Đối với tác giả và tác phẩm Trò chuyện với con trong môn Ngữ văn lớp 7, sách Kết nối tri thức cung cấp thông tin đầy đủ về cấu trúc của tác phẩm, tóm tắt, nội dung chính, giá trị nội dung, và giá trị nghệ thuật dàn ý.
Tác giả và tác phẩm: Trò chuyện với con - Môn Ngữ văn lớp 7 - Kết nối tri thức
I. Tác giả của văn bản Trò chuyện với con
- Y Phương (sinh năm 1948) có tên thật là Hứa Vĩnh Sước
- Quê quán: Trùng Khánh- Cao Bằng , ông là người dân tộc Tày
- Sự nghiệp sáng tác:
+ Ông gia nhập quân ngũ vào năm 1968 và phục vụ trong quân đội cho đến năm 1981 trước khi chuyển sang làm việc tại Sở Văn hóa và Thông tin tỉnh Cao Bằng
+ Năm 1993, ông trở thành chủ tịch của Hội Văn nghệ tỉnh Cao Bằng
+ Năm 2007, ông đã được trao giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật, một giải thưởng vô cùng cao quý, thể hiện sự công hiến của ông đối với văn học quốc gia
+ Một số tác phẩm tiêu biểu của ông bao gồm “Người hoa núi”, “Lời chúc”, “Đàn then”…
- Phong cách sáng tác của ông:
+ Trong các bài thơ của ông, tâm hồn được thể hiện mạnh mẽ, chân thực và tinh khiết, thể hiện tư duy sâu sắc về hình ảnh của những người dân tộc sinh sống ở vùng núi cao, với sự đậm đà của văn hóa địa phương.
II. Khám phá tác phẩm Trò chuyện với con
1. Thể loại:
Bài thơ Nói với con thuộc thể loại thơ tự do
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tạo:
- Bài thơ được viết vào năm 1980, thời điểm mà đất nước mới chỉ mới hòa bình thống nhất nhưng vẫn gặp phải nhiều khó khăn và thiếu thốn. Từ hiện thực đó, nhà thơ đã sáng tác bài thơ như một lời tâm sự, động viên bản thân và đồng thời để lại lời nhắn nhủ cho thế hệ sau.
3. Phương thức biểu đạt:
Văn bản Nói với con sử dụng phương thức biểu đạt là biểu cảm
4. Tóm tắt nội dung văn bản Nói với con.
Bài thơ như một lời tâm sự, động viên bản thân và nhắc nhở con cái cần biết yêu thương và tự hào về truyền thống của quê hương và dân tộc. Bài thơ ca ngợi gia đình và quê hương với những từ ngữ gần gũi, nhắc nhở con phát triển phẩm chất cao quý của quê hương để tiếp tục vững bước trên con đường cuộc sống.
5. Cấu trúc của bài Nói với con:
Bài thơ Nói với con được chia thành 2 phần:
- Phần 1: Mô tả về việc con lớn lên trong tình thương yêu, sự hỗ trợ từ cha mẹ, và trong cuộc sống lao động ở quê hương
- Phần 2: Tự hào về sức mạnh, sự kiên trì của truyền thống cao quý của quê hương và mong ước con sẽ tiếp tục truyền thống đó
6. Giá trị của nội dung:
- Bài thơ thể hiện tình cảm gia đình ấm áp, khen ngợi truyền thống và niềm tự hào về quê hương, dân tộc. Bài thơ giúp ta hiểu sâu hơn về sức sống và vẻ đẹp tinh thần của một dân tộc sống ở vùng núi, nhấn mạnh vào tình yêu thương và ý chí vươn lên trong cuộc sống.
7. Giá trị về nghệ thuật:
- Bài thơ được viết theo thể thơ tự do, phóng khoáng, tạo ra cảm xúc cụ thể, rõ ràng, với giọng điệu thơ trìu mến và thiết tha. Ngôn ngữ thơ cụ thể, giàu hàm súc, chứa đựng nhiều ý nghĩa, và hình ảnh thơ độc đáo, sinh động, mang đậm bản sắc thơ ca miền núi, đây cũng là những điểm nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm
III. Khám phá chi tiết về tác phẩm Trò chuyện với con
- Người cha nhắc nhở con về nguồn gốc của tình cha mẹ:
“Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười”
- Con được nuôi dưỡng trong tình yêu thương, sự chăm sóc và hy vọng từ cha mẹ.
- Những hình ảnh cụ thể kết nối tình cảm cha con: “chân phải - chân trái”; “tiếng nói - tiếng cười”; “một bước - hai bước”...
=> Tạo không khí ấm áp, gần gũi và hạnh phúc.
2. Cha dạy con biết ơn niềm vui của lao động và tình thương của quê hương
- Con sẽ lớn lên trong âm nhạc, nhịp sống và công việc của người dân cùng với cuộc sống hạnh phúc: “Đan lờ cài nan hoa/Vách nhà ken câu hát”.
- Thiên nhiên mẹ khuất che chở, nuôi dưỡng tâm hồn và cách sống của con. Cha nhắc đến “ngày cưới” - ngày đẹp nhất trên đời - là nguồn cảm hứng cho hạnh phúc.
=> Cha muốn truyền đạt với con vẻ đẹp của quê hương giàu truyền thống và tình thương.
- Khi nói về quê hương, cha tự hào khi nói về sức sống bền bỉ, mạnh mẽ và cao quý của quê hương, mong con sẽ tiếp nối và phát triển.
+ Cụm từ “người dân đồng mình” được nhấn mạnh, khẳng định phẩm chất của những người giản dị, mộc mạc, gợi lên tình thương và sự gần gũi.
+ Những phẩm chất của những người dân đồng mình hiện lên qua những lời tâm tình của người cha
+ Đó là tấm lòng trung thành với nơi chôn rau cắt rốn, cuộc sống tràn đầy niềm vui và lạc quan.
+ Bằng cách sử dụng điệp từ, tục ngữ và các so sánh cụ thể kết hợp với nhiều loại câu dài ngắn khác nhau, lời tâm tình của người cha khẳng định rằng dù người dân miền núi gặp nhiều khó khăn, họ vẫn kiên cường, sống mạnh mẽ và yêu thương quê hương mình.
- Mong ước của cha dành cho con:
+ Mong con trung thành với quê hương.
+ Biết đối mặt với khó khăn, thử thách bằng ý chí, nghị lực và lòng tin của mình.
+ Cha muốn nhắn nhủ con phải tự hào về truyền thống và lối sống đẹp đẽ, nghĩa tình của quê hương và những người dân đồng mình.
+ Cha ước mong đứa con sống cao quý, tự trọng và chân thành, dù có mộc mạc, giản dị để xứng đáng với những người dân đồng mình.
+ Con tự tin bước đi, bởi sau lưng con luôn có gia đình, quê hương, và trong lòng con đã chứa đựng những phẩm chất quý báu của “người dân đồng mình”.
Học tốt bài Nói với con
Các bài học sẽ giúp bạn học tốt bài Nói với con trong môn Ngữ văn lớp 7 và các bài khác: