Trích đoạn Số phận con người Tác giả Sô-lô-khốp

Số phận con người của Sô-lô-khốp thể hiện cái nhìn sâu sắc về cuộc sống và chiến tranh, cùng với cách đặc biệt trong việc tả nhân vật, khám phá bản chất Nga, và khẳng định phẩm chất anh hùng và lòng nhân hậu của người lính Xô viết.

Mytour sẽ giới thiệu về tác giả Sô-lô-khốp và nội dung của đoạn trích Số phận con người. Mời bạn tham khảo chi tiết bên dưới.

Số mệnh con người

Nghe đoạn Số mệnh con người:

(Tóm tắt phần đầu: Mùa xuân năm 1946, trên đường công tác, tác giả gặp An-đrây Xô-cô-lốp lái xe và bé Va-ni-a trên bến đò. An-đrây Xô-cô-lốp kể về cuộc đời đau khổ của mình, từ việc chiến đấu trong chiến tranh cho đến mất con trai vào ngày chiến thắng.)

Tôi đã chôn số mệnh và hy vọng của mình trên đất Đức; đội pháo đã nổ súng tiễn người chỉ huy tới nghĩa trang; trong tâm trí tôi, tình cảm vỡ tan... Tôi trở về đơn vị như một người sống trong cõi chết. Nhưng không lâu sau, tôi được giải ngũ. Tôi quyết định không quay về quê nhà mà đến U-riu-pin-xcơ thăm một người bạn.

Hai vợ chồng bạn tôi không có con, sống trong căn nhà nhỏ ở rìa thành phố. Mặc dù nhận phụ cấp thương binh, nhưng anh bạn vẫn lái xe cho một đội vận tải, tôi cũng xin vào làm. Tôi ở nhà họ và họ sắp xếp cho tôi một nơi ở. Chúng tôi cùng làm việc vận chuyển hàng hóa, và tôi cũng gặp được con trai tôi, đứa bé đang chơi đùa.

Sau khi lái xe xong và trở về thành phố, thói quen đầu tiên tôi làm là ghé vào hiệu giải khát, nhâm nhi chút gì đó và tất nhiên là uống một ly rượu. Tôi thú nhận rằng mình đã quá nghiện cái thứ độc hại đó... Rồi một ngày, tôi bắt gặp chú bé đó gần cửa hàng giải khát, và ngày sau cũng thấy - đứa bé rách rưới mặc áo mưa. Mặc dù bề ngoài đẫm nước dưa hấu, bẩn thỉu, nhưng đôi mắt - như những vì sao sáng ngời sau trận mưa! Tôi say mê nó, và kỳ lạ thay, bắt đầu cảm thấy nhớ nó, muốn nhanh chóng lái xe về để gặp nó. Nó thường ăn ở hiệu giải khát, nhìn thấy gì thì ăn.

Vào ngày thứ tư, khi tôi đang vận chuyển lúa mì từ nông trại, tôi lại ghé vào hiệu giải khát. Đứa bé của tôi ngồi ở ngoài cửa, đôi chân nhỏ đung đưa, dường như đang đói. Tôi gọi lớn từ cửa buồng lái: “Ê, Va-ni-a! Lên xe đi, mau lên, tôi đưa bạn đi đến kho thóc rồi đưa bạn về đây ăn trưa”. Nghe tiếng gọi của tôi, nó nhảy lên từ bậc thềm, leo lên xe và hỏi nhỏ: “Làm sao chú biết tên tôi là Va-ni-a?”. Và đôi mắt nhỏ của nó mở to đợi tôi trả lời. Tôi đáp rằng tôi là người có kinh nghiệm, biết mọi thứ.

Nó bước sang phía phải của xe, tôi mở cửa để nó ngồi cạnh tôi và bắt đầu lái xe. Đứa bé nhanh nhẹn nhưng bỗng chốc trở nên im lặng, tư tưởng, thỉnh thoảng lại nhìn tôi dưới hàng mi cong vút, và thở dài. Một đứa trẻ nhỏ như thế mà đã biết thở dài ư? Đó không phải là việc của nó chứ? Tôi hỏi: “Bố con ở đâu, Va-ni-a?”. Nó trả lời: “Chết trên chiến trường.” - “Thế mẹ con cháu?” - “Mẹ bị bom chết trên tàu hỏa khi mẹ và con cháu đang đi tàu.” - “Vậy con từ đâu đến đây?” - “Con không biết, không nhớ...” - “Ở đây con không có ai quen thân quá hả?” - “Không có ai cả” - “Vậy đêm con ngủ ở đâu?” - “Đâu cũng được.”

