1. Xơ phổi là bệnh gì?
Bệnh xơ phổi là tình trạng mà các mô phổi trở nên dày và cứng, bị tổn thương và mất sự linh hoạt, gây ra sự hình thành sẹo trên phổi. Những vết sẹo này thường gây ra khó khăn trong quá trình hít thở của người bệnh. Ngoài ra, bệnh này còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng, thậm chí có thể đe dọa đến tính mạng.
Hiện nay, xơ phổi được phân loại thành 3 dạng chính:
-
Xơ phổi phát triển thứ cấp: Xuất hiện sau khi phổi trải qua các tổn thương như: viêm phổi, mắc bệnh bạch cầu, hoặc bị hẹp phế quản.
-
Xơ phổi tập trung: Bệnh xảy ra khi người mắc bệnh tiếp xúc với một số chất độc như: silica, bụi than,...
-
Xơ phổi lan rộng: Tình trạng bệnh lan toả trong phổi, thường được biết đến với tên gọi bệnh viêm phổi tăng cảm.

Xơ hóa phổi tạo ra các vết sẹo trên mô phổi
2. Nguyên nhân gây bệnh xơ phổi
Hiện nay vẫn chưa có nguyên nhân chính xác dẫn đến bệnh xơ phổi, nhưng một số yếu tố sau đây được xem là làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:
-
Hút thuốc lá quá mức: Một nghiên cứu đã chứng minh rằng, những người hút nhiều thuốc lá có khả năng mắc bệnh xơ hóa phổi cao hơn những người không hút.
-
Viêm phổi do một số loại virus: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng xơ phổi có thể do một số loại virus như: epstein-barr, herpes, virus gây ra bệnh bạch cầu đơn nhân,… gây ra.
-
Thường xuyên tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, bụi khói: Môi trường ô nhiễm, khói bụi, không khí ô nhiễm có thể khiến phổi bị tổn thương.
-
Sử dụng quá mức một số loại thuốc không có sự kê đơn của bác sĩ có thể gây hại cho phổi. Đặc biệt là các loại thuốc hóa trị, thuốc tim mạch, thuốc kháng sinh.
-
Tiền sử gia đình: Một số trường hợp xơ hóa phổi có thể do yếu tố di truyền từ gia đình, tuy nhiên điều này không phổ biến.
-
Bệnh dạ dày trào ngược: Hiện tượng axit dạ dày trào ngược lên cổ họng có thể gây tổn thương cho phổi, đặc biệt là khi dịch vị dạ dày trào ngược vào phổi.

Hút thuốc lá quá mức sẽ gây ra bệnh xơ hóa phổi
3. Triệu chứng của xơ phổi
Một số triệu chứng xơ phổi thường gặp có thể kể đến như: đau khớp, mệt mỏi, khó thở, ho khan, ho có máu, giảm cân không rõ nguyên nhân,... Trong đó, khó thở thường là biểu hiện đặc trưng của xơ phổi, thường xảy ra sau khi vận động nặng.
Khi phát hiện ra dấu hiệu này, điều đó ngụ ý rằng bệnh xơ hóa phổi đã ở giai đoạn nghiêm trọng và khó có thể phục hồi sự tổn thương phổi ban đầu, dù các dấu hiệu có thể đã giảm bớt. Đồng thời, việc hít thở khó khăn sẽ trở nên nghiêm trọng hơn, ngay cả trong sinh hoạt hàng ngày.
Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và cơ địa của mỗi người mà triệu chứng và tiến triển của bệnh xơ phổi có thể khác nhau. Đôi khi, bạn có thể phát hiện các biểu hiện khác không được đề cập ở trên. Vì vậy, nếu có bất kỳ câu hỏi nào về triệu chứng của bệnh xơ phổi, hãy tham khảo ý kiến của các chuyên gia.
4. Bệnh xơ phổi nguy hiểm ra sao?
Xơ hóa phổi là một quá trình phát triển theo thời gian. Triệu chứng của bệnh xơ phổi có thể thay đổi và được kiểm soát, nhưng không thể loại bỏ các vết sẹo trên phổi, cũng như khôi phục lại tổn thương phổi. Ngoài việc gặp khó khăn trong quá trình hít thở, người bệnh cũng có nguy cơ mắc phải các biến chứng nguy hiểm khác khi phát triển bệnh xơ hóa phổi, như:
4.1. Giảm nồng độ oxy trong máu
Khi xuất hiện các vết sẹo ở phổi, việc hít thở sẽ trở nên khó khăn hơn, dẫn đến giảm lượng oxy đi vào máu. Cơ thể sẽ phản ứng nghiêm trọng khi thiếu oxy, thậm chí có thể đe dọa tính mạng của bệnh nhân.
4.2. Huyết áp động mạch phổi tăng
Động mạch và mao mạch phổi sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi các vết sẹo ở phổi, dẫn đến tăng huyết áp ở động mạch phổi. Điều này có thể gây ra biến chứng như suy tim phải nếu tình trạng kéo dài.
4.3. Viêm phổi, suy hô hấp, tắc nghẽn phổi
Đây là tình trạng ảnh hưởng nghiêm trọng có thể xảy ra trong giai đoạn xơ hóa phổi mạn tính. Khi nồng độ oxy trong máu giảm xuống mức thấp, có thể gây ra suy hô hấp cấp trên nền mạn tính, rối loạn nhịp tim. Những trường hợp này cần can thiệp y tế cấp cứu và có nguy cơ tử vong cao.
Trong nhóm người từ 50 đến 70 tuổi, xơ phổi thường là căn bệnh phổ biến nhất. Do ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe, tiên lượng của bệnh thường chỉ kéo dài từ 3 đến 5 năm. Tiên lượng có thể thay đổi tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe, độ tuổi khi mắc bệnh, mức độ nặng nhẹ của triệu chứng và tiến triển của bệnh.

