Trang trí

Anderson Luis de Souza, (sinh ngày 27 tháng 8 năm 1977 tại São Bernardo do Campo, Brasil) là một cựu cầu thủ bóng đá người Bồ Đào Nha gốc Brasil, được biết đến nhiều nhất với tên Deco. Câu lạc bộ cuối cùng mà anh chơi bóng là Fluminense.

Anh là một trong số rất ít các cầu thủ từng vô địch UEFA Champions League với hai câu lạc bộ khác nhau: Porto năm 2004 và Barcelona năm 2006. Năm 2004, anh được bầu chọn là Cầu thủ xuất sắc nhất châu Âu của UEFA và cầu thủ xuất sắc nhất trận chung kết UEFA Champions League 2003–04. Anh cũng hai lần được bình chọn là Tiền vệ xuất sắc nhất châu Âu vào các năm 2004 và 2006.

Sự nghiệp

Deco chính thức bắt đầu sự nghiệp cầu thủ của mình tại Nacional, một câu lạc bộ nhỏ thuộc thành phố Sao Paulo vào năm 1995. Hai năm sau, anh chuyển sang thi đấu cho Corinthians, và giúp câu lạc bộ của Sao Paulo này giành danh hiệu vô địch giải U20 quốc gia Brasil. Tuy nhiên khi chuyển lên đẳng cấp chuyên nghiệp, anh có sự bứt phá và nhanh chóng được các câu lạc bộ châu Âu chú ý đến.

Deco sang Bồ Đào Nha vào năm 1997 khi mới 19 tuổi cùng với bạn đồng đội Caju người Brasil, sau khi nhận lời mời từ SL Benfica ở Lisbon. Mặc dù thể hiện tốt trong buổi tập, Deco không được ra sân mà bị cho mượn cho FC Alverca một mùa giải. Sau khi chơi xuất sắc, anh đã kí hợp đồng mới với Benfica và được tham gia vào đội hình chính. Tuy nhiên, không đạt được thỏa thuận với câu lạc bộ, và chủ tịch Graeme Souness không tin tưởng vào khả năng của anh. Sau đó, Deco chuyển sang S.C. Salgueiros, một câu lạc bộ nhỏ ở Porto và chơi hết mùa bóng 98-99. Tại đây, anh có 12 trận đấu và ghi được 2 bàn. Thành tích tốt đã giúp Deco được ban lãnh đạo FC Porto chú ý, và vào kỳ chuyển nhượng mùa đông của năm đó, anh đã chính thức gia nhập Porto.

Porto

Khi còn mới gia nhập Porto, Deco đã trải qua sự huấn luyện khắt khe của Jose Mourinho và dần trở thành một người kiến tạo bóng xuất sắc, được người hâm mộ Porto đặt cho biệt danh 'Magico' ('nhà ảo thuật') nhờ khả năng xử lý bóng tuyệt vời của mình. Anh được biết đến với tính cách chơi cứng cáp, sáng tạo và có khả năng gây ấn tượng với nhiều đường chuyền quyết định cũng như nhiều bàn thắng, nhưng cũng thường xuyên nhận thẻ phạt. Deco có những tính cách đặc biệt, đôi khi khiến ban lãnh đạo Porto không hài lòng. Tuy vậy, anh vẫn là trụ cột của đội bóng trong những chiến dịch thành công đầu những năm 2000.

Dưới sự chỉ đạo của José Mourinho, Deco trở thành người lãnh đạo trong lối chơi của Porto. Trong mùa bóng 2002-03, anh tỏa sáng rực rỡ với 10 bàn thắng trong 30 trận đấu (cùng với 17 thẻ vàng và 1 thẻ đỏ). Năm đó, anh là một phần quan trọng trong chiến thắng của Porto trước Celtic ở trận chung kết UEFA Cup 2002-03.

