sinh nằm ở tả ngạn sông', vòng hai thì cửa sinh lệch sang bờ 'hữu ngạn'. Vòng ba nguy hiểm, cửa sinh ở 'giữa những luồng nước chết'. Chúng đánh lừa con thuyền bằng cách tạo một cửa đá 'trông như sơ hở' để đánh úp con thuyền khi nó vào.
Nguyễn Tuân tạo dựng thác đá sông Đà như những sinh vật nham hiểm, luôn rình rập con người. Tính cách của chúng dữ dội, hung bạo nhất cả dòng sông. Dòng thác sông Đà như một con quái vật khổng lồ, đòi hỏi người lái đò phải vật lộn với sự hung bạo. Những con sóng như 'quân liều mạng vào sát nách, đá trái mà thúc gối vào bụng và hông thuyền' hay 'bóp chặt lấy hạ bộ người lái đò' để đánh 'hồi hùng, đòn tỉa, đòn âm'. Nguyễn Tuân sử dụng nghệ thuật nhân hoá và thuật ngữ võ thuật kết hợp với nghệ thuật miêu tả để kể chuyện đặc sắc, mang đến cảm nhận về thế giới thiên nhiên đầy hung bạo của sông Đà.
Sông Đà, 'khởi nguồn của ánh sáng', thể hiện vẻ đẹp dịu dàng, êm ả. Nhưng cũng có lúc nó trở thành sự hung bạo và dữ dội khủng khiếp. Qua từng dòng chữ, Nguyễn Tuân tái hiện một sông Đà với tính cách hung bạo nhưng vô cùng kì vĩ, một vẻ đẹp hiếm có mà ít dòng sông nào ở Việt Nam có thể sánh kịp.
""""--HẾT""""---
Sông Đà vẫn cuộn cuộn chảy qua thời gian. Những tác phẩm của Nguyễn Tuân cũng như vậy, chúng sẽ đi theo những năm tháng. Hình ảnh của con sông Đà hùng vĩ, với tính cách hung dữ, sẽ luôn ghi sâu trong tâm trí chúng ta. Hãy tham khảo thêm các bài viết khác như: Trải nghiệm vẻ đẹp trữ tình của sông Đà qua mắt người lái đò, Phân tích thiên nhiên và con người trong đoạn trích Người lái đò sông Đà, đánh giá hình tượng của con sông Đà, Người lái đò qua góc nhìn mới từ bài tùy bút Người lái đò Sông Đà, đàm đạo về người lái đò sông Đà để khám phá những góc nhìn độc đáo về dòng sông ánh sáng này nhé!