Trẻ Thiếu Kẽm - Triệu Chứng và Nguy Cơ

1. Tầm quan trọng của Kẽm đối với sự phát triển của trẻ

Mặc dù chỉ chiếm một lượng nhỏ, nhưng kẽm lại đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ. Nghiên cứu cho thấy rằng kẽm là một thành phần của hơn 300 enzyme khác nhau, là chất xúc tác không thể thiếu trong quá trình tái tạo tế bào và do đó, đóng vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của trẻ.

Kẽm là một yếu tố không thể thiếu trong sự phát triển của trẻ

Bên cạnh đó, kẽm còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hoạt động của nhiều cơ quan quan trọng trong cơ thể, bao gồm sự tập trung của não bộ, điều hòa chức năng của hệ nội tiết, kích thích hoạt động của tuyến yên, tuyến sinh dục và thượng thận,... Nhờ vào điều này, các hoạt động cơ thể diễn ra bình thường.

Ở mỗi độ tuổi, trẻ đều cần lượng kẽm khác nhau. Theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mức kẽm cần thiết cho trẻ qua các giai đoạn như sau:

• Dưới 3 tháng tuổi: khoảng 3 mg/ngày.
• Từ 5 đến 15 tháng: khoảng 5 - 8 mg/ngày.
• Từ 1 - 10 tuổi: khoảng 10 - 15 mg/ngày vì đây là giai đoạn quan trọng để trẻ phát triển thể chất và chiều cao tối ưu.

Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi, sữa mẹ không chỉ cung cấp dinh dưỡng mà còn là nguồn cung cấp kẽm tốt nhất. Vì vậy, việc chăm sóc sức khỏe và dinh dưỡng của mẹ là rất quan trọng để cải thiện chất lượng sữa mẹ.

Khi trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên, mẹ có thể cung cấp thêm kẽm cho con thông qua các loại thức ăn bổ sung kèm theo sữa mẹ. Để đảm bảo kẽm trong thực phẩm và sữa mẹ được hấp thụ tốt, mẹ nên cho trẻ uống thêm vitamin C.

Vitamin C đóng vai trò quan trọng trong việc giúp cơ thể hấp thu kẽm và ngược lại. Vì vậy, có thể cho trẻ ăn thêm trái cây tươi giàu vitamin C như: chanh, cam, bưởi, quýt,...

Ngoài kẽm, trẻ cũng cần được bổ sung thêm selen, crom, vitamin nhóm B,... để không chỉ cải thiện tiêu hóa mà còn giúp trẻ có khẩu vị ngon miệng hơn, giảm tình trạng biếng ăn.

2. Dấu hiệu phổ biến khi trẻ thiếu kẽm

Trẻ thiếu kẽm có thể xuất hiện những dấu hiệu và nguy cơ phổ biến, dễ nhận biết như:

• Suy dinh dưỡng và phát triển chậm: trẻ ở độ tuổi này thường thấp còi hơn so với các bạn cùng trang lứa. Nguyên nhân là do kẽm đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích tiêu hóa cũng như hoạt động của các cơ quan khác trong cơ thể.
• Trẻ trở nên ít ăn, lười ăn, giảm bú, có thể từ chối ăn một số loại thực phẩm như thịt, cá hoặc bị táo bón
  , tiêu chảy, thường xuyên buồn nôn và nôn mửa.
• Khó ngủ, thức dậy vào ban đêm hoặc giấc ngủ bị gián đoạn, trẻ có thể thức dậy nhiều lần trong đêm.
• Sự suy giảm hoạt động của một số cơ quan: đây là hậu quả của tình trạng thiếu kẽm nghiêm trọng và kéo dài. Khi đó, cơ thể trẻ có thể trở nên suy nhược, luôn trong trạng thái mơ màng, chậm chạp, hoang mang, vị giác và khứu giác bị rối loạn. Nguy hiểm hơn, có thể gây ra tình trạng khuyết tật, tàn tật hoặc phát triển tâm thần vận động chậm,...
• Dễ mắc và thường mắc các bệnh nhiễm trùng ở đường tiêu hóa, hô hấp, da, viêm niêm mạc, mụn mủ, mụn bọc,...
• Các vết thương của trẻ thường lành chậm hơn, đồng thời tóc, móng yếu, dễ gãy, trẻ dễ bị dị ứng.