Barcelona

Vào ngày 17 tháng 6 năm 2004, Deco thông báo trên một chương trình phát thanh Bồ rằng anh sẽ gia nhập câu lạc bộ Chelsea của Anh (khi đó do HLV Mourinho dẫn dắt) sau Euro 2004. Ban đầu có vẻ như mọi việc đã sắp xong khi anh nói rằng hai bên đã đạt được thỏa thuận và chỉ còn kiểm tra thể lực là xong để anh ký hợp đồng với Chelsea.

Tuy nhiên, vào ngày 26 tháng 6 năm 2004, anh lại cho biết trên O Jogo, một tờ báo Bồ Đào Nha rằng anh sẽ chọn Barcelona thay vì đi cùng Mourinho đến Chelsea. Vài ngày sau đó, anh gia nhập Barcelona với mức chuyển nhượng 12 triệu Euro, trong đó có tiền vệ Ricardo Quaresma của Barcelona chuyển đến Porto như một phần của hợp đồng. Theo đó, Deco sẽ là một phần của Barcelona cho đến ngày 6 tháng 6 năm 2004.

Tại Barcelona, có ý kiến cho rằng Deco sẽ bị Ronaldinho làm mờ đi. Ban đầu, các CĐV tiếp nhận sự kiện này với lo lắng, vì Deco đang nắm giữ vị trí tiền vệ công mà Ronaldinho đang làm rất tốt. Tuy nhiên, HLV Frank Rijkaard đã giải quyết được vấn đề này bằng cách đặt Deco vào vai trò tiền vệ trung tâm, nơi anh có thể điều khiển trận đấu và thể hiện khả năng phòng ngự hiệu quả. Vào tháng 12 năm 2004, Deco giành vị trí thứ hai trong cuộc bầu chọn Quả bóng vàng châu Âu 2004 của France Football, chỉ sau Andriy Shevchenko và vượt qua đồng đội Ronaldinho với 6 phiếu bầu.

Vào ngày 14 tháng 5 năm 2005, Deco đã tham gia trận hòa với Levante UD, góp phần giúp Barcelona giành chức vô địch La Liga lần thứ 17 trong lịch sử câu lạc bộ.

Deco đã ghi 2 bàn trong trận Siêu cúp Tây Ban Nha mùa bóng 2006-2007, giúp Barcelona chiến thắng. Anh tiếp tục nhận danh hiệu Tiền vệ xuất sắc nhất châu Âu một lần nữa với những thành tích tại mùa bóng 2005, khi Barcelona vô địch Champions League, điều này cũng giúp anh trở thành một trong những cầu thủ hiếm hoi đạt được chức vô địch châu Âu với hai câu lạc bộ (lần trước với Porto). Các cầu thủ khác trong danh sách này gồm Clarence Seedorf (Ajax và AC Milan), Marcel Desailly (Marseille và AC Milan), Cristiano Ronaldo, Frank Rijkaard (AC Milan và Ajax) và Didier Deschamps (Marseille và Juventus). Kết thúc mùa giải, anh nhận danh hiệu Quả bóng vàng tại FIFA Club World Cup và là Cầu thủ xuất sắc nhất trong trận chung kết mà Barcelona đã để thua Internacional (Deco là cầu thủ duy nhất nhận danh hiệu này trong trường hợp đội bóng thua trận).

Trong mùa giải 2007/2008, Deco liên tục gặp chấn thương, khiến anh mất vị trí chính thức cho tiền vệ trẻ Iniesta. Ngoài ra, khi HLV Frank Rijkaard bị sa thải, Deco cũng không được đảm bảo vị trí chính thức dưới thời Pep Guardiola, huấn luyện viên mới của Barcelona.

Mặc dù không được Barcelona trọng dụng, tài năng của Deco vẫn được nhiều câu lạc bộ khác đánh giá cao. Điều này rõ rệt qua việc HLV Felipe Scolari trao cho anh vai trò quan trọng trong đội tuyển Bồ Đào Nha tại Euro 2008. Ngay sau khi Scolari chuyển sang dẫn dắt Chelsea, ông đã thúc giục chủ tịch Roman Abramovich mua tiền vệ này để củng cố lối chơi của đội bóng.