Những giọt nước mắt nóng hổi tuôn trào trên khuôn mặt tôi, và tôi quyết định: “Không thể để bản thân mình và nó lẻ loi được! Tôi sẽ làm cha nó.”. Lúc đó, tâm hồn tôi nhẹ nhõm và tỏa sáng. Tôi cúi xuống gần nó và nhẹ nhàng hỏi: “Va-niu-ska, con có nhớ cha con không?”. Nó hỏi lại với giọng nức nở: “Chú là ai thế?”. Tôi đáp: “Tôi là cha của con!

Trời ơi, không thể tin được. Nó nhảy vào ôm chặt cổ tôi, hôn lên má, môi, trán và như con chim họa mi, nó cất tiếng vang rộn trong buồng lái: “Cha yêu của con ơi! Con biết mà! Con biết cha tìm thấy con rồi! Rồi con cũng tìm thấy cha! Con đã chờ mong được gặp cha mãi mà!”. Nó ôm tôi, cả cơ thể nó run lên như cỏ bên dòng gió. Mắt tôi mờ đi, cả cơ thể tôi cũng run lên, hai bàn tay run... Nhưng tôi vẫn không mất tay lái, điều đó thật kỳ lạ. Rồi chiếc xe lảo đảo đâm xuống lề đường, tôi dừng xe. Trong lúc tôi vẫn mờ mịt, tôi không dám lái xe tiếp, sợ va chạm. Tôi dừng xe khoảng năm phút, và đứa bé con trai của tôi vẫn ôm chặt tôi, lặng im, run rẩy. Tôi ôm nó, khẽ ôm vào người, và lái xe trở về nhà. Đến kho thóc làm gì, khi tôi không còn sức để đi đến đó.

Xe đậu gần cổng, ôm con trai mới vào nhà. Nó ôm tôi không buông, má dính má tôi như hắt vào đó. Tôi bế vào. May mắn, cả hai vợ chồng nhà chủ đều ở nhà. Bước vào, tôi chỉ tay ra phòng cho cả hai và phấn khởi nói: “Đây, tôi tìm thấy cháu Va-niu-ska rồi! Hai bác là người tốt, cho tôi ở lại nhé!”. Cả hai hiểu ngay câu chuyện, vui mừng. Còn tôi không dứt khỏi chú con trai. Cuối cùng, cũng dỗ được nó. Tôi giúp nó rửa tay, rồi cho ngồi ăn. Bà chủ múc xúp cho nó, cảm động. Nó thấy bà ấy khóc, chạy lại níu lấy áo và nói: “Cô ơi, tại sao cô lại khóc? Bố tìm thấy cháu ở gần hiệu giải khát, mọi người nên vui mừng mà!”. Bà ấy lại khóc nhiều hơn, càng khóc sướt mướt.

Sau khi ăn trưa, tôi đưa nó đi cắt tóc, rồi về nhà tắm rửa. Nó ôm tôi và ngủ thiếp. Tôi cẩn thận đặt nó lên giường, rồi đến kho thóc, sau đó đi mua đồ cho nó. Mọi thứ không vừa, chất lượng kém. Về cái quần, bà chủ quở tôi: “Điên à, trời nóng mà mặc quần dạ cho con!”. Tôi nói con ấy muốn. Một giờ sau, nó có quần đùi và sơ mi. Tôi ngủ chung với nó, cảm thấy yên bình. Tôi thức giấc, nó nằm trên tôi, thở khẽ. Tôi ngồi dậy ngắm nó ngủ...

Tôi thức dậy trước khi trời sáng. Nó nằm trên tôi, chân đè lên cổ tôi. Không yên khi ngủ với nó, nhưng không có nó thì buồn. Khi nó còn bé, nó thích đi theo tôi, nhưng tôi hiểu là không nên. Tôi để nó ở nhà, nhưng nó khóc suốt ngày. Nó thường đợi tôi đến khuya.

