Buzz
(Mytour) Trộm vía là cụm từ thường được dùng khi muốn khen ai, đặc biệt là trẻ nhỏ. Nhiều người chỉ sử dụng theo thói quen mà không thật sự hiểu rõ trộm vía là gì? Nó có ý nghĩa như thế nào? Tại sao lại phải nói vậy? Bài viết hôm nay sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc này.
1. Trộm vía có nghĩa là gì?
Trộm vía là cụm từ rất được sử dụng trong giao tiếp của người Việt, đặc biệt là ở miền Bắc, nhằm mục đích khen ngợi trẻ em, với ý nghĩa rằng những đứa trẻ xinh xắn, bụ bẫm, ngoan ngoãn là nhờ sự che chở của thần linh và tổ tiên. Ở một số vùng, có thể sử dụng từ “cơm muối” với ý nghĩa tương tự.
Theo định nghĩa trong từ điển tiếng Việt: “Trộm vía” là câu mở đầu, một cách nói thông dụng khi khen một đứa trẻ, nhằm tránh để lời khen gây ra điều không may, theo quan niệm dân gian.
Trong đó, “vía” có thể hiểu là năng lượng tinh thần, chính nhờ nguồn năng lượng này mà con người có thể sống khỏe mạnh.
Khi một vía nào đó bị xâm phạm, nó có thể khiến cơ thể suy yếu, người Việt tin rằng những tác động từ bên ngoài vào mắt, mũi, miệng, lưỡi có thể làm lay động vía và dẫn đến bệnh tật.
Chẳng hạn như: “Trộm vía cháu xinh quá”; “Trộm vía cháu khỏe quá”,... những câu khen này có thể trở nên không hay nếu người nói quên sử dụng cụm từ trộm vía.
2. Tại sao lại cần phải nói “trộm vía”?
Mục đích của việc sử dụng từ trộm vía ở đầu câu khi khen ai, đặc biệt là trẻ nhỏ, là để ngăn lời khen trở thành điềm không may. Theo quan niệm xưa, khi khen một đứa trẻ bằng những lời tốt đẹp thì sẽ bị vong âm bắt đi. Việc dùng cụm từ trộm vía này thể hiện đậm nét tâm linh cũng như bản sắc văn hóa Á Đông, đặc biệt là văn hóa Việt.
Hơn nữa, vì vía của trẻ em còn yếu và cần được bảo vệ, nên trước khi khen, người lớn thường phải xin phép thần linh. Do đó, trước mỗi lời khen trẻ nhỏ dễ thương, khỏe mạnh, người ta thường thêm từ trộm vía như một cách xin phép thần linh.
Vì vậy, việc thêm từ “trộm vía” ở đầu câu sẽ giúp xua tan những điềm không may đó, bảo vệ em bé khỏe mạnh và an toàn.
Ngoài ra, có một cách giải thích khác rằng ma quỷ thường ghen ghét với con người nên thỉnh thoảng đến quấy rối những đứa trẻ ngoan. Do đó, ngày xưa, mọi người thường đặt tên xấu cho con để ma quỷ bớt chú ý và dễ nuôi hơn. Họ cũng thường thêm từ “trộm vía” trước câu khen để như lén khen, tránh việc ma quỷ nghe thấy mà gây rối.
3. Nguồn gốc của cụm từ “trộm vía”
Câu nói này có nguồn gốc từ quan niệm của người xưa, theo đó, con trai có “ba hồn bảy vía”, còn con gái thì có “ba hồn chín vía”. Khi trẻ mới sinh ra, còn yếu ớt, vía rất mong manh và cần được bảo vệ.
Nếu vía bị tác động, con người sẽ dễ bị ốm đau, bệnh tật. Đối với trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh, vía của các bé còn yếu, vì vậy trước khi khen, ông bà, cha mẹ và người lớn thường thêm từ trộm vía như một cách xin phép để kiêng kỵ, không làm ảnh hưởng đến phần “vía” của bé.
