Buzz
Năm tháng trôi đi, dù dài đằng đẵng, nhưng chỉ những khoảnh khắc bình yên mới thực sự đáng giá... Đứa trẻ không gia đình, không nơi nương tựa, lạc lõng giữa cuộc sống, không có đèn sáng chỉ đường giữa biển đời rộng lớn. Nhưng ngày nay, đứa trẻ ấy đã tìm được một người mẹ, một người em yêu thương và được yêu thương. Dù đã trải qua những đêm ngủ ngoài trời, bên cạnh chuồng trâu hay giữa rừng rậm, nhưng ngày hôm nay, đứa trẻ được về nhà của ông bà. Tôi ngồi đây viết, không phải để tra cứu gia phả, mà để ghi lại những kỷ niệm của mình.
Chúng tôi sẽ tổ chức lễ rửa tội cho đứa con trai đầu lòng của tôi - Mattia. Đây sẽ là dịp để mọi người tụ họp lại. Tôi muốn tặng mỗi người một cuốn hồi ký, ghi chép về những sự kiện mà họ đã đóng góp, để thể hiện lòng biết ơn đối với sự giúp đỡ hoặc tình thương của họ dành cho đứa trẻ lúc bấy giờ. Mỗi khi viết xong một chương, tôi gửi ngay đến người in bản để chúng có thể được phát cho mọi người tham dự lễ. Hôm nay là một ngày bất ngờ đối với họ và cả với vợ tôi.
Chỉ có một người không thể tham gia vào ngày hội hôm nay, vì tiền bạc không thể làm cho người chết sống lại. Ông cụ thân mến của tôi! Nếu cụ còn sống, chắc cụ đã rất hạnh phúc! Dù không thể gặp cụ nữa, nhưng tôi vẫn trân trọng và tưởng nhớ cụ. Trong cuộc sống của một đứa trẻ mồ côi, tôi không bao giờ quên những bài học của cụ. Vì thế, mỗi lễ lạt tại nhà, chỗ ngồi của cụ luôn được kính trọng...
Duy có một người thiếu mặt trong ngày hội vui mừng hôm nay bởi vì tiền của không làm người chết sống lại. Cụ chủ thân yêu của cháu ơi! Giá được phụng dưỡng tuổi già của cụ thì cháu sung sướng biết ngần nào! Nếu thế, hẳn cụ đã bỏ cái ống tiêu, tấm da cừu và chiếc áo nhung của cụ ra, cụ đã không lặp đi lặp lại cái câu: “Nào ta tiến lên, các con!” Được trọng vọng trong tuổi già, hẳn cụ có thể ngẩng cao cái đầu bạc rất đẹp và lấy lại tên tuổi của cụ ngày xưa. Ông già Vitalis vô gia cư sẽ trở lại làm nhà danh ca Carlo Balzani. Không làm được gì đối với cụ vì cái chết tàn nhẫn đã cướp cụ đi, thì cháu cũng có cố vớt vát ít nhiều đối với vong linh cụ. Thể theo yêu cầu của cháu, mẹ cháu đã xây cho cụ một ngôi mộ trong nghĩa địa Montparnasse ở Paris, và cháu đã cho khắc tên Carlo Balzani lên bia mộ. Và dựa theo những chân dung lưu hành thuở cụ từng lừng lẫy tiếng tăm, cháu đã cho tạc một bức tượng bán thân bằng đồng đen để nhắc lại sự nghiệp vinh quang của cụ cho những người đã hoan hô cụ. Người ta đã rập cho cháu một mẫu tượng ấy. Nó đang ở trước mặt cháu kia. Ngồi đây chép lại những thử thách trong tuổi thơ, khi sự việc tái hiện theo dòng năm tháng thì đã bao lần mắt cháu tìm hỏi mắt cụ. Cháu không quên cụ, cháu không đời nào quên cụ, xin cụ tin thế. Trong đời sống hiểm nghèo của một thằng bé lưu lạc, sở dĩ cháu không vấp ngã là nhờ có cụ, nhờ những bài học của cụ, cụ chủ ạ. Cho nên trong mỗi lễ lạt ở nhà cháu, chỗ ngồi của cụ bao giờ cũng được kính cẩn dành lại…
… Nhưng mẹ tôi đang đi tới trong hành lang kia. Tuổi tác không làm phai nhan sắc của mẹ: ngày nay tôi trông mẹ không khác ngày tôi gặp lần đầu tiên trên thuyền Thiên Nga, với cái dáng điệu cao quý đầy vẻ dịu dàng phúc hậu. Duy cái màn u hoài xưa kia luôn luôn phảng phất trên mặt mẹ thì bây giờ đã tan biến đâu mất rồi!
[...]
Mattia mang ra một hộp nhạc nhung tuyệt đẹp, lấy ra một cây vĩ cầm cũ kỹ mà nếu bán cũng đủ tiền hai phờrăng. Tôi thì lấy ra một cây đàn gỗ tự nhiên đã qua nhiều lần mưa gió, vẫn giữ được vẻ đẹp tự nhiên. Mọi người xung quanh tôi đều đứng lại. Khi đó, một con chó lại xuất hiện. Con chó Capi, đã già lắm rồi nhưng vẫn nhận ra cây đàn quen thuộc và đến đây diễn trò. Sau khi biểu diễn xong, Capi vui vẻ nhận tiền từ khán giả. Đây là khoản thu lớn nhất trong đời làm trò của nó. Tôi hôn lên mõm Capi như lúc nó đến an ủi tôi. Ký ức về những ngày tuổi thơ này gợi cho tôi một ý tưởng: lập một quán trọ và nhà cứu trợ cho những đứa trẻ lang thang. Mattia hôn tay mẹ tôi và đề xuất góp phần vào dự án từ thiện của tôi.
Trang giấy cuối cùng của tôi dành để ghi chép bài hát thành phố Naples. Mattia được giao nhiệm vụ này vì anh ấy giỏi hơn tôi về âm nhạc. Bài hát như sau:
Đóng cửa chặt, sao chủ nhân lầu ác thế.
Nhìn cửa, lòng ta thở dài.
Người tình ơi, hỡi người tình.
Trái tim của ta như một ngọn nến sáng rực.
Tôi mong muốn biến thành bông tuyết trắng tinh khiết.
Dù tuyết lạnh lùng, nhưng nó luôn tự do.
Tình yêu của nàng thật lạnh nhạt và thờ ơ.
Dù thấy tôi đau lòng, cô ấy vẫn không cảm động.
Tôi ước mình có thể trở thành chàng trai bán nước.
Lang thang tìm cách leo lên tầng cao.
Dắt theo bình nước ấm, tiếng rao reo vang lên:
“Người đẹp ơi, xin mời nàng mua nước uống!”
Mỹ nhân từ tầng cao nhìn xuống.
Hỏi: “Ai là người bán nước dưới đó?”
Tôi nhìn lên, lời nói êm ái, trí óc đầy âm mưu:
“Nước mắt của tôi đấy! Không phải là nước đâu!”
