Trăn trở về hiện tượng bệnh thành tích trong hệ thống giáo dục - Ngữ Văn 12

Buzz

Đọc tóm tắt

- Bệnh thành tích trong giáo dục là sự lệch lạc khi nỗ lực đạt thành tựu trở thành mục tiêu chính, dẫn đến kết quả không phản ánh đúng chất lượng thực.
- Điều này không chỉ ảnh hưởng đến giáo viên và học sinh mà còn làm lãng phí tài nguyên và thời gian, gây ra sự biến dạng chất lượng nguồn nhân lực.
- Để khắc phục, cần cải cách hệ thống giáo dục, tập trung vào việc phát triển phẩm chất và năng lực thực sự thay vì chỉ chạy theo thành tích hình thức.

Bài toán

Trăn trở về hiện tượng bệnh thành tích trong giáo dục

Giải pháp chi tiết

Chuyển từ một phẩm chất tốt sang... một bệnh

Thành tựu là kết quả có thể đánh giá được của nỗ lực con người. Kết quả không chỉ là một lợi ích vật chất hay tinh thần cá nhân, mặc dù hầu hết các yếu tố tạo ra động lực để con người cố gắng nhiều hơn, tốt hơn để đạt thành tựu chính là lợi ích cho bản thân. Tuy nhiên, con người vẫn có thể đóng góp hết mình vì lợi ích chung, lợi ích của xã hội, của quốc gia.

Theo định nghĩa đó, nỗ lực đạt thành tựu của một cá nhân hoặc một nhóm là một phẩm chất đạo đức tốt, đáng khen ngợi và phải được nhân rộng. Hãy tưởng tượng một xã hội mà tất cả các thành viên đều cố gắng để đạt được thành tựu cao hơn trong nhiều lĩnh vực hoạt động: thể thao, văn hóa, nghệ thuật, giáo dục, sản xuất, thương mại, công nghệ... vì lợi ích cá nhân và lợi ích cộng đồng. Xã hội đó chắc chắn sẽ tiến bộ, nền kinh tế của đất nước sẽ phát triển, và dân số của quốc gia đó sẽ giàu có, mạnh mẽ.

Nhưng đến khi nào mà những nỗ lực để đạt được thành tựu, một phẩm chất tốt của mỗi thành viên trong xã hội, lại biến thành một căn bệnh, được gọi là bệnh thành tựu? Nếu dịch ra bằng ngôn ngữ thông thường, sự khác biệt cơ bản giữa thành tựu và bệnh thành tựu chỉ là sự khác biệt giữa hàng thật và hàng giả, hàng nhái. Và yếu tố quan trọng tạo ra sự khác biệt đó chính là sự trung thực.

Một lo ngại phổ biến hiện nay là căn bệnh thành tựu đang lan rộng trong hệ thống giáo dục của nước ta. Không chỉ làm lây lan cho một phần nhỏ các nhà giáo trong hệ thống mà còn lan truyền đến nhiều gia đình trong xã hội. Ông Nguyễn Thiện Nhân, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, người được kỳ vọng nhiều trong việc cải thiện nền giáo dục của đất nước, đã nhận xét rằng không chỉ “các thầy cô, các trường ham muốn thành tựu thông qua kết quả thi cử cao' mà 'hàng chục triệu phụ huynh và học sinh chính là đồng tác giả của căn bệnh thành tựu'.

Tuy nhiên, để khắc phục căn bệnh nguy hiểm này, cần phải phân tích và làm rõ nhiều vấn đề hơn. Tại sao các trường và các giáo viên lại muốn có kết quả thi cao? Có phải vì kết quả cao đó - dù không phản ánh đúng bản chất - là tiêu chí được Sở hoặc Bộ sử dụng để đánh giá thành tựu trong quản lý và giảng dạy của các cấp trường, các giáo viên? Với kết quả được đánh giá cao theo cách đó, có lẽ ban giám hiệu và giáo viên sẽ có lợi ích bằng cách nâng cao lương, nhận được khen thưởng, và tiếp tục 'sự nghiệp” của họ dựa trên căn bệnh thành tựu? Và nếu tất cả các trường trên cả nước đều có kết quả xuất sắc tương tự, liệu Bộ Giáo dục và Đào tạo có được đánh giá là thành tựu tốt trong việc quản lý giáo dục trên toàn quốc không? Tại sao các phụ huynh lại muốn con cái của mình có điểm cao hơn thực sự. Có hai góc độ cần xem xét ở đây: thực sự và thực dụng. Về mặt thực sự, không có phụ huynh nào muốn con cái của họ học “giả”. Họ đã chi trả tiền thật, công sức thật, thời gian thật và hy vọng thực sự vào một tương lai tốt đẹp cho con cái của mình. Không có lý do gì họ lại mong đợi một sản phẩm giả mạo. Tuy nhiên, với quan điểm thực dụng, họ sẵn lòng làm mọi cách, kể cả những cách tồi tệ nhất mà chúng ta đã biết, để đưa con cái của họ qua các kỳ thi, có được một tấm bằng. Do đó, suy cho cùng, phụ huynh và học sinh chính là nạn nhân của căn bệnh thành tựu hơn là 'đồng tác giả”. Khi căn bệnh này đã trở nên phổ biến, ai mới được miễn dịch? Cuối cùng, không ai khác ngoài xã hội phải chịu rủi ro và chi phí cao hơn. Đây là một sự lãng phí nghiêm trọng về thời gian và tiền bạc, hậu quả của bệnh thành tựu. Khi nguồn nhân lực quan trọng cho sự phát triển kinh tế bị biến dạng nghiêm trọng về số lượng và chất lượng, các doanh nghiệp buộc phải chấp nhận 'hàng giả' và 'hàng thật' và phải bỏ thêm ngân sách để đào tạo và đào tạo lại sau khi tuyển dụng, bệnh thành tựu là hậu quả của chủ nghĩa hình thức và chính nó là nguyên nhân của bệnh sao chép, học thuộc lòng. Với bệnh này, các phương pháp đánh giá và kiểm tra kết quả học tập trở nên dày đặc, nặng nề, phức tạp nhưng mang tính chất rập khuôn, không có chỗ cho sự sáng tạo của con người. Hơn nữa, các rào cản ngăn chặn càng làm nặng thêm tinh thần học tập thuộc lòng, học rành mạch của học sinh.