Thời gian đầu, nó còn theo tôi trong các chuyến xe, nhưng rồi tôi hiểu ra rằng như thế không có lợi. Chỉ một mình tôi thì cần gì đâu? Một mẩu bánh mì, một củ hành với tí muối, thế là đủ no cho một ngày của đời lính. Nhưng thêm nó thì khác: khi thì phải mua sữa cho nó, khi thì phải luộc quả trứng, không có thức ăn nóng cho nó là không xong. Nhưng công việc thì cần gấp. Tôi kiên quyết để nó ở nhà cho bà chủ chăm nom, nhưng nó cứ khóc suốt từ sáng cho đến tối, chiều tối chuồn ra kho thóc tìm tôi. Nó thường đợi tôi ở đó đến khuya.

Ban đầu khá vất vả với nó. Một ngày, hai bố con nằm ngủ - tôi làm việc mệt mỏi - nó thì ríu rít, còn lúc im lặng. Tôi hỏi: “Con nghĩ gì?”. Nó hỏi: “Áo bành tôi ở đâu?”. Tôi nói: “Bỏ ở Vô-rô-ne-giơ rồi!”. Nó hỏi: “Tại sao bố tìm con lâu thế?”. Tôi nói: “Tôi đi khắp nơi tìm con.”. Hai bố con nói chuyện cho đến khi ngủ.

Không phải vô cớ mà cháu hỏi về áo bành tô da. Ông bố đã mặc áo đó, và cháu nhớ lại. Trí nhớ trẻ con như ánh sáng mùa hạ, soi sáng tất cả rồi tắt đi. Trí nhớ của cháu cũng vậy, nhưng nhớ lên rồi lại quên.

Có lẽ tôi và cháu sẽ ở lại U-riu-pin-xcơ thêm một năm nữa nếu không có chuyện rủi ro. Tôi lái xe gặp tai nạn, tôi mất bằng lái. Tôi làm thợ mộc, thư từ với một người bạn ở huyện Ka-sa-rư. Anh ấy mời tôi đến làm việc. Thế là tôi và cháu cùng đi tới Ka-sa-rư.

Nếu không có chuyện với con bò, tôi cũng sẽ rời U-riu-pin-xcơ. Buồn không cho tôi ở yên một chỗ. Có lẽ khi cháu lớn lên, tôi mới có thể ổn định lại.

Cháu đi vất vả lắm nhỉ, - tôi nói.

Cháu ít khi đi bộ, thường tôi cõng cháu. Nếu cháu muốn vận động, cháu lại tự đi. Tôi chỉ sợ rằng một ngày tôi sẽ chết khi chúng tôi đang ngủ. Tôi thường mơ thấy người thân quá cố. Ban ngày tôi trấn tĩnh, nhưng ban đêm gối ướt nước mắt...

Trên rừng, đã nghe tiếng tôi gọi, tiếng chèo vỗ nước.

Người xa lạ nhưng đã trở thành quen thuộc đối với tôi đứng lên, đưa tay to bè cứng rắn như gỗ:

- Tạm biệt bạn, chúc bạn may mắn.

- Chúc bạn đến Ka-sa-rư may mắn.

- Cảm ơn bạn. Bé ơi, sang đò đi.

Cháu bé chạy tới, đứng bên phải bố, nắm lấy vạt áo bông của bố, bước vội vàng để kịp nhịp bước dài của người lớn.

Hai người cô đơn, hai hạt cát bị sức mạnh dữ dội của cuộc chiến tranh cuốn đi xa xôi... Điều gì đang chờ đợi họ phía trước? Tôi tin rằng con người Nga, những người có tinh thần mạnh mẽ, sẽ vững vàng và sống bên cạnh bố, chú bé khi lớn lên sẽ đối mặt với mọi thách thức, vượt qua mọi khó khăn trên con đường nếu Tổ quốc gọi.

