Học nói là một trong những bước quan trọng nhất trong sự phát triển của trẻ. Phụ huynh luôn mong chờ ngày con đầu tiên gọi họ là 'ba, mẹ', phải không?
Trong thời gian chờ đợi con bắt đầu nói, ba mẹ thường đầy băn khoăn: Khi nào con mới nói được? Tại sao mất nhiều thời gian thế? Con có phải chậm nói không?...
Việc đoán suy nghĩ của con luôn là áp lực với ba mẹ. Nguồn ảnh: iStock
Và còn nhiều câu hỏi khác từ phụ huynh xoay quanh vấn đề này. Mytour đã tổng hợp thông tin về khả năng ngôn ngữ và những điều ba mẹ nên làm khi con đang học nói. Hãy cùng khám phá nhé!
Giao tiếp từ sớm ở trẻ em
Mặc dù khó nhận biết, nhưng trẻ em đã bắt đầu học cách giao tiếp ngay từ khi chào đời. Họ thường khóc để thể hiện nhu cầu sinh lý, đó là cách họ tương tác với người khác từ những thời điểm đầu tiên.
Sau thời gian ở bên nhau, ba mẹ sẽ hiểu được nhu cầu của con thông qua những tiếng khóc. Thậm chí, họ có thể đáp ứng những yêu cầu đó trước khi con khóc. Tương tác này là những bước đầu tiên mà ba mẹ dạy con về giao tiếp.
Ngoài tiếng khóc, con còn nhiều cách khác để giao tiếp với ba mẹ. Dưới đây là những bước đầu tiên của sự giao tiếp:
- 2 tháng tuổi: Bé có thể quay đầu khi nghe tiếng gọi từ ba mẹ. Bé có thể phát ra những âm thanh đơn giản.
- 4 tháng tuổi: Bé có thể bập bẹ một số từ hoặc học cách nói và bắt chước ngữ điệu từ ba mẹ. Lúc này bé cũng đã biết cách biểu đạt những yêu cầu khác nhau thông qua tiếng khóc.
-
Bé đã thể hiện giao tiếp từ khi mới sinh ra. Nguồn ảnh: Freepik
Các từ đầu tiên
Hầu hết các bé có thể bắt đầu nói khi đạt 1 tuổi, tuy nhiên không ít trẻ có thể nói sớm hoặc muộn hơn.
Trong thời kỳ này, ba mẹ có thể nhận ra con đã có khả năng hiểu ngôn ngữ tức là bé đã biết những gì người khác nói. Thực tế, khả năng hiểu luôn phát triển trước khả năng biểu đạt. Bé hiểu ngôn ngữ khi bé nhìn về một vật mà ba mẹ nói, hoặc quay đầu khi được gọi tên.
Khi đạt một tuổi, bé đã có thể bập bẹ những từ đơn giản. Nguồn ảnh: iStock
Các từ đầu tiên thường chứa các âm “b,” “d” và “m”, là những âm dễ phát âm nhất. Vì vậy “mama” hoặc “baba” thường là những người được bé gọi đầu tiên. Cũng có nhiều trường hợp bé có thể nói những từ phức tạp hơn ngay từ đầu.
Bé có thể dùng một âm thanh để ám chỉ nhiều vật, sự việc khác nhau. Ví dụ, bé có thể gọi mẹ là “mama” nhưng cũng gọi như vậy khi muốn được ăn.
Bé diễn đạt các nhu cầu khác nhau bằng cách sử dụng ngữ điệu và âm lượng khác nhau trong cùng một lời kêu gọi. Vì vậy, ba mẹ có thể hướng dẫn bé cách chỉ tay hoặc vẫy tay để dễ hiểu hơn.
Khi bé có thể nói cả câu?
Thường thì các bé sẽ học nói từng từ đơn trước và sau đó mất vài tuần hoặc vài tháng để hiểu rằng từ đó có nghĩa là gì. Nhưng đến khoảng 18 tháng đến 2 tuổi, bé đã có thể học từ vựng rất nhanh.
Tuy nhiên, khi bé đạt 2 tuổi mới có thể nói một câu đơn giản bằng cách ghép các từ vựng lại với nhau. Lúc này bé có thể chỉ vào một đồ vật nào đó và gọi tên chúng.
Các bé có thể biết đến 100 từ nhưng chỉ mới nói được vài câu ngắn gồm hai từ như: đi chơi, ăn cơm,... Một số trẻ 2 tuổi khác cũng đã có thể nói ba từ hoặc một câu.
Rất khó để đặt ra một điểm mốc chung cho các bé, nhưng khi bé đạt khoảng 2 tuổi, ba mẹ có thể nhận thấy sự phát triển rõ rệt về ngôn ngữ của con. Bé có thể hiểu những gì ba mẹ nói và làm theo.
Một điều cần lưu ý là nếu bé của bạn lớn lên trong một môi trường hai ngôn ngữ (hoặc nói nhiều ngôn ngữ cùng một lúc) có thể khiến bé chậm nói, vì lúc này bé có thể bối rối không biết nên nói gì.
Dấu hiệu bé chậm nói
Ba mẹ hãy nhớ rằng việc bé nói sớm hơn hoặc muộn hơn so với các mốc thời gian trên đều có thể xem là bình thường. Bé có thể chậm trong việc diễn đạt (chậm nói) nhưng lại rất hiểu biết (làm theo những gì ba mẹ nói). Các mốc thời gian trên chỉ là ước lượng và không phải là đúng cho tất cả các bé.
Tình trạng chậm nói khá phổ biến, khoảng 1 trong 5 trẻ sẽ chậm nói hơn so với các bạn cùng tuổi. Tuy nhiên, hầu hết trẻ sẽ tự cải thiện theo thời gian. Tuy nhiên, nếu bé của bạn gặp phải vấn đề này, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để tìm hiểu thêm về những nguyên nhân khác có thể gây ra tình trạng này.
Có những trường hợp chậm nói do các nguyên nhân như khiếm thính, chậm phát triển hoặc rối loạn phổ tự kỷ.
Đừng ngần ngại chia sẻ những lo lắng của bạn với bác sĩ chuyên khoa Nhi. Nguồn ảnh: iStock
Khi đến gặp bác sĩ để đánh giá tình trạng của con, bạn cần điền thông tin vào các biểu mẫu thu thập thông tin về sức khỏe và sự phát triển của con. Hãy tương tác với con để bác sĩ có thể quan sát khả năng ngôn ngữ của bé.
Họ có thể giới thiệu cho bạn các chuyên gia về thính giác hoặc nhà tâm lý trị liệu để hỗ trợ. Nếu theo lời tư vấn của chuyên gia và phát hiện bé có dấu hiệu chậm nói, hãy quyết định cho bé tham gia điều trị sớm. Việc can thiệp kịp thời có thể đem lại hiệu quả đáng kể cho tình trạng của bé.
Đôi lời từ Mytour
Trong quá trình nuôi dạy con, điều đáng nhớ nhất chính là chứng kiến con trải qua những cột mốc quan trọng: biết cười, biết bước đi, và những âm thanh đầu tiên. Những khoảnh khắc này sẽ mãi sống đọng trong ký ức của ba mẹ và mang lại hạnh phúc vô bờ.
Với bài viết này, Mytour hy vọng rằng ba mẹ có thể nhận biết được những cột mốc mà con mình đạt được trong việc học nói. Nếu bé không đạt được những cột mốc này, ba mẹ hãy liên hệ với các bác sĩ chuyên khoa nhi để nhận được sự tư vấn đúng đắn và hữu ích nhất!
Dữ liệu được thu thập từ Very Well Family