Buzz
Mỗi năm, Liên minh Quốc tế Bảo tồn Thiên nhiên và Tài nguyên Thiên nhiên (IUCN) tổ chức chương trình tuyển tình nguyện viên tham gia vào công việc hỗ trợ bảo tồn rùa biển. Năm nay, tôi đã đăng ký tham gia và rất vui khi được chọn. 12 ngày sống tại trạm kiểm lâm hòn Bảy Cạnh, Côn Đảo là một trải nghiệm tuyệt vời. Giờ khi trở về, tôi muốn chia sẻ cùng mọi người về chuyến đi đầy thú vị này.
Hình ảnh rùa trên bìa là kỹ thuật Photoshop, nhưng hình ảnh thực tế của rùa sẽ xuất hiện trong video và phía dưới bài viết:
Để di chuyển đến Côn Đảo, có thể lựa chọn đi tàu cao tốc hoặc máy bay. Tuy nhiên, để đảm bảo tính ổn định, nên chọn tàu vì máy bay có thể bị trễ do thời tiết. Mình đã kiểm tra thời tiết trước khi đi và quyết định chọn máy bay để tiết kiệm thời gian. Nếu đi tàu, có thể khởi hành từ Trần Đề (Sóc Trăng) để tiết kiệm thời gian và chi phí. Còn nếu đi máy bay, nên chọn Bamboo Airways với máy bay A321neo, êm ái và thoải mái hơn ATR 72 của Vietnam Airlines.
Thời gian bay từ Sài Gòn đến Côn Đảo khoảng 50 phút. Sau khi đến, mất khoảng 1 giờ rưỡi để điều chỉnh và đến khách sạn. Sau khi check-in, có thể dạo chơi và sau đó đi xe điện đến Vườn quốc gia Côn Đảo để gặp gỡ mọi người.
Dưới đây là đội ngũ (chưa hoàn chỉnh) các thành viên tham gia cùng mình trong chuyến đi này. Tại Vườn quốc gia, chúng tôi được các chuyên gia về bảo tồn rùa biển chia sẻ kiến thức và thống nhất về phân công nấu nướng, quản lý tài chính,... Lúc này, mọi người đều còn lạ lẫm và hơi e ngại.
Vườn Quốc gia Côn Đảo nằm trong hệ thống rừng đặc dụng, là một trong 33 Vườn Quốc gia của Việt Nam. Được thành lập từ năm 1993, khu bảo tồn có diện tích gần 6000ha trên đất và 14000ha trên biển, với hệ sinh thái vô cùng đa dạng và phong phú. Trong số những nơi rùa biển lên đẻ trứng trên bờ biển Việt Nam, Côn Đảo được biết đến là nơi có nhiều rùa lên bờ nhất.
Tại đây, bạn sẽ được chiêm ngưỡng những tiêu bản của rùa biển. Tuy chỉ là tiêu bản nhưng đã đủ khiến người ta 😁 ngạc nhiên. Trong những ngày tiếp theo, chúng tôi sẽ có cơ hội nhìn, chạm và thậm chí 'đỡ đẻ' cho rùa thật.
Sau buổi họp, chúng tôi sẽ ở lại trên đảo Côn Sơn (hay còn gọi là đảo lớn) một ngày để khám phá. Buổi chiều, chúng tôi cùng nhau đến bãi biển Đầm Trầu để tận hưởng không khí biển và ngắm nhìn hoàng hôn. Thật tiếc, bầu trời có nhiều đám mây nên chúng tôi không thể chiêm ngưỡng được vẻ đẹp của hoàng hôn.
Biển ở đây sạch sẽ, ít đông người, và bờ cát rất thoải mái, làm cho việc tắm biển trở nên thú vị. Tiếc rằng cát ở đây hơi vàng nên không tạo ra bức tranh đẹp khi chụp hình.
Khách sạn mà tôi lưu trú đối diện với chợ đêm, đi bộ chỉ vài bước là đã có thể tìm được những món ăn ngon. Tôi thấy đồ ăn ở chợ đêm rất ngon và hấp dẫn. Dĩ nhiên, giá cả ở Côn Đảo có thể cao hơn một chút so với trung bình. Điều này hoàn toàn dễ hiểu, vì ở ngoài đảo, mọi thứ đều có giá cao hơn.
Kem dừa là một đặc sản của Côn Đảo. Họ sử dụng trái dừa để làm kem, và phần nước dừa sẽ được phục vụ cùng để uống sau khi thưởng thức. Dĩ nhiên, ở Sài Gòn cũng có nhiều nơi bán kem dừa, nhưng không gì có thể sánh kịp việc thưởng thức đặc sản tại chính nơi nó được sản xuất.
