Buzz
Những bằng chứng lịch sử cho thấy Homo Sapiens - loài người thông thái, dường như đã tiêu diệt tất cả các đối thủ khác trên con đường chiếm lĩnh toàn bộ hành tinh của mình.
Tính cơ bản, con người là những sinh vật nguy hiểm. Dù không sở hữu vũ khí tự nhiên nào xuất sắc, nhưng người tiền sử đã săn được cả voi mammoth, những con lười khổng lồ hung dữ, rồi hổ răng kiếm, sư tử núi... tất cả đều bị đẩy xuống vực tuyệt chủng. Ngay cả Trái đất, chúng ta cũng gây ra sự ảnh hưởng lớn bằng cách thay đổi khí hậu của cả hành tinh.
Kẻ thù nguy hiểm nhất của con người cũng là chính con người.
Xã hội hình thành, các cộng đồng cạnh tranh nhau để kiểm soát tài nguyên và đất đai. Lịch sử loài người nhuốm màu chiến tranh, với những cuộc xâm lược thậm chí có thể coi là hành vi diệt chủng, giống như những gì đế chế La Mã đã làm với người Carthage, hoặc khi châu Mỹ bị chinh phục bởi người Anh từ châu Âu.
Loài người hiện nay thống trị trên toàn hành tinh, nhưng thực tế, Trái đất từng chứng kiến đến 9 loài người khác nhau. Và dựa vào những gì con người đã làm, không có lý do gì để cho rằng các dòng người trước đây đã ít bạo lực hơn.
Không có lý do gì để tin rằng người xưa sống hiền lành. Lịch sử loài người luôn bị nhuốm màu chiến tranh.
Một số nhà nhân chủng học lạc quan cho rằng trong quá khứ, khi còn sống dựa vào săn bắt, hái lượm, con người sống hòa thuận hơn và ít xảy ra xung đột. Chỉ khi các cộng đồng lớn mạnh lên, sự khác biệt văn hóa mới tạo ra xung đột, và chiến tranh nổ ra. Tuy nhiên, dựa vào bằng chứng lịch sử, có thể thấy rằng chiến tranh của các dòng tộc tiền nhiệm cũng đầy chết chóc và rất phổ biến.
Thời kỳ đồ đá, các vũ khí như chùy, giáo mác, rìu, cung tên... phối hợp với chiến lược du kích và đánh lạc hậu rất hiệu quả. Các cuộc xung đột giữa các bộ lạc gây ra rất nhiều cái chết trong số người dân thời kỳ đó, không phải vì thú dữ. Thậm chí, tỷ lệ tử vong và tàn ác cao hơn cả thời kỳ Thế chiến I và II hiện đại.
Ví dụ, các bằng chứng khảo cổ của 'Người Kennewick' tại Bắc Mỹ cách đây 9000 năm chỉ ra các vết giáo đâm trực tiếp vào hộp sọ và cột sống. Tại di tích khảo cổ Nataruk có niên đại 10.000 năm tại Kenya, có bằng chứng về một cuộc tàn sát hàng loạt, với ít nhất 27 thi thể bao gồm cả nam, nữ và trẻ em.
Vấn đề là từng có 9 dòng người, nhưng hiện nay chỉ còn lại một - chủng người thông thái Homo sapien. Với lịch sử phát triển phủ lấp bằng chiến tranh, liệu Homo sapien có phải là kẻ chiến thắng cuối cùng?
Vũ khí cao cấp
Hài cốt người Neanderthal tiết lộ nhiều dấu vết của chiến tranh. Tuy nhiên, khả năng vận dụng vũ khí tốt hơn đã trao cho Homo sapien ưu thế tuyệt đối về quân sự.
Bằng chứng khảo cổ cho thấy con người đã tận dụng ưu thế từ vũ khí tầm xa - như lao, cung và búa. Với khả năng đó, người thông thái vẫn chiến thắng dù không có ưu thế về số lượng.
