Trẻ em thường có cân nặng và chiều cao phát triển như thế nào trong năm đầu tiên?

1. Trẻ phát triển như thế nào trong năm đầu đời?

Các giai đoạn phát triển của trẻ trong năm đầu tiên như sau:

1.1. Trong 3 tháng đầu tiên

Trong ba tháng đầu đời, cơ thể và não bộ của trẻ bắt đầu làm quen với thế giới xung quanh, đặc biệt là với cha mẹ, ông bà,... Những biểu hiện rõ ràng ở trẻ bao gồm việc biết cười và đáp lại nụ cười, biết đưa tay lên miệng, nắm và cầm đồ vật, tập trung nhìn vào những vật gây chú ý,...

Cân nặng và chiều cao là những chỉ số quan trọng để đánh giá sự phát triển của trẻ trong năm đầu

1.2. Trong khoảng thời gian từ 4 đến 6 tháng

Lúc này, trẻ đã quen với thế giới xung quanh và học cách tiếp cận chúng bằng cách phát ra âm thanh thật, lật người và trườn, lấy và nắm đồ vật xung quanh, cười lớn,...

1.3. Trong 3 tháng từ 7 đến 9 tháng tuổi

Trẻ biết cách bò và trườn đến những nơi mình muốn hơn, đặc biệt là có thể tự ngồi nếu có sự hỗ trợ từ cha mẹ. Lúc này, cha mẹ nên tương tác nhiều hơn với trẻ để khuyến khích phát triển não bộ.

1.4. Trong 3 tháng cuối đến khi tròn 1 tuổi

Giai đoạn cuối cùng của năm đầu đời đánh dấu sự phát triển đáng kể của trẻ, khi trẻ bắt đầu tự ăn bằng muỗng, nói những từ đơn giản, thích khám phá thế giới xung quanh và học theo các hành động của bố mẹ,...

Trẻ mới sinh ở Việt Nam thường có cân nặng từ 2,9 đến 3,8 kg

2. Chiều cao và cân nặng chuẩn của trẻ trong năm đầu

Trẻ sinh ở Hoa Kỳ có cân nặng khoảng từ 3,2 đến 3,3 kg và chiều dài trung bình là từ 49 đến 50 cm khi mới sinh. Sau vài ngày đầu, hầu hết trẻ sẽ giảm cân nhẹ nhàng nhưng không đáng kể, và sẽ trở lại cân nặng ban đầu trong vài tuần. Trẻ tiếp tục phát triển nhanh chóng về cân nặng, trung bình mỗi ngày tăng khoảng 30 gram cho đến khi đạt 3 tháng tuổi. Đến ngày sinh nhật đầu tiên, trẻ sẽ phát triển thêm khoảng 25 cm chiều dài và gấp ba lần cân nặng khi sinh.

Tuy nhiên, sự phát triển trong năm đầu đời của trẻ không đồng đều qua từng giai đoạn. Dưới đây là những mốc phát triển thông thường về cân nặng và chiều cao của trẻ trong năm đầu sau sinh cho trẻ sinh đủ tháng.

• Trẻ 1 tháng tuổi: Bé trai nặng 4,5 kg và dài 54,7 cm, bé gái nặng 4,2 kg và dài 53,7 cm.

• Trẻ 2 tháng tuổi: Bé trai nặng 5,6 kg và dài 57,9 cm, bé gái nặng 5,1 kg và dài 57,1 cm.

• Trẻ 3 tháng tuổi: Bé trai nặng 6,4 kg và dài 60,8 cm, bé gái nặng 5,8 kg và dài 59,8 cm.

• Trẻ 4 tháng tuổi: Bé trai nặng 7 kg và dài 63,9 cm, bé gái nặng 6,4 kg và dài 62,1 cm.

• Trẻ 5 tháng tuổi: Bé trai nặng 8,3 kg và dài 69,2 cm, bé gái nặng 7,6 kg và dài 67,3 cm.

• Trẻ 6 tháng tuổi: Bé trai nặng 8,6 kg và dài 70,6 cm, bé gái nặng 7,9 kg và dài 68,7 cm.

• Trẻ 7 tháng tuổi: Bé trai nặng 8,9 kg và dài 72 cm, bé gái nặng 8,2 kg và dài 70,1 cm.

• Trẻ 8 tháng tuổi: Bé trai nặng 9,2 kg và dài 73,3 cm, bé gái nặng 8,5 kg và dài 71,5 cm.

• Trẻ 9 tháng tuổi: Bé trai nặng 9,4 kg và dài 74,5 cm, bé gái nặng 8,7 kg và dài 72,8 cm.

 Trẻ 1 tuổi thường nặng khoảng 3 lần so với lúc sinh

Ở những tháng cuối trước khi tròn 1 tuổi, cân nặng và chiều dài cơ thể trẻ phát triển chậm hơn nhưng vẫn đạt mức trung bình với cân nặng gấp 3 lần so với khi mới sinh và chiều cao từ 75 - 79 cm. Trẻ sinh non sẽ phát triển chậm hơn nên chỉ số cân nặng và chiều cao cũng không tương ứng với tháng tuổi như trên, bạn cần tham khảo biểu đồ tăng trưởng riêng.

3. Những yếu tố ảnh hưởng đến chiều cao và cân nặng của trẻ

Chiều cao và cân nặng của trẻ trong năm đầu tiên và các năm sau đều chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố chủ yếu bao gồm:

3.1. Yếu tố về di truyền

Trong quá trình hình thành từ bào thai trong bụng mẹ đến khi sinh ra và phát triển, trẻ được hình thành từ sự kết hợp gen của cả bố và mẹ, vì vậy yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ. Yếu tố di truyền ảnh hưởng khoảng 23% đến chiều cao của trẻ nhỏ. 

3.2. Yếu tố dinh dưỡng và môi trường sống

Ngoài yếu tố di truyền, dinh dưỡng có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển thể chất của trẻ cả trong năm đầu đời và sau này. Ví dụ, nếu trẻ không được bú sữa mẹ đầy đủ hoặc thiếu dinh dưỡng từ sữa công thức, có thể dẫn đến phát triển thể chất chậm hơn so với bình thường. Đồng thời, mật độ xương và sự khỏe mạnh của xương, răng cũng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của trẻ

Trẻ trong năm đầu cần được bú sữa mẹ hoàn toàn ít nhất trong 6 tháng đầu tiên, sau đó kết hợp với sữa công thức và ăn dặm theo nhu cầu. Ngoài dinh dưỡng, các yếu tố môi trường như khí hậu khắc nghiệt, ô nhiễm môi trường cũng làm chậm sự phát triển của trẻ.

3.3. Sự chăm sóc từ bố mẹ

Nghiên cứu cho thấy, trẻ được sinh ra và được bố mẹ chăm sóc có sự phát triển về thể chất và tinh thần tốt nhất. Ngược lại, nếu người chăm sóc không phải là bố mẹ, đặc biệt là không cùng huyết thống, trẻ thường có sự phát triển hạn chế hơn.

3.4. Bệnh lý mạn tính

Bệnh lý mạn tính và bẩm sinh, đặc biệt là các khuyết tật nghiêm trọng, gây ảnh hưởng rất tiêu cực đến sự phát triển thể chất của trẻ. Ví dụ như trẻ mắc bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm thường có kích thước nhỏ hơn và nhẹ cân hơn nhiều so với trẻ khỏe mạnh. Không chỉ xuất hiện trong năm đầu tiên, trẻ mắc bệnh mạn tính thường gặp rối loạn và trì hoãn phát triển ở những giai đoạn sau này.

3.5. Dinh dưỡng từ sữa mẹ

Trong những năm đầu đời, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng duy nhất và cần thiết cho sự phát triển của trẻ. Tuy nhiên, nếu mẹ thường xuyên căng thẳng, lo lắng, hoặc ăn uống kém, sẽ khiến chất lượng sữa không đảm bảo, từ đó ảnh hưởng đến tăng cân, phát triển xương và chiều cao của trẻ.

Chất lượng sữa mẹ có tác động đến sự phát triển của trẻ

Ngược lại, nếu mẹ khỏe mạnh và được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng như canxi, acid béo, sắt, acid folic,... thì trẻ sẽ có sự phát triển vượt trội về cân nặng, hệ xương và sức đề kháng.