Sáng hôm sau, cả đoàn đã sớm hẹn nhau lúc 6 giờ để đến bến tàu, chuẩn bị lên ca nô đi qua hòn Bảy Cạnh. Từ đảo Côn Sơn đến hòn Bảy Cạnh mất khoảng 30 phút đi tàu.
Trời hôm đó có chút sương mù, nhưng may mắn là không gặp thời tiết xấu.
Nếu Côn Đảo là nơi có nhiều rùa lên bờ nhất Việt Nam, thì hòn Bảy Cạnh chắc chắn là nơi có nhiều rùa nhất. Bãi cát cong, dài và sạch sẽ có vẻ như là nơi lý tưởng để những chú rùa thực hiện nhiệm vụ của mình như người mẹ.
Rùa biển thường đẻ trứng từ tháng 4 đến tháng 10 hàng năm. Trong khoảng thời gian này, IUCN tổ chức khoảng 6 chuyến tình nguyện, mỗi chuyến kéo dài 12 ngày. Tôi tham gia vào chuyến thứ 2. Khi nhóm của tôi đến trạm kiểm lâm Bảy Cạnh, nhóm 1 đang chuẩn bị về. Hai nhóm gặp nhau trong khoảng 30 phút để trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ và bàn giao công việc.
Trưởng nhóm 1 đang kể về việc bị con bù mắt cắn khắp người. Loài này gây ngứa giống như muỗi, nhưng nhỏ hơn nhiều và khó phát hiện. Nếu có ý định ở lại hòn Bảy Cạnh để quan sát rùa đẻ vào ban đêm, hãy nhớ mang theo thuốc chống côn trùng.
Vật phẩm đầu tiên được nhóm 1 bàn giao lại cho chúng tôi là nồi chè đậu xanh.
Một số biển hướng dẫn đang được nhóm 1 vẽ thủ công. Công việc vẫn chưa hoàn thành. Trong nhóm của chúng tôi có một kiến trúc sư và một thiết kế nội thất, nhiệm vụ của họ sẽ là hoàn thiện các biển này trong những ngày tiếp theo :D
Sau khi đã ổn định, cả nhóm sẽ gặp gỡ và làm quen với các anh kiểm lâm ở đây. Chúng tôi sẽ bắt đầu quen biết nhau chính thức, đồng thời thống nhất thời gian làm việc và sinh hoạt trong những ngày tới.
Buổi 'họp khởi động' đã đánh dấu bước đầu tiên của chúng tôi trong việc sống ở đây trong phần còn lại của chương trình.
Tiếp theo, chúng tôi được hướng dẫn cách đào một ổ trứng rùa 'nhân tạo'. Để rõ hơn về việc này: Trứng rùa sau khi đẻ trong tự nhiên thường gặp rất nhiều nguy cơ, trong đó nguy cơ lớn nhất là bị động vật khác ăn hoặc bị người đánh cắp. Nhiệm vụ cơ bản của chúng tôi là tìm kiếm các ổ trứng tự nhiên, thu thập trứng và chuyển chúng vào các hồ ấp bên trong để bảo vệ chúng tốt hơn.
Không phải ai cũng biết cách đào một ổ trứng. Chúng tôi phải cố gắng đào sao cho 'giả lập' giống với tổ rùa tự nhiên, từ kích thước cho đến hình dạng.
Các ổ trứng đã được chôn sẽ được đánh dấu bằng những cây cọc tre. Trên cọc sẽ ghi thông tin như ngày chôn, số lượng trứng, số thứ tự, tên người chôn,… Do giới tính của rùa bị ảnh hưởng bởi ánh sáng và nhiệt độ, vì vậy nếu tổ trứng nằm trong bóng râm thì phải chôn dưới bóng râm, tổ trứng nếu đẻ ngoài vùng có nắng thì phải chôn đúng theo đó để đảm bảo rùa con có tỉ lệ giới tính tương tự như rùa nở tự nhiên.
Ngoài công việc, chúng tôi có thời gian tự do. Mặc dù gọi là tự do, nhưng tất cả phải ưu tiên hoàn thành những công việc chung như dọn dẹp, nấu ăn, rửa chén,… trước khi làm bất cứ điều gì khác.
Ngoại trừ những lúc phải ở trong trạm, phần lớn thời gian của chúng tôi đều dành ra ngoài biển. Thậm chí, cả nhóm cũng rủ nhau ra biển ngủ trưa.
