Triết lí nhân sinh trong bài thơ Nhàn

Đề bài: Triết lí nhân sinh trong bài thơ Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm

Triết lí nhân sinh trong bài thơ Nhàn
 

I. Cấu trúc Dàn ý về Triết lí nhân sinh trong bài thơ Nhàn (Chuẩn)

1. Bắt đầu

- Giới thiệu một cách tinh tế về tác giả và tác phẩm.
- Tóm lược về quan điểm nhân sinh trong bài thơ ' Nhàn'.

2. Phần chính

- Bối cảnh sáng tác, thể loại.
- Nguyễn Bỉnh Khiêm lựa chọn cuộc sống giản dị ở làng quê để giữ lại vẻ thanh cao.
- Triết lí nhân sinh: Cái đẹp trong tâm hồn mới là điều quý giá, trong khi danh vọng, phú quý chỉ như giấc mơ...(Tiếp theo)

>> Đọc chi tiết Dàn ý Triết lí nhân sinh trong bài thơ Nhàn tại đây.

II. Bài văn mẫu Triết lí nhân sinh trong bài thơ Nhàn (Chuẩn)

Sống nhẹ nhàng, tự do tại làng quê, không quan trọng đến phú quý là lối sống mà Nguyễn Bỉnh Khiêm chọn khi quyết định trở về quê. Bài thơ Nôm 'Nhàn' trong tập 'Bạch Vân quốc ngữ thi' là nơi tác giả gửi gắm tâm sự và thể hiện quan niệm sống, tâm hồn thanh cao và triết lí nhân sinh sâu sắc. Hai câu thơ cuối bài tập trung vào triết lí nhân sinh: công danh, phú quý như giấc mơ thoáng qua, còn cái đẹp trong tâm hồn mới là điều quý giá vĩnh cửu.

' Rượu, dưới cội cây, ta sẽ nâng ly
Nhìn xem phú quý tựa chiêm bao'

Cuộc sống giống như giấc mơ, chỉ người trong cuộc mới hiểu rõ bản thân đang tìm kiếm điều gì. Nguyễn Bỉnh Khiêm, một quan nhỏ dưới triều Mạc, đã đạt được giấc mơ về danh vọng mà vị Trạng Trình ấy theo đuổi. Ông từ bỏ tất cả và quyết định trở về quê hương, lựa chọn cuộc sống gần gũi làng quê như một 'lão nông tri điền' để giữ lại phẩm cách thanh cao. Ông nhận thức rõ triết lí nhân sinh, với ông, cái đẹp trong tâm hồn mới là điều quý giá, không giống như hư ảo của phú quý và danh vọng. Ý nghĩa sâu sắc này được thể hiện qua những câu thơ thất ngôn bát cú Đường luật trong bài 'Nhàn'. Nguyễn Bỉnh Khiêm có tất cả mọi thứ nhưng ông lại từ bỏ, và ông cho rằng những người đuổi theo 'chiêm bao', mê mải không tỉnh táo, mới thực sự 'dại'.

Ở một nơi yên bình, tĩnh lặng, Nguyễn Bỉnh Khiêm sống thảnh thơi, ung dung, mỗi ngày trôi qua với những hoạt động đời thường, thú vui tao nhã như 'Rượu, dưới cội cây, ta sẽ nâng ly/ Nhìn xem phú quý tựa chiêm bao'. Ngôn ngữ thơ giản dị, tự nhiên, cùng với cách ngắt nhịp đặc biệt, tạo nên bức tranh cuộc sống nhàn nhã, thư thái. Uống rượu, thưởng thức cảnh đẹp là niềm vui tao nhã truyền thống của thi sĩ và nhà phê bình, nhưng Nguyễn Bỉnh Khiêm lại nhấn mạnh rượu và 'cội cây' để nói về 'phú quý tựa chiêm bao'. Hai câu thơ cuối cùng nhất quán với mong muốn sống thoải mái, tự do, đứng ngoài xã hội hối hả, chỉ nhìn nhận mà không tham gia vào cuộc tranh giành danh lợi và phú quý. Sự nhắc nhở về điển tích Thuần Vu Phần kết thúc bài thơ là cách tốt để thể hiện triết lí nhân sinh của Nguyễn Bỉnh Khiêm. Thuần Vu Phần, một vị tướng tài, từ chức về nhà và chọn sống sung túc với rượu làm bạn. Một lần, ông mơ thấy mình làm phò mã của vua Hòe, được hưởng hết vinh quang và phú quý. Tỉnh dậy, ông nhận ra mình chỉ là mơ. Nguyễn Bỉnh Khiêm sử dụng câu chuyện này để thể hiện quan điểm của mình. Ông xem thường chốn quan trường, coi nó như giấc mơ, không thực tế. Lựa chọn ẩn mình là cách sống chân thật, là lựa chọn khôn ngoan đối với những người tham gia vào cuộc sống xã hội đầy biến động, nơi quyền lực thường dễ bị mai một. Tuy lời thơ không phô trương, không đánh đồng nghệ thuật, nhưng truyền đạt điều đáng suy ngẫm. So sánh giữa 'phú quý' và 'chiêm bao' là cách ông thể hiện sự coi thường đối với vật chất và danh vọng, là nguyên nhân đưa con người bước vào con đường mất nhân cách.

Phú quý, một giấc mơ hư ảo, ngắn ngủi, trong khi cái đẹp tinh thần và nhân cách mới đáng quý. Đây chính là triết lí nhân sinh của một tâm hồn sâu sắc và uyên thâm. Nguyễn Bỉnh Khiêm tinh tế chọn làm người tỉnh thức giữa biển người say mê trong giấc mộng về phú quý. Hai câu thơ như là một cách đặc biệt để nhìn nhận cuộc sống, là lời chia sẻ tâm tư, là mong muốn tránh xa vòng xoay danh lợi, đồng thời làm sáng tỏ nhân cách và tư duy sâu sắc của Nguyễn Bỉnh Khiêm.

"""""HẾT"""""-

Bài thơ Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm thể hiện quan điểm sống nhàn nhã của một cư sĩ. Để hiểu sâu hơn về tác phẩm, bài văn mẫu trên đây chỉ là một góc nhìn, bạn cũng có thể tham khảo thêm về: Phân tích hình tượng người ẩn cư trong bài thơ Nhàn, Sơ đồ tư duy bài thơ Nhàn, Quan niệm sống Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm qua bài thơ cùng tên, Bình giảng về bài thơ Nhàn.