Trịnh Phối Phối đã rời xa, đánh dấu sự kết thúc của một giấc mơ giang hồ

Để tưởng nhớ Trịnh Phối Phối, khán giả có thể thưởng thức lại bộ phim nổi tiếng nhất của bà, ôn lại thời kỳ vàng son của điện ảnh Hong Kong.

Để tưởng nhớ Trịnh Phối Phối, khán giả có thể xem lại tác phẩm nổi tiếng nhất của bà, Đại túy hiệp, để ôn lại thời kỳ hoàng kim của điện ảnh Hong Kong.

Một thời vang bóng

Trịnh Phối Phối, sinh năm 1946 tại Thượng Hải, đã chuyển đến Hong Kong ở tuổi 16, đúng lúc ngành điện ảnh đang ở đỉnh cao.

Chỉ sau hai năm, bà bắt đầu sự nghiệp diễn xuất chính thức sau khi hoàn thành khóa đào tạo diễn viên và ký hợp đồng với Thiệu Thị Huynh Đệ (Shaw Brothers Studio).

Trong những năm 1960, Thiệu Thị là hãng phim hàng đầu, gần như độc quyền trong ngành công nghiệp điện ảnh Hong Kong.

Cũng trong thập niên này, dòng phim võ hiệp từ giai đoạn đầu đã phát triển mạnh mẽ, trở thành dấu ấn đặc trưng của điện ảnh Hoa ngữ.

Các đạo diễn được coi là 'bậc thầy' trong việc hình thành phim võ hiệp thời kỳ đó bao gồm Hồ Kim Thuyên, Trương Triệt và Sở Nguyên.

Sự nghiệp của họ với hàng chục bộ phim đã góp phần vào sự phát triển mạnh mẽ của ngành điện ảnh nơi đây, tạo nên một thời kỳ hoàng kim khó có thể lặp lại.

Trong số đó, Hồ Kim Thuyên (1932-1997) nổi bật hơn cả. Phong cách làm phim của ông đã để lại ảnh hưởng sâu rộng lên các đạo diễn kế tiếp như Từ Khắc, Trương Nghệ Mưu, Lý An…

Đặc biệt, hình ảnh nữ hiệp do Hồ Kim Thuyên xây dựng đã trở thành chuẩn mực cho nhiều nhân vật nữ hiệp sau này. Tạo hình cải trang nam, tóc búi, nón rộng vành đã trở thành đặc trưng của nhiều thế hệ diễn viên như Trịnh Phối Phối, Lâm Thanh Hà, Châu Tấn.

Bộ phim Long Môn khách sạn, ra mắt năm 1966, là một tác phẩm kinh điển của điện ảnh Hong Kong, đã truyền cảm hứng cho các phiên bản hiện đại như Tân Long Môn khách sạn (1992) và Long Môn phi giáp (2011).

Trịnh Phối Phối, dù mới vào nghề không lâu, đã may mắn nhận được vai diễn quyết định, giúp bà trở thành nữ hiệp nổi bật trên màn ảnh và khó có ai thay thế.

Bộ phim Đại túy hiệp (1966) của Hồ Kim Thuyên đánh dấu lần đầu tiên nhân vật nữ trở thành trung tâm trong một phim võ hiệp. Trịnh Phối Phối trong phim này được coi là nữ hiệp đầu tiên nổi bật trong thế giới giang hồ vốn chủ yếu là của các nam hiệp.

Thế giới giang hồ đầy nam tính và bạo lực, với những ân oán tình thù lâu dài. Nếu có nữ giới, họ thường chỉ đóng vai trò phụ, yếu đuối, chờ đợi sự giải cứu hoặc hỗ trợ cho nam chính.

Trong Đại túy hiệp, nhân vật của Trịnh Phối Phối đã vượt qua hình ảnh yếu đuối thường thấy ở phụ nữ phương Đông. Cô trở thành một nữ hiệp đơn độc trên con đường tìm kiếm công lý trong một thế giới đầy đàn ông, nơi mà luật lệ đều do nam giới quyết định.

Trong một thế giới như vậy, không có chỗ cho nữ giới. Nữ hiệp mới của chúng ta phải cải trang thành nam để che giấu bản chất nữ tính của mình.

Bằng cách đối đầu với những thế lực mạnh mẽ hơn, nhân vật nhận ra rằng khả năng của mình không bị ràng buộc bởi giới tính. Họ dần tìm thấy sự tự tin, dám thể hiện bản thân và chiến đấu chống lại cái ác.

Trước khi các phong trào nữ quyền trong ngành điện ảnh phát triển mạnh mẽ như hiện tại, chúng đã đạt được một số thành công bước đầu thông qua các bộ phim võ hiệp Hoa ngữ.

Tuy nhiên, nữ quyền trong võ hiệp không tiến triển theo cách cực đoan mà thay vào đó, hướng tới sự cân bằng. Các nhân vật nam vẫn giữ vai trò quan trọng, dù có thể lùi lại một bước, họ hỗ trợ các nhân vật nữ trong lúc khó khăn, đồng hành và là những người bạn đáng tin cậy.