Điều này cũng được xem như một lời xin phép, bởi nếu có ai đó có vía dữ dằn khen bé thì có thể át vía của bé, khiến bé sợ hãi và khóc.
4. Tại sao lại nói "trộm vía" mà không phải “trộm” gì khác?
Nguyên nhân mọi người nói trộm vía thay vì trộm bóng, trộm hình, trộm hồn hay trộm phách là bởi vì mỗi giới tính con người có những “vía” khác nhau.
Theo quan niệm từ tổ tiên, nếu khen trẻ mà không thêm từ “trộm vía”, lời khen đó có thể phản tác dụng, khiến đứa trẻ không còn xinh đẹp hay khỏe mạnh như trước.
Theo ý kiến của nhà nghiên cứu Nguyễn Hùng Vĩ, lý do chúng ta dùng từ “trộm vía” chứ không phải “trộm hồn” là vì trong tiếng Hán cổ, “hồn” và “vía” là cách đọc khác nhau của từ “hồn phách”.
Phần hồn thể hiện tư tưởng, tình cảm, và linh thiêng của con người; trong khi phần phách liên quan đến khí chất. Trong ngữ cổ, “phách” được chuyển nghĩa thành “vía”. Hơn nữa, “trộm hồn” thường chỉ những người đã mất.
Tác giả bài viết này cho rằng việc sử dụng cụm từ “trộm vía” kết hợp với các câu như: “Trộm vía cháu bụ bẫm quá”, “Trộm vía cháu thông minh quá”, “Trộm vía cháu ngoan quá, kháu khỉnh quá”... nhằm khen ngợi trẻ chỉ là quan niệm dân gian mang màu sắc tâm linh mà không có cơ sở khoa học.
5. Cách để trộm vía cho trẻ sơ sinh ra sao?
Nếu không may trẻ sơ sinh gặp phải tình trạng phải vía, các mẹ không cần quá lo lắng vì có nhiều cách để giúp trẻ ngoan ngoãn, nghe lời trở lại. Dưới đây là một số phương pháp trộm vía thường được các bà, các mẹ áp dụng.
- Đốt hạt bồ kết
Trước khi đưa bé từ bệnh viện về nhà, nhiều gia đình thường đốt quả bồ kết để trộm vía cho trẻ.
Trong trường hợp này, các bà, các mẹ cần chuẩn bị một chậu than nhỏ, cho vào đó vài trái bồ kết rồi đốt, chờ mùi bồ kết lan tỏa khắp phòng trong khoảng 5 phút với mục đích xua đuổi vía xấu, sau đó mới bế bé vào.
Khi thực hiện phương pháp đốt bồ kết, mẹ nên chuyển bé sang phòng khác trong lúc chờ để tránh khói than bám vào người, có thể ảnh hưởng đến hệ hô hấp của bé.
- Treo tỏi ở cửa ra vào
Theo quan niệm dân gian từ lâu đời, ma quỷ rất sợ tỏi, vì vậy các mẹ có thể đặt tỏi vào người bé khi đi đêm hoặc treo một búi tỏi ở cửa để đuổi điều xấu. Phương pháp này đơn giản và dễ thực hiện, nên nhiều mẹ thường áp dụng trong thời gian ở cữ tại nhà.
- Treo cành dâu tươi
Một cách khác mà các mẹ có thể tham khảo là lấy cành dâu tươi và treo ở trước cửa phòng ngủ hoặc lối ra vào. Nếu trẻ sơ sinh có hiện tượng phải vía và quấy khóc, mẹ có thể dùng cành dâu đó vụt vào không khí nơi bé nằm, thực hiện điều này cho đến khi bé ngừng quấy khóc thì mới dừng lại.
- Đặt dao hoặc kéo dưới nơi bé nằm
Đặt dao hoặc kéo dưới chiếu hoặc gối không chỉ là cách trộm vía dành cho trẻ nhỏ, mà người lớn cũng có thể áp dụng khi thường xuyên bị yếu bóng vía.
Việc để dao kéo dưới giường hoặc gối giúp trẻ an tâm và có giấc ngủ sâu hơn, không bị giật mình quấy khóc. Tuy nhiên, các mẹ cần lưu ý bọc kín dao kéo để tránh nguy hiểm cho bé.
Có thể bạn quan tâm: Bốn điều kiêng kị cho trẻ sơ sinh mà các mẹ nên biết
Có thể bạn quan tâm: Bốn điều kiêng kị cho trẻ sơ sinh mà các mẹ nên biết
6. Ý nghĩa của cụm từ trộm vía trong cuộc sống hàng ngày
- Trộm vía bỏ bụng là gì?
Cụm từ này thường được các bà mẹ hoặc những người chuẩn bị làm mẹ sử dụng rất nhiều.
Ví dụ đơn giản: Chị gái bạn đang mang thai, trong khi đó em bé hàng xóm mới chào đời, bé ấy lại xinh xắn, khỏe mạnh và bụ bẫm, ai nhìn cũng yêu quý. Chị gái bạn rất mong em bé sắp ra đời cũng sẽ như vậy, vì thế chị muốn “trộm vía bỏ bụng” cho con mình để con ngoan ngoãn khi chào đời.
Cụm từ này cũng có ý nghĩa tương tự như “trộm vía khi mang thai”.
- Trộm vía 2 vạch bỏ bụng có nghĩa là gì?
Những đứa trẻ không chỉ mang lại niềm vui mà còn là hy vọng cho các bậc cha mẹ, do đó, những cặp vợ chồng chưa có con thường cảm thấy lo lắng và sốt ruột.
Vì vậy, nhiều phụ nữ đã tranh thủ “xin vía” từ những người có khả năng sinh con tốt. Hai vạch ở đây đề cập đến hai vạch trên que thử thai.
- Trộm vía bán hàng nghĩa là gì?
Đối với những người kinh doanh, nếu cửa hàng của bạn không có doanh thu khả quan nhưng bạn bè bạn lại kinh doanh rất thuận lợi.
Để hóa giải điềm xấu, bạn có thể nhờ người bạn này đến mua hàng nhằm xin vía tốt từ họ.
Ngoài ra, bạn có thể đứng trước cửa, đốt một mẩu giấy rồi vứt xuống đất. Đàn ông nhảy qua 7 lần, phụ nữ nhảy qua 9 lần, vừa làm vừa nói: “Đốt vía đốt van, vía lành ở lại, vía dữ mời đi”.
7. Cách sử dụng từ trộm vía ở các vùng miền
Không chỉ người miền Bắc, mà người miền Trung và miền Nam cũng có những cách để khen trẻ nhỏ. Tuy nhiên, mỗi vùng sẽ có cách nói khác nhau.
- Cách sử dụng từ “trộm vía” ở miền Bắc:
Người miền Bắc thường kết hợp từ “trộm vía” với các câu như:
- “Trộm vía bé bụ bẫm quá.”
- “Trộm vía bé ăn ngon miệng quá.”
- “Trộm vía bé ngoan ngoãn quá.”
- “Trộm vía bé kháu khỉnh quá”...
- Cách sử dụng “trộm vía” ở miền Trung và miền Nam:
Khác với người miền Bắc, người miền Trung và miền Nam không dùng từ “trộm vía”, mà họ thường khen trẻ bằng những câu nói trái ngược. Chẳng hạn như:
- “Bé nhìn ‘ghét’ quá đi.”
- “Bé ngủ có tướng ‘xấu’ ghê.”
- “Bé da ‘đen’ quá”...
Ý nghĩa của những câu nói này đều mang hàm ý khen ngợi đứa trẻ, thể hiện sự đáng yêu, bụ bẫm và ngoan ngoãn,...
Trên đây là những kiến thức thú vị liên quan đến từ trộm vía mà Mytour muốn chia sẻ đến bạn. Hy vọng bài viết sẽ mang lại hữu ích cho bạn.