Viêm phổi là một trong những biến chứng nguy hiểm của bệnh xơ phổi.
5. Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh xơ phổi
Triệu chứng của bệnh xơ phổi thường phát triển chậm và có một số đặc điểm tương tự với các bệnh phổi khác, điều này làm cho việc chẩn đoán đúng và kịp thời trở nên khó khăn. Tuy nhiên, có thể phân biệt bệnh xơ phổi với các bệnh khác thông qua các biện pháp chẩn đoán sau:
-
Chụp X-quang hoặc CT lồng ngực.
-
Các xét nghiệm máu đặc biệt.
-
Sinh thiết mẫu phổi.
-
Đo chức năng hô hấp hoặc đo TLC.
-
Xét nghiệm khí máu động mạch.
-
Một số bài tập thể dục kiểm tra.
Hiện tại, vẫn chưa có phương pháp điều trị hoàn toàn hiệu quả cho bệnh xơ hóa phổi, cũng như không có phương pháp nào có thể khôi phục chức năng phổi hoàn toàn. Thường thì bệnh nhân được điều trị nhằm giảm nhẹ các triệu chứng, giảm thiểu và ngăn chặn các biến chứng của bệnh viêm phổi. Đồng thời, bảo vệ mô phổi và duy trì chức năng của cơ quan này để giúp bệnh nhân thở dễ dàng hơn.
Phương pháp điều trị để giảm các triệu chứng xơ phổi bao gồm: sử dụng oxytherapy để hỗ trợ hô hấp, sử dụng thuốc chống viêm để ngăn chặn sự hình thành sẹo phổi, và cần thiết thì cấy ghép phổi. Bệnh xơ hóa phổi có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, do đó, việc phát hiện và điều trị bệnh cần được thực hiện kịp thời.
6. Phong cách sống lành mạnh cho bệnh nhân mắc bệnh xơ phổi
Dù bệnh xơ hóa phổi đang ở giai đoạn nào, bệnh nhân cũng không nên coi thường và không chữa trị, vì bệnh có thể phát triển rất nhanh. Để hỗ trợ chữa bệnh và cải thiện chức năng phổi, bệnh nhân cần tuân thủ các biện pháp sau:
6.1. Dừng hút thuốc ngay
Hành động này rất quan trọng, người bệnh xơ hóa phổi cần ngừng hút thuốc lá ngay lập tức để ngăn chặn việc tổn thương và xơ hóa phổi tiếp tục diễn ra.
6.2. Tập thể dục thích hợp
Cần duy trì một chế độ tập luyện thể chất phù hợp, đặc biệt là các bài tập tập trung vào hô hấp, giúp phổi hoạt động hiệu quả hơn. Hãy thảo luận với bác sĩ về lịch trình tập luyện phù hợp khi chức năng phổi bắt đầu suy giảm.
6.3. Thường xuyên tái khám bác sĩ
Để đánh giá sự tiến triển của bệnh xơ phổi, các nguy cơ biến chứng và các bệnh đồng mắc,... Cũng như để điều chỉnh lối sống và phương pháp điều trị phù hợp, người bệnh cần tái khám định kỳ và đúng hẹn.
6.4. Chế độ ăn cân đối
Người bệnh nên chia nhỏ khẩu phần ăn mỗi ngày thành nhiều bữa và đảm bảo có chế độ ăn uống đủ dinh dưỡng.

Chế độ ăn uống cân đối giúp người bệnh xơ phổi phục hồi nhanh chóng hơn