Trong cảnh quyết đấu cuối cùng của Đại túy hiệp, nhân vật nam chính vẫn là người đối đầu với kẻ thù nguy hiểm nhất trong phim, người có võ công cao nhất.

Mộng giang hồ đã khép lại.

Tác phẩm cuối cùng mà Trịnh Phối Phối tham gia là phiên bản Disney của Hoa Mộc Lan. Gần đây, các tác phẩm của hãng thường tạo ra những phản hồi trái chiều.

Việc Disney theo đuổi những lý tưởng bình đẳng không phải lúc nào cũng được khán giả đón nhận, đặc biệt là khi hãng thường xuyên thay đổi tạo hình các nhân vật quen thuộc.

Hoa Mộc Lan sở hữu nhiều phân cảnh võ thuật đẹp mắt. Võ thuật chính là một trong những di sản mà phim võ hiệp Hoa ngữ đã đóng góp cho nền điện ảnh thế giới.

Sức ảnh hưởng của phim võ hiệp không chỉ rõ rệt ở các quốc gia có nền văn hóa tương đồng mà còn lan tỏa đến phương Tây, nơi mà các thể loại phim võ hiệp thường được gọi chung là phim kungfu.

Nhiều chiêu thức chiến đấu, mô típ nhân vật báo thù, và thậm chí những phân cảnh chiến đấu trong một số bộ phim Hollywood đều bị ảnh hưởng bởi phim kungfu. Điển hình là Kill Bill của Quentin Tarantino và những cảnh chiến đấu trong Matrix…

Tuy nhiên, hiện nay vị thế của điện ảnh Hong Kong đã không còn mạnh mẽ như trước. Phim võ hiệp, đặc biệt là võ hiệp cổ trang, đang dần mai một. Đài TVB, vốn nổi tiếng với thể loại này, từ lâu không còn sản xuất được bộ phim nào xứng tầm kinh điển.

Tại đại lục, dòng phim tiên hiệp đang phát triển mạnh mẽ, tập trung nhiều vào yếu tố 'tiên' hơn là 'hiệp'. Dần dần, tinh thần 'hiệp' trở nên hiếm hoi, và các trận đấu với tiên, ma hay các trận chiến chấn động tam giới chỉ là phần phụ cho những câu chuyện ngôn tình núp bóng.

Những bộ phim chuyển thể gần đây từ các tác phẩm của Kim Dung, người đứng đầu trong nền văn học võ hiệp, thường gây ra nhiều tranh luận từ người hâm mộ. Hầu hết đều chỉ trích nhiều hơn là khen ngợi. Nguyên nhân chủ yếu là do cái bóng quá lớn của các tác phẩm trước đó.

Thứ hai, hiện rõ nhất là các nhà làm phim ngày nay dường như không nắm bắt được tinh thần của võ hiệp. Võ hiệp trở nên phụ thuộc mặc dù nó đáng lẽ phải được đặt lên hàng đầu. Dù kỹ xảo ngày càng hiện đại, bối cảnh càng đẹp, trang phục càng lộng lẫy, nhưng lại mất đi độ chân thật.

Quay trở lại với Đại túy hiệp. Cảnh đấu võ giữa nữ hiệp khách không được quay chậm, cũng không bằng một cú vung kiếm đã khiến hàng trăm người phải bỏ mạng.

Hai thanh đoản kiếm mà Trịnh Phối Phối sử dụng trong phim có lẽ là một trong những vũ khí ấn tượng nhất trong lịch sử phim võ hiệp. Chúng vừa linh hoạt, nhỏ gọn nhưng cũng rất uyển chuyển và sắc bén.

Chiêu thức không quá độc đáo nhưng vẫn hiệu quả và thuyết phục. Đại đao là một loại vũ khí ít được các nữ hiệp sử dụng vì sự nặng nề và hình dáng thô kệch.

Vì vậy, cảnh Trịnh Phối Phối cầm đại đao chiến đấu trong Ngũ hổ đồ long đã tạo ấn tượng sâu đậm.

Trường đoạn nữ chính quyết chiến với bạch y nhân trong Đại túy hiệp đã thể hiện rõ sự tinh tế của Hồ Kim Thuyên.

Dù rất mạnh mẽ, khi bị chém rách áo, nữ hiệp vẫn cảm thấy xấu hổ. Điều này làm cho nhân vật trở nên sống động hơn, với tâm lý phức tạp hơn so với hình ảnh một cỗ máy trả thù vốn là công thức phổ biến trong phim võ hiệp.

Hoặc là cảnh cao thủ như bạch y nhân, trong lúc giao đấu vô tình đạp phải vật gì đó và bị trượt chân. Điều này làm cho võ hiệp vốn là thể loại hoang đường trở nên thực tế hơn, gần gũi hơn với khán giả.

Việc chú trọng vào chi tiết thay vì chỉ tập trung vào bạo lực đã đưa phim võ hiệp Hong Kong lên một tầm cao mới.