[Trích Sách] 'Hạnh Phúc Tại Tâm': Chúng Ta Thực Sự Đã Biết Hạnh Phúc Là Gì Chưa?

Chúng ta ai cũng mong muốn có được hạnh phúc, đặc biệt là khi chúng ta đang trải qua những thời điểm khó khăn. Tuy nhiên, liệu chúng ta đã thực sự hiểu rõ về hạnh phúc chưa? Hạnh phúc không chỉ đơn giản là khi chúng ta cảm thấy vui vẻ, khi đạt được những điều mình mong muốn. Đó chỉ là một phần nhỏ của hạnh phúc. Mỗi người có quan điểm khác nhau về hạnh phúc. Tuy nhiên, điều quan trọng là hạnh phúc luôn tồn tại sẵn trong ta và chúng ta cần tự cảm nhận và trải nghiệm nó.

Hạnh phúc không phải là khi ta đạt được điều gì đó, không phải là khi ta có được cái mà mình mong muốn. Hạnh phúc tồn tại ở hiện tại, trong cái đang có, không phải trong cái trở thành. Bằng cách tập trung vào hiện tại, chúng ta mới có thể tận hưởng hạnh phúc.

Hạnh phúc không phụ thuộc vào suy nghĩ, mà nó thuộc về cảm giác. Khi chúng ta chỉ tập trung vào suy nghĩ, chúng ta không cảm nhận được hạnh phúc. Hạnh phúc chỉ tồn tại khi chúng ta cảm nhận và trải nghiệm nó một cách tự nhiên, không qua lời nói hay suy nghĩ.

Trái tim là nơi chứa đựng hạnh phúc, không phải khối óc. Chúng ta chỉ có thể cảm nhận hạnh phúc khi chúng ta lắng nghe trái tim mình, không phải suy nghĩ qua khối óc.

Quan sát một họa sĩ vẽ tranh để thấy sự khác biệt giữa nghệ sĩ và người chỉ biết kỹ thuật. Người chỉ biết kỹ thuật chỉ cần suy nghĩ để hoàn thành tranh, nhưng nghệ sĩ lại hoàn toàn chìm đắm trong tác phẩm của mình, truyền đạt tất cả sự sống của mình vào bức tranh.

Gặp một nghệ sĩ múa đích thực, bạn sẽ thấy họ không chỉ đơn thuần biểu diễn, mà múa là toàn bộ cuộc sống của họ.

Hạnh phúc là khi bạn làm điều gì đó bằng tất cả hồn mình. Ngược lại, bạn sẽ luôn cảm thấy thiếu thốn và đau khổ khi cảm thấy mình chỉ là một phần tách rời.

Nếu yêu thương bằng đầu óc, ta sẽ khó trao đi những trải nghiệm hạnh phúc cho người khác. Cũng như vậy, thiền định không thể chỉ bằng suy nghĩ.

Tôi thích bơi lội. Một ngày, hàng xóm hỏi tôi về điều này. Tôi trả lời rằng họ không nên đi theo tôi vì ngoài bờ sông rất buồn. Nếu họ đi ra đó và cố gắng bơi để tìm vui sướng, họ sẽ không bao giờ cảm nhận được.

Khi bạn bơi, tôi cảm thấy mình hạnh phúc vì tôi quên hết mọi lo âu. Nhưng nếu bạn cố gắng theo tôi, bạn sẽ gặp nhiều khó khăn hơn.

Bơi có thể trở thành hình thức thiền định. Chạy cũng có thể trở thành thiền định – mọi hoạt động đều có thể trở thành thiền định. Hạnh phúc nằm trong trái tim của chúng ta. Trái tim là nơi hội tụ mọi điều.

Nếu muốn, hãy nhảy múa ngay bây giờ bằng tâm hồn của bạn, như một “người say mê” bỏ quên bản thân. Trò chơi thực sự là một cuộc say. Đó là cuộc say của người biết chơi đùa một cách tự nhiên. Những người quá tỉnh táo không bao giờ biết đùa, không bao giờ chơi trò chơi, nên họ không thể kiểm soát được nó. Xã hội không thể kiểm soát một người thích chơi đùa. Và chúng ta, nếu không kiểm soát được trò chơi, thì cũng không thể làm chủ hạnh phúc của chính mình.