Gần như không có ai ngoài chúng tôi trên biển vào khoảng 10 giờ sáng. Biển ở Bảy Cạnh là một nơi đẹp với bờ cát trắng và yên bình, được bảo tồn và riêng tư. Có thể nói việc tắm biển và vui chơi hàng ngày ở đây là một đặc quyền của những tình nguyện viên tham gia chương trình này.
Lợi dụng cơ hội thảo luận vài ý kiến :D nằm nghỉ ngơi trên bãi cát đẹp như tranh vẽ này, tôi không khỏi ngưỡng mộ vẻ đẹp tự nhiên tuyệt vời này.
Đây là hình ảnh của một con rùa xanh mẹ (Vích) vừa mới đẻ xong và sẵn sàng trở lại biển vào sáng sớm. Rùa biển thường lên bờ để đẻ trứng vào buổi tối, cũng là lúc chúng tôi bắt đầu làm việc. Sau khi rùa xuống biển, chúng tôi sẽ dựa vào dấu vết của chúng để xác định loài, liệu có phải rùa xanh hay là quản đồng, đồi mồi dứa,…
Khi đã chọn được điểm đẻ phù hợp, rùa mẹ sẽ sử dụng tất cả bốn chân để đào bới và tạo lập một lỗ hố phù hợp trên mặt cát. Sau khi đào đến độ sâu cần thiết, nó sẽ dùng hai chân sau để đào lỗ và bắt đầu đặt trứng vào đó.
Sau khi rùa đẻ xong, chúng tôi sẽ thu thập trứng, đếm và chuyển chúng vào trạm. Chúng tôi tiếp tục thực hiện công việc này suốt đêm cho đến khi thu thập hết trứng từ tất cả các tổ. Đôi khi, khi rùa đã đào tổ xong, chúng sẽ nằm xuống ngủ mà không có đủ sức để lấy lại sức mình.
Trung bình mỗi tổ trứng của rùa biển có khoảng 80-100 quả trứng. Trong chuyến đi của chúng tôi, tổ trứng ít nhất có 45 quả và nhiều nhất là 193 quả. Chúng tôi rất may mắn khi được tham gia vào việc thu thập trứng từ cả hai tổ này.
Sau khoảng 1 tháng rưỡi, trứng rùa biển sẽ nở ra và sinh ra rùa con. Trong tự nhiên, rùa con sẽ phải trải qua nhiều thách thức từ khi mới sinh. Để trở thành rùa trưởng thành, chúng sẽ mất khoảng 30 năm. Trong thời gian này, rùa con là những sinh vật yếu đuối, không có khả năng tự vệ và không có bất kỳ 'người thân' nào ở bên cạnh để giúp đỡ. Trước khi ra khỏi bờ biển, chúng sẽ phải đối mặt với nhiều loài động vật săn mồi như cua, chim biển, sứa, cá lớn,… Theo thống kê, chỉ có 1 trong 1000 con rùa con có thể sống đến khi trưởng thành. Điều này giải thích tại sao loài này đang cần được bảo vệ theo Sách Đỏ.
Bên cạnh công việc tìm và di dời trứng rùa, chúng tôi còn hỗ trợ các anh kiểm lâm tổ chức và hướng dẫn du khách đến Bảy Cạnh để thả rùa con trở về tự nhiên.
Mỗi sáng khoảng 6 giờ rưỡi, chúng tôi bắt đầu chôn các cọc vào cát và treo dây để khách hàng xếp hàng phía sau. Các rổ nhìn giống như là rổ chứa những chú rùa con mới nở trong ngày để du khách đến ngắm nhìn và thả chúng ra biển.
Rùa sau khi mới đẻ sẽ được thả ngay về biển trong cùng một ngày.
Từ những chậu chứa rùa, chúng tôi sẽ phân loại chúng vào các chậu nhỏ để du khách thả. Tùy thuộc vào số lượng rùa nở nhiều hay ít mà du khách sẽ được thả ít hoặc nhiều. Nếu có ít rùa, thì 2-3 du khách sẽ thả một chậu.
Những sinh linh nhỏ bé sắp trở về với biển rộng lớn.
Sau khi chuẩn bị đã hoàn tất, chúng tôi sẽ hướng dẫn đoàn khách xếp hàng sẵn sàng để thả rùa.
Chỉ cần nghiêng rổ, rùa sẽ tự nghe theo tiếng gọi của biển và bò về hướng đích. Nhiều du khách thậm chí đặt cược xem con nào sẽ ra biển đầu tiên, con nào sẽ về đích cuối cùng :D
Khuôn mặt rạng rỡ sau khi hoàn thành nhiệm vụ buổi sáng.
