Doanh nghiệp đang trải qua một thời kỳ khó khăn đặc biệt về đơn hàng, vốn..., Ban IV đề xuất nghiên cứu gói hỗ trợ tín dụng đặc biệt cho các ngành, lĩnh vực sản xuất chính.
Ban Nghiên cứu Phát triển Kinh tế Tư nhân (Ban IV thuộc Hội Đồng Tư vấn Cải cách Thủ tục Hành chính của Thủ tướng) vừa công bố kết quả khảo sát tình hình doanh nghiệp.
Kết quả khảo sát cho thấy, doanh nghiệp đang trải qua một thời kỳ khó khăn đặc biệt. Trong số 9.556 doanh nghiệp tham gia khảo sát, có 82,3% dự định giảm quy mô, tạm ngừng hoặc ngừng kinh doanh trong những tháng còn lại của năm. Chỉ có 13,5% cho biết họ sẽ duy trì quy mô hiện tại.
Đặc biệt, tỷ lệ doanh nghiệp ngừng kinh doanh hoặc chờ giải thể là 10,9%, tỷ lệ tạm ngừng kinh doanh là 12,4%. Ban IV đánh giá rằng đây là một con số đáng lo ngại và tương tự với báo cáo của Tổng cục Thống kê, với 77.000 doanh nghiệp rút khỏi thị trường trong 4 tháng đầu năm, tăng 25,1% so với cùng kỳ năm 2022. Trung bình mỗi tháng có hơn 19.000 doanh nghiệp rời khỏi thị trường.
Gần 60% doanh nghiệp gặp khó khăn về đơn hàng
Trong tổng số 7.333/9.556 doanh nghiệp hoạt động trong năm, 71,2% dự kiến giảm quy mô lao động trên 5%, trong đó có 22,2% dự kiến giảm trên 50%. Ban IV dự đoán làn sóng sa thải nhân sự sẽ tiếp tục trong những tháng cuối năm 2023 do khó khăn kinh tế tổng cục và bên trong của doanh nghiệp.
Theo phân loại địa phương, TP.HCM có tỷ lệ doanh nghiệp dự kiến giảm trên 50% lao động cao nhất (25,8%), tiếp theo là Bình Dương (24%). Tỷ lệ giảm từ 21-50% thì Bình Dương chiếm tỷ lệ lớn nhất (26,6%), tiếp theo là TP.HCM (25%).
Ngoài ra, có 80,7% doanh nghiệp dự kiến giảm doanh thu trên 5%, trong đó tỷ lệ giảm trên 50% doanh thu là 29,4%.
Niềm tin của doanh nghiệp đối với kinh tế tổng cục và kinh tế ngành trong bối cảnh này đặc biệt thấp. Theo Ban IV, có 81% doanh nghiệp tham gia khảo sát đánh giá tiêu cực hoặc rất tiêu cực về triển vọng kinh tế Việt Nam trong những tháng còn lại của năm.
Trong số đó, các doanh nghiệp trong ngành xây dựng; các doanh nghiệp quy mô siêu nhỏ, nhỏ và vừa; doanh nghiệp tại các khu vực ngoại thành; doanh nghiệp tại TP.HCM cho thấy mức độ đánh giá tiêu cực cao hơn.
Theo cơ quan nghiên cứu, các thách thức lớn nhất mà doanh nghiệp đang phải đối mặt là: Khó khăn về đơn hàng (59%); khó khăn trong tiếp cận vốn vay (51%); Thực hiện thủ tục hành chính và tuân thủ các quy định pháp luật (45%); Nguy cơ hình sự hóa các giao dịch kinh tế (31%).
Trong tình hình khó khăn đó, doanh nghiệp thốt lên rằng sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương chưa đáp ứng đúng nhu cầu của thực tế khi có tới 84% doanh nghiệp đánh giá hiệu quả điều hành và hỗ trợ từ chính quyền địa phương là không hiệu quả.
Nghiên cứu gói tín dụng ưu đãi cho các ngành sản xuất chủ lực
Trước tình hình trên của doanh nghiệp, Ban IV đề xuất Thủ tướng chỉ đạo kéo dài thời hạn các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, bao gồm việc giảm 2% thuế giá trị gia tăng đến hết năm 2025 thay vì chỉ hết năm 2023.
Đồng thời, cần thúc đẩy việc hoàn thuế cho doanh nghiệp để tránh tình trạng kéo dài như hiện tại. Cần có một số cơ chế đặc biệt như cho phép doanh nghiệp được hoàn thuế trong vòng 3 tháng sau khi hoàn thành xuất khẩu đơn hàng…
Cơ quan nghiên cứu đề xuất Thủ tướng nên nghiên cứu gói tín dụng ưu đãi cho các ngành, lĩnh vực sản xuất chủ lực, trong đó có những khoản mục dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Không nên siết chặt tín dụng đối với các nhóm bất động sản liên quan đến xây dựng nhà ở xã hội, bệnh viện, trường học, hạ tầng sản xuất…
“Cần xem xét giảm mạnh lãi suất vay cho thuê, mua nhà ở xã hội. Đồng thời, cần xem xét các cơ chế để doanh nghiệp tham gia tín chấp, bảo lãnh cho người lao động trong quá trình này so với quy trình xét duyệt phức tạp theo diện ‘đối tượng chính sách’ như hiện nay để chủ trương phát triển nhà ở xã hội đi vào thực tiễn…”, Ban IV kiến nghị.
Cho phép ngân hàng thương mại được mua lại các trái phiếu sắp tới hạn, giảm mạnh lãi suất vay cho thuê, mua nhà ở xã hội, xem xét cơ chế để doanh nghiệp tham gia tín chấp, bảo lãnh cho người lao động…
Để tăng cường môi trường đầu tư kinh doanh, cơ quan này cũng đề xuất sớm hoàn thành điều tra các vụ án hiện tại để doanh nghiệp ổn định tư tưởng, tập trung sản xuất, kinh doanh.
“Hạn chế thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh (không quá 1 lần/năm) và không ban hành thêm văn bản mới tạo thêm gánh nặng về thuế, phí, thủ tục hành chính…”, Ban IV kiến nghị.