Trẻ thiếu kẽm có thể dẫn đến tình trạng thấp còi

3. Các nguyên nhân có thể gây ra tình trạng thiếu kẽm ở trẻ là gì?

Dưới đây là một số nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng này:

• Trẻ không được bú mẹ đủ trong 6 tháng đầu đời hoặc mẹ ăn kiêng không khoa học dẫn đến sữa không đảm bảo chất lượng.
• Với trẻ lớn hơn, có thể do chế độ dinh dưỡng hàng ngày không đủ.
• Trẻ sinh non hoặc mắc các bệnh nặng.
• Thường xuyên gặp phải tình trạng rối loạn tiêu hóa hoặc thường xuyên nôn mửa, tiêu chảy.
• Một số trẻ mang bẩm sinh suy giảm khả năng hấp thu kẽm.
• Tác dụng phụ của việc sử dụng một số loại thuốc, như thiazid, tetracycline, amiloride,... có thể làm giảm khả năng hấp thu kẽm ở trẻ.

Thiếu kẽm làm cho trẻ dễ mắc các bệnh

4. Trẻ thiếu kẽm có thể được bổ sung qua những loại thực phẩm nào?

Dưới đây là một số loại thực phẩm có thể giúp bổ sung kẽm cho trẻ

Sữa

Bao gồm cả sữa tươi, sữa bột, các sản phẩm từ sữa như phô mai. Không chỉ là nguồn cung cấp kẽm phong phú, các sản phẩm này còn chứa nhiều chất dinh dưỡng khác như vitamin D, canxi, protein,... Đặc biệt đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi, sữa mẹ đóng vai trò quan trọng nhất trong việc cung cấp kẽm.

Ngũ cốc

Bao gồm các loại mì, gạo,... giúp bổ sung kẽm và các dưỡng chất khác như chất xơ, vitamin, magiê, sắt,... Nó cũng giúp nuôi dưỡng não của trẻ, giảm nguy cơ của các bệnh tim mạch, béo phì,...

Sô cô la

Dù chứa đường cao nhưng sô cô la vẫn là một nguồn cung cấp kẽm phong phú. Theo nghiên cứu, mỗi 100g sô cô la có chứa khoảng 3,3 mg kẽm. Tuy nhiên, mẹ nên chỉ cho trẻ ăn một lượng vừa đủ để tránh tăng cân.

Thịt đỏ

Bao gồm thịt bò, lợn, cừu. Khi cho trẻ ăn loại thịt này, cần chế biến kỹ và kết hợp với các loại thực phẩm khác, đặc biệt là thực phẩm giàu chất xơ.

Hải sản

Gồm các loại sò, tôm, hàu, hến,... được xem là thực phẩm bổ sung kẽm hiệu quả cho cơ thể. Tuy nhiên, cần chế biến kỹ hoặc cẩn trọng khi sử dụng với trẻ có tiền sử dị ứng.

Đậu và hạt

Bao gồm đậu lăng, đậu Hà Lan, đậu xanh,... giàu chất xơ, protein, kẽm, sắt,... Tuy nhiên, kẽm trong đậu khó hấp thu hơn so với các thực phẩm khác.

Hạt

Hạt khô như óc chó, hạnh nhân, đậu phộng,... không chỉ ngon miệng mà còn bổ sung kẽm, chất xơ, vitamin, chất béo dồi dào.

Rau củ, trái cây

Dù kẽm trong trái cây, rau củ không nhiều, nhưng chúng vẫn cần thiết hàng ngày, không chỉ đối với trẻ em. Ngoài các vitamin và khoáng chất cần thiết, một số loại rau củ, trái cây còn giúp tăng cường quá trình hấp thu kẽm của cơ thể.

Đa dạng hóa thực phẩm giúp trẻ phát triển toàn diện

Phòng tránh tình trạng thiếu kẽm là rất quan trọng. Mẹ có thể thực hiện xét nghiệm máu để đánh giá lượng kẽm trong cơ thể trẻ. Trong trường hợp trẻ có dấu hiệu thiếu kẽm, mẹ nên đưa bé đến gặp các chuyên gia y tế để được tư vấn cách bổ sung hợp lý, tránh việc dư thừa vì thừa kẽm cũng gây nhiều nguy cơ và ảnh hưởng tiêu cực tới sự phát triển của trẻ.

Hiện nay, cha mẹ có thể đưa trẻ đến khám vi chất tại các cơ sở thuộc Hệ thống Y tế Mytour. Các chuyên gia, bác sĩ giàu kinh nghiệm cùng hệ thống trang thiết bị hiện đại, Trung tâm Xét nghiệm đạt chuẩn quốc tế ISO 15189:2012 và CAP sẽ giúp mang lại kết quả thăm khám, xét nghiệm chính xác nhất.