Sau 30 năm, những chú rùa con (giống cái) sẽ trở về nơi sinh ra để tiếp tục chuỗi đời. Mặc dù lang thang khắp đại dương, nhưng chúng luôn trở về quê hương để tiếp tục chu trình đời. Đến nay, các nhà khoa học vẫn chưa thể hiểu rõ cơ chế kỳ diệu khiến chúng thực hiện điều đó.
Hoạt động thả rùa này thu hút nhiều em nhỏ tham gia. Tiếp xúc với rùa con giúp trẻ em hiểu biết về loài động vật đặc biệt này từ sớm, từ đó nuôi dưỡng tình yêu thiên nhiên và tăng cường nhận thức về việc bảo vệ loài vật quý hiếm này.
Xem thêm một số hình ảnh về việc thả rùa con ra biển cho mọi người cùng thưởng thức.
Dù phải làm việc từ tối tới sáng đào trứng rùa, nhưng không cảm thấy mệt mỏi nào hiện lên trên gương mặt của những tình nguyện viên. Họ hiểu rằng mình đang thực hiện một công việc ý nghĩa và quan trọng, và biết rằng xung quanh họ đều là những người đồng lòng tham gia vào công việc này.
Điều đặc biệt là mọi người, kể cả phụ nữ, đều không sử dụng kem chống nắng để bảo vệ san hô khỏi ảnh hưởng của hoá chất. Thay vào đó, họ chọn đối diện trực tiếp với ánh nắng mặt trời, kết quả là mỗi người trở về đều có làn da đen sậm hơn. Tôi thực sự ngưỡng mộ cách mọi người đặt lợi ích chung cao hơn lợi ích cá nhân.
Ngoài bãi biển Bảy Cạnh, rùa cũng đẻ trứng ở một số khu vực lân cận. Các anh kiểm lâm thường phải điều hành ca nô xung quanh đảo để kiểm tra và thu thập trứng. Đôi khi, họ phải làm việc suốt đêm, chỉ trở về vào buổi sáng.
Xin dành một chút lời để biểu đạt lòng biết ơn đối với những anh kiểm lâm. Họ là những người không lời, đóng góp rất nhiều cho những công việc quan trọng này. Họ phải xa gia đình, xa con cái, để làm việc tại những nơi thiếu thốn điều kiện sống.
Nhận ra cuộc sống ấm no ở xung quanh sau những ngày sống ở Bảy Cạnh, mình hiểu rằng nhiều người khác chưa được may mắn như vậy. Ở đây, nước từ mưa, điện từ ánh nắng, và internet không có. Ngày mưa thiếu điện, điện thoại không sạc được. Ngược lại, ngày nắng lại thiếu nước để tắm, nấu ăn và giặt giũ. Chỉ trong 2 tuần, mình đã hình thành thói quen tiết kiệm nước và tắt thiết bị khi không sử dụng.
Thực hành yoga buổi sáng trên bãi biển.
Buổi trưa yên bình không điện thoại, không máy tính, không internet. Chúng mình chỉ tận hưởng cuộc trò chuyện, thiên nhiên, không khí trong lành và làn gió mát mẻ.
Khung cảnh thơ mộng như vậy có vẻ khiến ai cũng muốn dành thời gian viết lách. Một anh chàng đang tận hưởng giờ trưa nghỉ ngơi trên xích đu để viết nhật ký.
Trưởng nhóm của chúng mình đang làm bánh cam để mọi người thưởng thức sau buổi tắm biển chiều.
Mọi người đều tươi cười rạng rỡ khi thấy những chú rùa con được thả ra biển rộng.
Thời gian trôi nhanh, đến lúc phải nghỉ chuyến. Chắc chắn không ai muốn kết thúc cuộc hành trình này quá sớm.
Chúng tôi quay trở lại Vườn Quốc gia Côn Đảo trên đảo chính, tổ chức buổi lễ tổng kết và nhận giấy chứng nhận tham gia chương trình.
Với tôi, tờ giấy này không chỉ là một văn bằng thông thường. Nó là minh chứng cho tình đồng lòng của tất cả những người đã cùng nhau trải qua 12 ngày qua.
Cảm ơn mọi người trong đội vì một chuyến đi ý nghĩa và đáng nhớ!!!
Vậy là kết thúc hành trình tuyệt vời của chúng tôi tại Côn Đảo. Cảm ơn mọi người đã đồng hành cùng tôi qua những khoảnh khắc đáng nhớ này. Chúc mọi người luôn hạnh phúc và tiếp tục chăm sóc môi trường tự nhiên. Nếu bạn muốn tham gia vào chương trình vào năm sau, hãy theo dõi trang Facebook sau để không bỏ lỡ cơ hội:
https://www.facebook.com/iucnvietnamseaturtle