Nhiều người tâm sự với tôi rằng họ muốn thoát khỏi nỗi đau khổ, nhưng họ không sẵn lòng buông bỏ. Họ vẫn muốn kiểm soát mọi thứ, như kiểm soát một trò chơi. Họ vẫn muốn làm chủ. Điều đó không thể. Niềm vui thực sự chỉ đến khi chúng ta từ bỏ mọi mong muốn kiểm soát. Trò chơi, hoặc niềm vui, là một điều gì đó rất tự nhiên, không biết đến sự điều chỉnh.

Hạnh phúc cũng vậy, là một điều gì đó rất tự nhiên. Bạn không thể kiểm soát hạnh phúc. Bạn chỉ có thể cảm nhận sự chìm đắm trong niềm vui như bước vào một trò chơi vô hạn. Đó là một trò chơi vĩnh cửu. Với trò chơi đó, làm sao chúng ta có thể kiểm soát, sắp xếp?

Khi bạn đang nhảy múa một cách chìm đắm, hát một cách chìm đắm, bạn tựa như không còn tồn tại nữa – trò chơi đã lan tỏa trong bạn, tuôn chảy cùng dòng máu trong bạn. Tất cả đều như một phép màu. Sống với cái chết đang nhảy múa cùng nhau vì cả hai đều tan biến. Nếu bạn không cảm nhận sự hòa hợp cao độ, sự chia cắt sẽ xuất hiện, và hạnh phúc sẽ biến mất.

Nếu chúng ta tách mình ra khỏi thế giới, thế giới sẽ chia cắt chúng ta. Tồn tại của chúng ta sẽ cô độc trên tấm màn vũ trụ. Nhưng nếu chúng ta kết nối hài hòa với vũ trụ, chúng ta sẽ không bị chia cắt. Sự sống và cái chết không phải là hai khái niệm đối lập mà chúng bù đắp cho nhau trong một điệu múa. Vật chất và ý thức không phải là hai thực thể khác biệt mà chúng hòa quyện bên trong chúng ta: linh hồn và thể xác đang nhảy múa cùng nhau. Tất cả hiện hình là một và hòa quyện nhau trong cái tinh thể tuyệt đối.

Thượng Đế không phải là một đấng siêu nhiên hiện hữu trên bầu trời bao la kia. Người ấy ở đây, trong hàng cây, trong những tảng đá, trong tôi, trong bạn, trong mọi sự tồn tại. Thượng Đế là linh hồn của sự tồn tại, vô hình và sâu thẳm. Bên trong nhảy múa với bên ngoài, thiên đàng nhảy múa với cõi trần, cái thiện lành nhảy múa với tội lỗi.

Khi bạn trở thành một thực thể thống nhất, tức thì, những phân chia này sẽ tan biến. Vì vậy, một người thông thái cũng có thể là một kẻ ngớ ngẩn, bởi sự thông thái đó cùng tồn tại với sự ngớ ngẩn. Bậc hiền triết có thể trở thành kẻ tinh quái. Thượng đế và quỷ không phải là hai đối lập. Bạn đã bao giờ suy nghĩ về từ “quỷ” chưa? Từ đó có cùng nguồn gốc với từ “thiên thần”. Trong tiếng Sanskrit cũng vậy, diva cùng gốc với từ deva. Một cây cối trong sâu thẳm của nó là sự thống nhất hoàn hảo, dù có hàng trăm nhánh phân chia ra các hướng khác nhau, dù có hàng triệu chiếc lá.

Khi chúng ta bắt đầu nhảy múa, toàn thế giới cũng sẽ nhảy múa cùng chúng ta. Có một câu thành ngữ nói rất đúng: nếu bạn khóc, hãy khóc một mình; nhưng khi bạn cười, cả thế giới sẽ cười cùng bạn. Khi đau khổ, chúng ta sẽ bị cô lập. Đau khổ sẽ là bức tường ngăn cách chúng ta với thế giới.