Mọi người đều nhận thức rõ ràng rằng, để xã hội phát triển tiến bộ, cần phải có nhiều tài năng, và những tài năng đó phải là những người thực sự học hỏi, tiếp thu kiến thức và những phẩm chất đạo đức cao quý của nhân loại và của dân tộc thông qua hệ thống giáo dục của cộng đồng. Giáo dục chính là điểm xuất phát, là nơi sinh ra nguồn năng lực cho sự phát triển mạnh mẽ của một quốc gia, một cộng đồng dân tộc. Một hệ thống giáo dục xuất sắc và hoàn thiện sẽ tạo ra những cá nhân đạt được thành tích cao và trung thực. Những thành tựu cao và trung thực sẽ mở ra những bước tiến vững chắc cho cộng đồng dân tộc trên con đường phát triển.

Đất nước chúng ta đang đi trên con đường đổi mới, mở cửa, hội nhập và cạnh tranh với thế giới để giành lấy một vị thế xứng đáng trên toàn cầu. Sự thịnh vượng của đất nước này phụ thuộc vào việc hệ thống giáo dục của chúng ta có thực sự đổi mới để sản sinh ra những tài năng thực sự học hỏi hay không. Trong quá trình đổi mới giáo dục, bệnh thành tựu phải được loại bỏ. Điều đó không phải là điều quá khó khăn, nhưng chắc chắn cũng không dễ dàng.

Huỳnh Bửu Sơn

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Bệnh thành tựu trong giáo dục là gì và nguyên nhân của nó?

Bệnh thành tựu trong giáo dục là hiện tượng mà các thành tích, kết quả học tập không phản ánh đúng thực tế mà chỉ là hình thức, chủ yếu nhằm đạt được những lợi ích ngắn hạn. Nguyên nhân chính của bệnh này là áp lực từ hệ thống giáo dục và gia đình, nơi mà kết quả thi cử và thành tích được coi trọng hơn sự học hỏi thực sự.

Tại sao kết quả thi cử cao lại được coi là thành tựu trong giáo dục?

Kết quả thi cử cao được coi là thành tựu trong giáo dục vì nó là tiêu chí dễ dàng để đánh giá năng lực học sinh, đồng thời cũng là căn cứ để đánh giá thành tích của các trường và giáo viên. Tuy nhiên, điều này dẫn đến việc sử dụng hình thức để đạt được thành tích thay vì tập trung vào chất lượng thực sự của việc học.

Có phải phụ huynh và học sinh là 'đồng tác giả' của bệnh thành tựu không?

Không, phụ huynh và học sinh là nạn nhân của bệnh thành tựu, chứ không phải đồng tác giả. Họ cũng chịu áp lực từ xã hội và hệ thống giáo dục, mong muốn con cái đạt điểm cao để có tương lai tốt đẹp, dù đôi khi không phản ánh đúng năng lực thực sự của học sinh.

Bệnh thành tựu có ảnh hưởng gì đến nền kinh tế và nguồn nhân lực không?

Có, bệnh thành tựu gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế và nguồn nhân lực. Khi giáo dục chỉ chú trọng vào điểm số mà không tập trung phát triển kỹ năng thực tế, các doanh nghiệp sẽ phải bỏ thêm chi phí đào tạo lại nguồn nhân lực, dẫn đến sự lãng phí về thời gian và tài nguyên.

Làm thế nào để giải quyết căn bệnh thành tựu trong giáo dục?

Giải quyết căn bệnh thành tựu trong giáo dục đòi hỏi phải thay đổi cách thức đánh giá và kiểm tra kết quả học tập. Cần chú trọng vào sự sáng tạo, kỹ năng thực tế của học sinh và loại bỏ các phương pháp đánh giá hình thức, rập khuôn. Hệ thống giáo dục cần cải cách để phát triển nhân tài thực sự, không chỉ đạt thành tích mà còn học hỏi và phát triển phẩm chất đạo đức.