Buzz
1. Tại sao trẻ bị tự kỷ chậm nói?
Hiện vẫn chưa có câu trả lời chính xác về nguyên nhân gây ra tình trạng rối loạn tự kỷ chậm nói ở trẻ. Tuy nhiên, các chuyên gia đồng tình rằng yếu tố di truyền, các vấn đề mẹ mang thai gặp phải, môi trường sống độc hại,... đều có thể góp phần vào việc trẻ bị tự kỷ và chậm nói.
- Yếu tố di truyền: Trẻ sinh ra trong môi trường gia đình có người mắc các rối loạn tâm thần, trí tuệ kém phát triển có nguy cơ cao bị tự kỷ và chậm nói. Trong đó, trường hợp này thường xuất hiện nhiều hơn ở cặp sinh đôi cùng trứng, và tỷ lệ mắc tự kỷ ở bé trai cao hơn bé gái.
- Vấn đề mẹ mang thai gặp phải: Mẹ mang thai ở tuổi cao hoặc mắc các bệnh như tiểu đường, viêm gan, nhiễm độc thai nghén,... có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ thai nhi.
- Mẹ mang thai căng thẳng, lạm dụng thuốc: Sự căng thẳng và lạm dụng thuốc của mẹ trong thai kỳ có thể tăng nguy cơ trẻ mắc tự kỷ và khó khăn trong giao tiếp.
- Môi trường sống: Nước uống, thực phẩm không đảm bảo chất lượng, ô nhiễm không khí,... đều được cho là có thể ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý của trẻ sau này.
Nguyên nhân khiến trẻ gặp phải tự kỷ chậm nói có thể là do người mẹ trải qua căng thẳng khi mang thai
- Ngoài ra, còn một số yếu tố nguy cơ khác như trẻ sinh non, bất thường não, chấn thương não,... cũng có thể gây ra tình trạng này.
2. Phân biệt giữa trẻ tự kỷ và trẻ chậm nói
Chậm nói là một trong những biểu hiện thường thấy ở trẻ tự kỷ. Tuy nhiên, không phải tất cả trẻ chậm nói đều mắc tự kỷ hoặc có vấn đề tâm lý.
Trẻ bị chậm nói thường có sự phát triển ngôn ngữ chậm hơn một chút. Tuy nhiên, chúng vẫn có khả năng nghe, nói và tương tác với người xung quanh. Ví dụ, khi được yêu cầu làm một việc gì đó, trẻ sẽ thực hiện nhưng thường không đáp lại bằng lời nói, thay vào đó là sự tương tác qua ánh mắt hoặc hành động.
Ngược lại, trẻ tự kỷ thường không tương tác với người xung quanh, thậm chí cả với người đối diện. Họ có thể nghe thấy người khác nói, ra lệnh nhưng không phản ứng, thậm chí không nhìn vào.
Trẻ bị tự kỷ không chỉ gặp khó khăn về ngôn ngữ mà còn gặp nhiều vấn đề khi giao tiếp. Các bậc cha mẹ sẽ nhận thấy điều này khi trẻ đạt đến 12 - 24 tháng tuổi. Cụ thể:
- Khi trẻ 12 tháng tuổi: Trẻ ít tương tác với người xung quanh, không bập bẹ nói.
- Khi trẻ 16 tháng tuổi: Trẻ chưa biết bập bẹ nói.
- Khi trẻ 24 tháng tuổi: Trẻ nói ít, chưa có câu hoàn chỉnh có ít nhất 2 từ.
Ngoài ra, khi cần đáp ứng một nhu cầu nào đó, trẻ tự kỷ thường lặp đi lặp lại một hành động. Điều này thường là do hạn chế về ngôn ngữ của họ.
Không phải trẻ chậm nói nào cũng bị tự kỷ
Nếu không can thiệp kịp thời, trẻ có thể mất dần khả năng giao tiếp và khó hòa nhập vào cộng đồng.