Nỗi đau sẽ cô lập bạn, hoặc đúng hơn, sự cô lập sẽ làm bạn đau khổ. Mỗi khi rời xa sự thống nhất, bạn sẽ cảm thấy đau khổ. Đó là lý do tại sao một cá nhân đơn lẻ không thể đạt được niềm vui thực sự, vì bản chất của niềm vui là sự thống nhất. Niềm vui chỉ đến khi không có sự phân chia nào. Nếu con người cá nhân cố gắng sống vui vẻ trong sự đơn độc, thì sẽ có một nỗi đau sâu thẳm ẩn giấu trong lòng. Càng cố gắng, họ càng tạo ra nhiều nỗi đau tinh thần hơn, càng khẳng định bản thân, họ càng lún sâu vào cô đơn.

Khi thực sự hạnh phúc, bản thân cá nhân của mỗi người sẽ tan biến. Khi thực sự hạnh phúc, chúng ta nhận ra mình là một phần của cái tổng thể. Hạnh phúc liên quan đến sự chia sẻ.

Khi Đức Phật buồn bã, Ngài rời xa thế giới, bỏ lại sau lưng mọi thứ. Sau sáu năm, khi giác ngộ, Ngài hạnh phúc trở về xã hội, bởi vì lúc đó, bên trong Ngài tràn ngập tình yêu thương chia sẻ.

Nỗi đau là nguồn gốc, niềm hạnh phúc hoàn mỹ là kết quả. Hương thơm của niềm vui vô tận sẽ lan tỏa cùng cơn gió khắp nơi.

Khi buồn, bạn tự khép kín lòng mình, không muốn gặp gỡ bạn bè, người thân, không muốn đi đâu, không muốn tham gia vào bất kỳ hoạt động nào. Bạn nói: “Hãy để tôi một mình!”. Khi chìm đắm trong nỗi đau, bạn muốn kết thúc cuộc sống của mình. Điều đó có ý nghĩa gì? Tự sát chỉ là một cách chạy trốn khỏi thế giới, nhưng sau đó không còn cơ hội quay lại. Đó là sự trốn chạy khỏi nỗi cô đơn tuyệt vọng, bất lực tuyệt đối, mà sau này không còn lối thoát.

Không ai muốn tự tử khi sống trong hạnh phúc, an lành. Chỉ có những người đầy niềm vui mới có thể nhảy múa vui vẻ và mời gọi người khác đến gần, sẵn lòng chia sẻ niềm vui của mình. Mọi người đều được chào đón khi tâm hồn mở rộng ra với niềm vui. Nhưng khi chúng ta đau khổ, chúng ta không thể chào đón bất cứ ai - kể cả những người thân yêu và đồng cảm.

Người Hindu nói rằng điệu nhảy linh thiêng nhất của chúng ta với vũ trụ là Ras-Leela – một vị thần đang nhảy múa trong khi xung quanh, trăng sao, thiên hà cùng hòa mình vào điệu nhảy đồng diệu. Đó là điệu nhảy vô tận đang diễn ra trước mắt, nhưng chỉ khi chúng ta học cách nhảy

múa, học ngôn ngữ của niềm hạnh phúc chân thật, chúng ta mới thấu hiểu được điệu nhảy kỳ diệu đó.

Trong Thế chiến thứ hai, một binh sĩ bất ngờ bỏ súng trên chiến trường và chạy tới nhặt mọi mảnh giấy anh ta nhìn thấy, vội vã lượm dọc đường và buồn rầu khi chúng rơi xuống đất. Anh ta được đưa vào bệnh viện, và mặc dù bị ảnh hưởng nặng, anh ta vẫn im lặng, chỉ thì thầm những từ không rõ nghĩa. Anh ta đi lang thang một mình trong khuôn viên bệnh viện, nhặt lên từng mảnh giấy và mỗi lần như thế, gương mặt anh hiện lên niềm hy vọng rồi lại lập tức buồn bã. Một ngày nọ, anh nhận được giấy chứng nhận miễn tham gia quân đội. Lúc ấy, người ta mới nghe thấy tiếng nói của anh: “Đây rồi!”. Anh khóc nức nở trong niềm hạnh phúc.

Hạnh phúc chính là sự tự do tối thượng. Chỉ là tiếng kêu đơn giản của trò chơi: “Đây nó! Eureka! Chúng ta đã tìm ra rồi!”.

Đánh giá chi tiết bởi: Quỳnh Anh - MyBook

Hình ảnh: Quỳnh Anh - MyBook