Triết lý nhân văn

Triết lý nhân văn hay nhân bản học là một nhánh lớn của triết học đạo đức cũng như một thế giới quan tập trung vào lợi ích, giá trị và phẩm giá của con người, thúc đẩy giáo dục nhân văn và tôn trọng giá trị con người. Theo triết lý nhân văn, khoan dung, chống bạo lực và tự do tư tưởng là các nguyên tắc quan trọng cho sự tồn tại hòa bình của nhân loại.

Trong thời đại hiện nay, các phong trào nhân văn chủ yếu mang tính thế tục, không gắn với tôn giáo, và theo một quan điểm nhân sinh không thần thánh. Triết lý nhân văn khuyến khích việc tìm kiếm chân lý và đạo đức bằng các phương tiện của con người để phục vụ lợi ích của nhân loại. Trong khi nhấn mạnh khả năng tự quyết của con người, triết lý nhân văn từ chối các lý do tiên nghiệm như sự phụ thuộc vào tín ngưỡng, siêu nhiên hoặc các văn bản được coi là thiên khải. Những người theo triết lý nhân văn ủng hộ việc phát triển một đạo đức toàn cầu dựa trên tính phổ quát của bản chất con người.

Phân loại

Truyền thống học thuật

Thuật ngữ này chỉ các phong trào cải cách giáo dục và văn hóa do các nhà lãnh đạo dân sự và tôn giáo, các nhà sưu tập sách, nhà giáo dục và văn sĩ khởi xướng, bắt đầu từ Ý và lan rộng ra các nước Tây Âu trong các thế kỷ 14, 15 và 16 trong thời kỳ Phục Hưng.

Nhận thức phi thần

Các hình thức cực đoan của chủ nghĩa nhân văn bao gồm chủ nghĩa vô thần và chủ nghĩa hoài nghi, thường phủ nhận sự tồn tại của những yếu tố siêu nhiên.

Học thuyết nhân văn, được công nhận rộng rãi, được nêu trong Biểu Minh Nhân Văn (tiếng Anh: Humanist Manifesto) và Tuyên Bố Chủ Nghĩa Nhân Văn Thế Tục (A Secular Humanist Declaration).
Chủ nghĩa Nhân văn dựa trên những niềm tin cơ bản sau đây:

1. Hạnh phúc và phúc lợi của từng cá nhân cũng như của toàn xã hội là tiêu chuẩn chính để đánh giá hành động.
2. Nhân phẩm và các đặc điểm cá nhân của mỗi người cần được tôn trọng.
3. Mỗi cá nhân có khả năng học hỏi và phát triển.
4. Cần tạo điều kiện để sự sáng tạo của mỗi người được phát triển.
5. Xã hội nhân văn càng phát triển, càng cần đảm bảo nhân phẩm và tự do của từng cá nhân.

Chủ nghĩa nhân văn tôn giáo, mặc dù có thể thực hiện hoặc bổ sung vai trò của tôn giáo trong cuộc sống con người trên một số khía cạnh, không phải là một tôn giáo theo nghĩa chính thức. Nó hoàn toàn tương thích với chủ nghĩa tự nhiên ở khía cạnh này, nhưng không phụ thuộc vào bất kỳ loại chủ nghĩa nào; nó cũng phù hợp với một số tôn giáo. Tuy nhiên, chủ nghĩa nhân văn từ chối sự quan trọng của yếu tố siêu nhiên trong vấn đề con người, dù nó có tồn tại hay không. Theo cách này, chủ nghĩa nhân văn không nhất thiết bác bỏ một số dạng của thuyết hữu thần (theism) hoặc thần giáo tự nhiên (deism).

Chú Thích

• Chủ nghĩa nhân văn theo Kitô giáo
• Chủ nghĩa nhân văn
• Nhân văn học
• Chủ nghĩa nhân đạo
• Chủ nghĩa hậu thần học