Với nỗi buồn chạm đến lòng, tôi nhìn theo hai bố con... Chắc chắn cuộc chia ly của chúng tôi sẽ dễ chịu hơn; nhưng Va-niu-ska, chỉ mới bước đi vài bước, đôi chân lùn cùn chập chững, đột nhiên quay lại nhìn tôi, vẫy tay nhỏ xinh. Như có một cái chân của con vật nào đó mềm mại nhưng móng sắc bén vắt chặt tim tôi, và tôi nhanh chóng quay mặt đi. Không, những người già trong chiến tranh không chỉ khóc trong giấc mơ. Họ cũng khóc trong thực tế. Quan trọng là phải biết lúc nào nên quay mặt đi. Quan trọng là không làm tổn thương trái tim của đứa trẻ, không để em thấy những giọt nước mắt của người đàn ông hiếm khi rơi trên gương mặt anh.

I. Giới thiệu về tác giả Sô-lô-khốp

- Mi-khai-in A-lếch-xan-đrô-vích Sô-lô-khốp (1905 - 1984) là một nhà văn Nga vĩ đại, đã được vinh danh bằng Giải thưởng Nô-ben về văn học vào năm 1965.

- Ông được sinh ra tại thị trấn Vi-ô-sen-xcai-a nằm trong tỉnh Rô-xtốp trên miền thảo nguyên của sông Đông.

- Sô-lô-khốp tham gia vào phong trào cách mạng từ khá sớm (với các công việc như làm thư ký ủy ban trấn, nhân viên thu mua lương thực, và tiễu phỉ…)

- Vào năm 1922, ông đến Mát-cơ-va và đã làm nhiều công việc khác nhau để kiếm sống như đập đá, khuân vác, và làm kế toán.

- Năm 1925, ông trở về quê hương, bắt đầu sáng tác tác phẩm tâm huyết nhất trong đời: Sông Đông êm đềm.

- Năm 1926, ông đã xuất bản hai tập truyện ngắn là Truyện sông Đông và Thảo nguyên xanh.

- Vào năm 1932, Sô-lô-khốp trở thành một Đảng viên của Đảng Cộng sản Liên Xô.

- Năm 1939, ông được bầu vào Viện hàn lâm Khoa học Liên Xô.

- Trong những năm chiến tranh vệ quốc, Sô-lô-khốp đã đồng hành cùng Hồng quân trên nhiều chiến trường dưới tư cách là phóng viên cho báo Sự thật.

II. Giới thiệu về Số phận con người

1. Bối cảnh sáng tác

- Trong năm 1957, Số phận con người là một tác phẩm ngắn quan trọng, mở ra một chương mới trong văn học Nga.

- Tác phẩm này thể hiện một cách toàn diện và chân thực cả cuộc sống và chiến tranh, cũng như đổi mới trong cách mô tả nhân vật, khám phá bản chất của người lính Nga, với sự anh dũng và nhân hậu.

2. Sơ đồ cấu trúc

Gồm ba phần:

• Phần 1. Từ đầu đến “đấy chú bé đang nghịch cát đấy”: Lời giới thiệu của nhân vật Xô-cô-lốp.
• Phần 2. Tiếp theo đến “cứ chợt lóe lên như thế”: Cuộc gặp gỡ giữa Xô-cô-lốp và Va-ni-a.
• Phần 3. Còn lại: Số phận của Xô-cô-lốp và niềm tin vào sức mạnh của con người Nga.

3. Tóm lược

Trước khi chiến tranh bùng nổ, Xô-cô-lốp có một gia đình hạnh phúc với vợ và ba đứa con. Chiến tranh đến, anh tham gia vào lực lượng chống phát xít, nhưng lại bị bắt và tra tấn dã man. Anh đã tham gia chiến đấu trong khoảng một năm và bị thương hai lần. Năm 1944, anh trốn thoát và quay về với Hồng quân, chỉ để biết tin vợ và hai con gái đã thiệt mạng do bị bom của Đức tấn công từ năm 1942. Con trai duy nhất của anh, A-na-tô-li, cũng đã hy sinh trong chiến tranh. Sau chiến tranh, Xô-cô-lốp trở về cuộc sống bình thường nhưng không muốn trở lại quê nhà. Anh đến sống cùng đồng đội cũ và gặp Va-ni-a, một cậu bé mồ côi mất cha mẹ trong chiến tranh. Anh đã chấp nhận Va-ni-a làm con nuôi và cả hai sống chung. Một lần vô tình gây ra tai nạn, anh mất bằng lái xe và phải chuyển nghề làm thợ mộc để kiếm sống. Theo lời mời của một người bạn ở Ka-sa-rư, anh đưa Va-ni-a đến đó với hy vọng sau nửa năm sẽ có được bằng lái mới. Mặc dù còn nhiều khó khăn phía trước, nhưng hai cha con vẫn lạc quan và tin tưởng vào tương lai.

