Trạng thái tỉnh táo trong quá trình phẫu thuật: Một cơn ác mộng hiếm gặp nhưng có thật!

Trạng thái tỉnh táo trong khi phẫu thuật là một hiện tượng hiếm hoi nhưng cực kỳ đáng sợ với bệnh nhân. Nó có thể xảy ra khi thuốc gây mê không có hiệu quả hoặc bệnh nhân phục hồi quá nhanh. Cảm giác bất lực, đau đớn và sợ hãi khi cơ thể bị cố định trên bàn mổ là một trải nghiệm kinh hoàng không ai muốn gặp phải.

Hãy hình dung bạn đang nằm trên bàn phẫu thuật, ánh đèn chói sáng chiếu thẳng vào mặt. Bạn cảm nhận được mắt mình dần thích nghi với ánh sáng, thấy rõ những khuôn mặt đeo khẩu trang xung quanh. Bất chợt bạn nhận ra họ đang thao tác bên trong cơ thể bạn. Bạn muốn hét lên, muốn thoát ra khỏi đây, nhưng không thể làm gì được. Điều an ủi duy nhất là bạn không cảm thấy đau đớn. Tuy nhiên, bạn phải chứng kiến toàn bộ cảnh tượng kinh hoàng. Đây chính là cơn ác mộng mang tên 'tỉnh táo trong khi phẫu thuật' – một hiện tượng hiếm gặp nhưng hoàn toàn có thể xảy ra.

Khả năng tỉnh táo trong khi phẫu thuật

Tỷ lệ tỉnh táo trong khi phẫu thuật ước tính là khoảng 1 trên 19.000 ca. Mặc dù con số này có vẻ nhỏ, nhưng với hơn 130.000 ca phẫu thuật nội trú được thực hiện hàng ngày tại Hoa Kỳ, điều này đồng nghĩa với việc gần 7 người có thể trải qua trạng thái này mỗi ngày.

Thường thì tình trạng tỉnh táo này chỉ kéo dài vài phút và không gây đau đớn. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng vậy. Có những câu chuyện kinh hoàng về những người trải qua cơn đau tột độ hoặc phát triển các triệu chứng tâm lý như căng thẳng sau chấn thương, ác mộng, và hồi tưởng lại trải nghiệm đáng sợ đó.

Tại sao hiện tượng này có thể xảy ra?

Tại sao một quy trình y tế đã được thực hiện hàng triệu lần vẫn có thể xảy ra sai sót nghiêm trọng? Trước khi phẫu thuật, bác sĩ gây mê sẽ kiểm tra hồ sơ y tế của bệnh nhân, bao gồm thông tin về dị ứng thuốc, bệnh lý nền, cũng như thói quen và lối sống. Mục tiêu là xác định liều lượng thuốc gây mê chính xác để giữ bệnh nhân vô thức trong suốt phẫu thuật mà không ảnh hưởng đến các chức năng sống quan trọng.

Tuy nhiên, cơ thể mỗi người phản ứng không hoàn toàn như dự đoán. Mỗi cá nhân có cơ chế chuyển hóa và phản ứng với thuốc khác nhau. Một số người có thể kháng thuốc gây mê tốt hơn do di truyền hoặc thói quen sử dụng rượu và thuốc lá, làm giảm hiệu quả của thuốc. Bệnh lý nền như béo phì, bệnh tim mạch, hoặc phẫu thuật khẩn cấp cũng làm tăng nguy cơ tỉnh táo trong khi phẫu thuật. Do đó, có thể xảy ra biến chứng liên quan đến thuốc gây mê và thuốc tê liệt.

Khi thuốc tê liệt hết tác dụng nhưng thuốc an thần vẫn còn, bệnh nhân có thể tỉnh dậy và cơ thể bắt đầu cử động. Các bác sĩ gây mê thường phát hiện sự bất thường này ngay lập tức và sẽ điều chỉnh bằng cách sử dụng thêm thuốc tê liệt để giữ bệnh nhân bất động.

Nếu cả thuốc an thần và thuốc tê liệt đều hết tác dụng, bệnh nhân có thể tỉnh hoàn toàn và cố gắng nói chuyện hoặc ngồi dậy. Đây là tình huống dễ nhận biết nhất và các bác sĩ có thể nhanh chóng đưa bệnh nhân trở lại trạng thái vô thức trong vài phút.

Tình huống đáng sợ nhất là khi thuốc an thần hết tác dụng, khiến bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo, nhưng thuốc tê liệt vẫn còn hiệu lực. Bệnh nhân sẽ cảm nhận toàn bộ quá trình phẫu thuật, từ các động tác của bác sĩ đến cảm giác đau đớn, nhưng không thể di chuyển hay thông báo cho bác sĩ. Dù hiếm gặp, nhưng tình huống này đã trở thành cảm hứng cho nhiều bộ phim kinh dị.

Dù tình trạng này có thể gây hoảng sợ, nhưng có nhiều biện pháp để giảm nguy cơ tỉnh táo trong khi phẫu thuật. Điều quan trọng là duy trì hồ sơ y tế cập nhật và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ trước khi phẫu thuật. Giảm rượu và thuốc lá cũng là cách hữu hiệu, vì chúng ảnh hưởng đến cách cơ thể phản ứng với thuốc gây mê. Thay vì lo lắng, hãy chọn lựa lối sống lành mạnh và giữ tinh thần thoải mái để yên tâm hơn khi bước vào ca phẫu thuật.

Mặc dù tỉnh táo trong khi phẫu thuật là một hiện tượng hiếm hoi, nhưng nó vẫn là vấn đề cần quan tâm. Tuy nhiên, với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và hợp tác chặt chẽ với đội ngũ y tế, nguy cơ này có thể được giảm thiểu đáng kể. Đừng quên rằng các tình huống tồi tệ chỉ là ngoại lệ hiếm hoi, và phần lớn các ca phẫu thuật đều diễn ra thuận lợi. Khi tỉnh dậy vào thời điểm thích hợp, bạn có thể thở phào nhẹ nhõm và cảm ơn đội ngũ y tế vì sự chăm sóc tận tình. Những cơn ác mộng về sự tỉnh táo chỉ còn là một “điều gì sẽ xảy ra nếu” trong trí tưởng tượng của bạn.