3. Cách chăm sóc, dạy dỗ trẻ tự kỷ chậm nói
3.1. Tương tác thường xuyên với trẻ
Trẻ tự kỷ thường gặp khó khăn trong tương tác và giao tiếp với người xung quanh. Do đó, bạn cần sử dụng mọi cơ hội để trò chuyện cùng trẻ. Dù không nhận được phản hồi, bạn hãy kiên nhẫn.
Cha mẹ cần tìm cách tương tác thường xuyên với trẻ
Ví dụ, khi trẻ muốn điều gì đó, cha mẹ không nên đáp ứng ngay lập tức. Thay vào đó, hãy đặt ra một số câu hỏi và đợi trẻ phản ứng trước khi hành động. Điều này giúp khuyến khích khả năng tương tác của trẻ tự kỷ chậm nói.
Trong quá trình giao tiếp, bạn cần chú ý theo dõi phản ứng của trẻ và sử dụng ngôn từ đơn giản để giúp trẻ dễ dàng bắt chước.
3.2. Sử dụng cử chỉ trong giao tiếp
Ngoài giao tiếp bằng lời nói, cha mẹ nên tương tác với trẻ qua ánh mắt và cử chỉ. Vì phần lớn trẻ tự kỷ gặp khó khăn trong ngôn ngữ và không linh hoạt trong đối đáp như trẻ bình thường.
Trong giao tiếp với trẻ, cha mẹ cần thêm vào cả cử chỉ
Sử dụng cử chỉ kết hợp trong giao tiếp giúp cha mẹ và trẻ tương tác hiệu quả hơn. Trong trường hợp trẻ có hành vi không phù hợp, bạn cần chỉnh sửa kịp thời nhưng không sử dụng ngôn từ hoặc hành động thô bạo.
3.3. Tập trung vào sở thích của trẻ
Tương tự như các đứa trẻ khác, trẻ tự kỷ cũng có những sở thích và hứng thú riêng. Vì vậy, cha mẹ cần quan tâm và hiểu biết về những điều này. Khi tập trung vào sở thích của trẻ, bạn có thể khuyến khích sự tương tác của họ.
Ban đầu, trẻ thường không chú ý đến những gì bạn nói. Tuy nhiên, dần dần, họ sẽ phản ứng khi hứng thú bởi những điều mà họ quan tâm. Quan trọng nhất là sự kiên nhẫn của cha mẹ và người thân trong quá trình này.
3.4. Cho trẻ chơi với đồ chơi kích thích
Ngoài việc tương tác với trẻ, cha mẹ cũng nên để trẻ chơi với những đồ chơi mà họ thích và mang tính kích thích. Đồ chơi nên được phân loại và sử dụng phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ.
Khuyến khích trẻ tương tác với đồ chơi kích thích
Đồng thời, không để trẻ một mình với đồ chơi. Thay vào đó, hãy tham gia cùng trẻ khám phá và tương tác với thế giới xung quanh.
3.5. Đưa trẻ đi khám tâm lý, can thiệp kịp thời
Khi nhận thấy dấu hiệu trẻ có vấn đề về tự kỷ chậm nói, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám sớm tại các cơ sở chuyên về điều trị rối loạn tâm lý.
Cần can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ chậm nói
Nhiều phụ huynh đã bỏ lỡ cơ hội quý giá để can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ do sơ suất. Do đó, quan trọng để phụ huynh lưu ý phát hiện những dấu hiệu bất thường ở trẻ để can thiệp kịp thời.
Giai đoạn ba năm đầu đời là thời gian quan trọng nhất để tiến hành can thiệp, giúp trẻ có cơ hội phát triển bình thường và hòa nhập vào xã hội. Trong quá trình này, cha mẹ cần kiên nhẫn và luôn ở bên cạnh trẻ.
Trẻ tự kỷ chậm nói có thể hòa nhập vào xã hội và phát triển như các trẻ khác nếu được can thiệp sớm. Hy vọng thông tin này sẽ hữu ích cho mọi người.