Tuy nhiên, dựa trên các hình vẽ, họa tiết khắc trong các hang động từ thời tiền sử, các nhà khảo cổ cho rằng người tinh khôn còn sở hữu một khả năng kinh khủng hơn: khả năng tư duy và giao tiếp ngôn ngữ hiệu quả. Nhờ khả năng này, người tinh khôn trước đây có thể lên kế hoạch, chiến lược và thâu tóm lãnh thổ hiệu quả. Đó là vũ khí tối thượng, giúp họ chiếm ưu thế trong những trận chiến kinh thiên động địa.
Dù vậy, việc các bằng chứng khảo cổ không hoàn chỉnh đã làm cho việc kiểm chứng giả thuyết này trở nên khó khăn hơn. Chỉ biết rằng khoảng vài ngàn năm sau khi người tinh khôn xuất hiện, tộc Neanderthal cũng biến mất.
Tất nhiên, đây không chỉ là hành động diệt chủng đơn thuần. Qua xét nghiệm ADN, tộc Neanderthal không bị diệt sạch. Họ biến mất sau khi gặp người tinh khôn chủ yếu là do sự đồng hóa gene thông qua giao phối.
Bằng chứng về gene cũng cho thấy kết quả tương tự ở nhiều khu vực khác. Tại Đông Á, người Polynesia và người dân châu Úc sở hữu một chút ADN của người Denisova. ADN của một số chủng người khác như Homo erectus cũng tồn tại trong nhiều người châu Á ngày nay. Còn tại châu Phi, cũng có dấu vết ADN của một chủng người cổ xưa khác. Vậy nên, có thể nói, các chủng người cổ xưa chỉ thực sự biến mất sau khi chạm mặt với tộc Homo sapien ngày nay.
Nhưng tại sao tổ tiên người tinh khôn lại tiêu diệt hết các chủng khác?
Nếu theo giả thuyết này, có thể xem như người tinh khôn trước đây đã gây ra các vụ diệt chủng hàng loạt. Vấn đề là 'tại sao?'.
Câu trả lời nằm ở 4 chữ 'bùng nổ dân số'. Loài người sinh sản rất nhanh, ở tất cả các chủng tộc. Chỉ trong vòng 25 năm, dân số loài người đã tăng lên gấp đôi. Và bằng cách kết hợp số lượng, con người không gặp bất kỳ kẻ thù nào ngoài tự nhiên.
Dân số tăng quá nhanh trong thời kỳ trồng trọt chưa phát triển, gây ra sự cạnh tranh. Tộc người khai thác tài nguyên một cách không kiểm soát, dẫn đến nạn đói. Thảm họa thiên nhiên như hạn hán và mùa đông khắc nghiệt càng làm tăng thêm khó khăn, kích thích chiến tranh xâm lược. Chiến tranh, từ nhiều góc độ, đã kiềm chế sự gia tăng dân số, có thể xem là một yếu tố quan trọng trong việc duy trì cân bằng dân số.
Việc người tinh khôn tuyệt diệt các dòng người khác có lẽ không chỉ là kế hoạch một cách cẩn trọng, mà còn là kết quả của những cuộc chiến tranh. Bằng cách xâm lược, đánh úp, và du kích, người tinh khôn đã từng bước đánh bại đối thủ, chiếm đất và phát triển mạnh mẽ hơn.
Sự tuyệt chủng của người Neanderthal diễn ra trong thời gian dài hàng ngàn năm, một phần là do người Homo sapien không thể khai thác được lợi thế đủ lớn để tiếp tục thống trị sau này. Với quân số quá lớn, khả năng trồng trọt không đủ, và các dịch bệnh như cúm, đậu mùa, và dịch hạch đã làm chướng ngại bước đi của họ.
Mặc dù thất bại, các chuyên gia vẫn cho rằng người Neanderthal đã tham chiến và chiến thắng người tinh khôn trong nhiều trận đánh. Điều này cho thấy trí tuệ của họ không kém phần với chúng ta.
Tham khảo: Science Alert