Chelsea FC

Vào ngày 30 tháng 6 năm 2008, hợp đồng chuyển nhượng của Deco với Chelsea đã hoàn tất. Hợp đồng này có thời hạn 3 năm với giá chuyển nhượng là 8,3 triệu bảng Anh (tương đương khoảng 17 triệu USD). Deco là bản hợp đồng đầu tiên của Chelsea dưới thời tân HLV trưởng Luiz Felipe Scolari và là bản hợp đồng thứ hai của câu lạc bộ London trong kỳ chuyển nhượng mùa hè này. Trước khi có Deco, một cầu thủ Bồ Đào Nha khác là hậu vệ Jose Bosingwa cũng đã gia nhập Stamford Bridge từ FC Porto với giá 16,2 triệu bảng Anh.

Đội tuyển quốc gia

Dù đã có thành tích rực rỡ tại câu lạc bộ, Deco chưa từng được triệu tập vào đội tuyển Brasil. Anh từng bày tỏ mong muốn thi đấu cho Bồ Đào Nha và năm 2002, sau sáu năm sinh sống và chơi bóng tại đây, anh nhận quốc tịch Bồ Đào Nha. Chỉ vài ngày sau sự kiện này, Luiz Felipe Scolari, HLV của Bồ Đào Nha, đã gọi Deco vào đội tuyển quốc gia. Quyết định này đã gây ra nhiều tranh cãi, đặc biệt là từ Luís Figo, nhưng cũng nhận được sự ủng hộ từ FC Porto. Cuối cùng, sau nhiều tranh luận gay gắt, Deco đã có trận ra mắt trong màu áo Bồ Đào Nha, không ngờ đối thủ lại là đội tuyển quê hương, trên sân Estádio das Antas vào ngày 29 tháng 3 năm 2003. Dù chỉ ra sân 9 phút, Deco đã ghi bàn thắng quyết định từ quả phạt đền, giúp Bồ Đào Nha đánh bại Brasil 2-1. Đây cũng là lần đầu tiên Bồ Đào Nha đánh bại Brasil kể từ World Cup 1966 tại Anh. Từ sau trận này, Deco trở thành một thành viên thường xuyên của đội tuyển quốc gia, mặc dù vẫn phải đối mặt với sự căm ghét từ Luís Figo, người sau này cũng không thể chấp nhận giá trị của một cầu thủ nhập tịch, và thường cho rằng đó là thủ đoạn 'lợi dụng'. Bất chấp mọi chỉ trích, Deco dần lấn sân trong đội hình Bồ Đào Nha và từ đó đến nay đã trở thành một trong những cầu thủ chủ chốt của đội tuyển quốc gia.

World Cup 2006

Tại World Cup 2006, Deco đã ghi bàn mở tỷ số cho Bồ Đào Nha trong trận thứ hai của bảng D gặp Iran. Bàn thắng đến vào phút thứ 63 trước khi Cristiano Ronaldo ấn định chiến thắng 17 phút sau đó. Trận đấu đầu tiên trong vòng 16 đội, anh nhận thẻ vàng thứ hai sau một pha va chạm với Johnny Heitinga, điều này đã khiến anh bị treo giò và không thể thi đấu trong trận tứ kết với Anh. Bồ Đào Nha kết thúc giải đấu ở vị trí thứ tư và trở thành một hiện tượng tại giải đấu.

Euro 2008

Vào ngày 11 tháng 6, Deco ghi bàn mở tỷ số trong trận đấu thứ hai của đội tuyển tại vòng chung kết Euro 2008 gặp Cộng hòa Séc. Trận đấu kết thúc với tỷ số 3 - 1, Deco đã đóng góp để đưa đội vào vòng tứ kết gặp Đức. Dù Deco được đánh giá cao nhất trong đội hình Bồ Đào Nha, đội bóng của anh vẫn buộc phải chấp nhận thất bại 2-3 và chia tay giải đấu.