4. Nội dung

Tác phẩm Số phận con người của Sô-lô-khốp đã thể hiện sự kiên cường và nhân hậu của người Xô viết.

5. Nghệ thuật

Nhân vật được mô tả sống động, cách kể chuyện giản dị và chân thành...

III. Bố cục phân tích Số phận con người

(1) Mở đầu

Dẫn dắt và giới thiệu về tác phẩm Số phận con người.

(2) Phần chính

2.1. Bối cảnh của Xô-cô-lốp và bé Va-ni-a trước khi gặp nhau

a. Nhân vật Xô-cô-lốp:

- Gia đình: vợ và các con đều qua đời, ngôi nhà chỉ còn là đống đổ nát sau bom đạn, niềm hi vọng duy nhất là A-na-tô-li cũng đã hy sinh trên chiến trường.

- Cuộc sống: không có mái ấm gia đình, đi lang thang khắp nơi và phải tìm kiếm người bạn cũ, xin làm lái xe và mỗi đêm ôm mặt vào ly rượu để quên đi nỗi đau.

- Tâm trạng: đau đớn, cô đơn, luôn cảm thấy trong lòng có cái gì đó “tan nát”.

b. Nhân vật bé Va-ni-a:

- Gia đình: bố hi sinh ở trận đánh, mẹ qua đời trên đoàn tàu, không có quê hương, không họ hàng thân thích.

- Ngoại hình: rách rưới, bụi bặm, “rách tơi tả”, “tóc bù xù”, “bẩn như ma quỷ” nhưng “đôi mắt tỏa sáng như những vì sao”.

2.2. Sự gặp gỡ giữa Xô-cô-lốp và bé Va-ni-a

- Bé Va-ni-a:

• Hạnh phúc: “nhảy múa vui sướng, ôm chặt cổ, hôn lên má, hôn vào môi...”
• Vui vẻ, ôm bố không buông.

- Nhân vật Xô-cô-lốp:

• Bất ngờ đến nỗi không nghĩ rằng cậu bé có thể vui sướng đến như vậy.
• Khôi phục cân bằng trong cuộc sống, tìm thấy ý nghĩa và mục tiêu sống.

=> Tấm lòng nhân hậu của Xô-cô-lốp đã thúc đẩy anh nhận nuôi cậu bé Va-ni-a. Cả hai đã dựa vào nhau để sống với hy vọng vào một tương lai hạnh phúc.

2.3. Số phận của Xô-cô-lốp và niềm tin vào sức mạnh của con người Nga

a. Số phận của Xô-cô-lốp

- Đối mặt với khó khăn trong công việc: vô tình va vào con bò và mất bằng lái.

- Nỗi đau thể xác: “trái tim tôi đã vỡ nát lắm rồi, đôi khi nó lại đau nhói, co bóp và làm tim tôi đau nhói...”

- Nỗi đau tinh thần: nỗi đau dây vào giấc mơ mỗi đêm.

b. Niềm tin vào sức mạnh của con người Nga:

- Sự lo lắng về tương lai: “Hai người cô đơn.. ở phía trước?”

- Niềm tin vào sức mạnh của con người Nga: “Tôi tin rằng... có thể đối mặt với mọi thách thức”.

=> Tôn vinh và khẳng định uy lực ẩn chứa và sự hiến dâng im lặng của mỗi cá nhân đối với Tổ quốc. Đồng thời, kêu gọi sự chịu trách nhiệm và sự quan tâm quay trở lại từ phía Tổ quốc đối với họ.

(3) Kết luận

Khẳng định giá trị về nội dung và nghệ thuật trong tác phẩm Số phận của con người.