Bàn thắng quốc tế

Phong cách thi đấu

Deco có thể được xem là người tiên phong cho vị trí box-to-box trong bóng đá hiện đại, là mẫu tiền vệ đa năng với tư duy chiến thuật sắc sảo, sáng tạo, cùng với nhãn quan và kỹ thuật xuất sắc. Anh là một cầu thủ đồng đội xuất sắc và năng động trên sân, có khả năng chơi ở nhiều vị trí khác nhau trong hàng tiền vệ. Ban đầu, anh được sử dụng như một tiền vệ trung tâm dưới thời Jose Mourinho tại Porto, mặc dù anh cũng có thể đóng vai trò tiền vệ tấn công, tổ chức hoặc phòng ngự sâu, thậm chí cả hai cánh. Mặc dù không nổi bật về tốc độ hay thể lực lý tưởng, Deco vẫn thể hiện sự thượng thừa với những kỹ năng điều khiển bóng, qua người, chuyền bóng hay dứt điểm, giúp anh vượt qua đối thủ và tạo ra cơ hội cho đồng đội.

Về sau, khi không còn sức bật, sự nhanh nhẹn và linh hoạt, cũng như trải qua những thay đổi về thể lực, Deco vẫn giữ được khả năng giữ bóng trước những đối thủ cao hơn. Ngoài nhiệm vụ sáng tạo, anh còn có khả năng tham gia vào mặt trận tấn công với những cú sút xa chính xác và khả năng thực hiện đá phạt thành bàn. Mặc dù có tài năng, Deco cũng gặp phải chấn thương thường xuyên và có tính cách khác thường. Ngoài ra, cách thi đấu và thể trạng của anh cũng gây nghi ngờ về sự nghiệp sau này. Deco cũng nổi tiếng với những pha phạm lỗi chiến thuật và thường bị chỉ trích về mặt kỹ thuật trong suốt sự nghiệp của mình.

Thành tích

Clb

Porto

• Primeira Liga: 1998–99, 2002–03, 2003–04
• Taça de Portugal: 1999–2000, 2000–01, 2002–03
• Supertaça Cândido de Oliveira: 2001, 2003
• UEFA Cup: 2002–03
• UEFA Champions League: 2003–04

Barcelona

• La Liga: 2004–05, 2005–06
• Supercopa de España: 2005, 2006
• UEFA Champions League: 2005–06

Chelsea

• Premier League: 2009–10
• FA Community Shield: 2009

Fluminense

• Campeonato Brasileiro Série A: 2010, 2012
• Campeonato Carioca: 2012

Quốc tế

• Á quân UEFA Euro 2004

Cá nhân

• FIFA World Club Cup Golden Ball: 2006
• UEFA Champions League MVP: 2004
• UEFA Best Midfielder Award: 2004, 2006
• European Silver Ball (Hạng nhì Giải thưởng Cầu thủ Châu Âu của năm): 2003/04
• Cầu thủ Bóng đá Bạch kim Bồ Đào Nha: 2004
• Quả Bóng Vàng Bồ Đào Nha: 2003

Cuộc sống riêng

Khi Deco bắt đầu sự nghiệp tại châu Âu vào năm 1997, vợ đầu tiên của anh là Cila Bonerkiss, họ kết hôn từ 3 năm trước và cô đã theo anh đến Bồ Đào Nha. Deco và Cila có hai con trai là João Henrique và Pedro Gabriel, hiện đang sống ở Brasil với mẹ của họ. Sau đó vài năm, Deco gặp Jaciara tại một buổi tiệc ở Salvador (Brasil), anh bỏ Cila để sống với Jaciara tại Porto. Họ kết hôn vào tháng Tư năm 2005 và hiện đã có hai con, gồm một trai và một gái. Vào tháng 8 năm 2008, họ chia tay.

Deco là em họ của cầu thủ Alecsandro, người từng thi đấu cho Cruzeiro Esporte Clube. Alecsandro là anh của cầu thủ Brasil Richarlyson.