Buzz
| Điên điển | |
|---|---|
Hình minh họa các bộ phận cây điên điển | |
| Phân loại khoa học | |
| Giới (regnum) | Plantae |
| (không phân hạng) | Angiospermae |
| (không phân hạng) | Eudicots |
| (không phân hạng) | Rosids |
| Bộ (ordo) | Fabales |
| Họ (familia) | Fabaceae |
| Phân họ (subfamilia) | Faboideae |
| Tông (tribus) | Sesbanieae |
| Chi (genus) | Sesbania |
| Loài (species) | S. sesban |
| Danh pháp hai phần | |
| Sesbania sesban (Jacq.) W. Wight | |
Điên điển hay điền thanh thân tía, điền thanh bụi có tên khoa học là Sesbania sesban, là một loài cây thuộc họ Đậu (Fabaceae). Bông điên điển được xem là một loại rau ở miền đồng bằng Nam Bộ của Việt Nam. Người ta sử dụng nó làm dưa chua, nấu canh, làm gỏi trộn thịt gà. Cây này còn một tác dụng nữa là cải tạo đất khi sử dụng làm phân xanh, do rễ của nó cũng giống như rễ của các loài cây thuộc họ Đậu khác, có các vi khuẩn nốt sần cố định đạm sống cộng sinh. Là loài cây hoang dã nên nó dễ thích nghi với môi trường, có sức cạnh tranh mãnh liệt với sâu bệnh và các cây cỏ khác.
Đặc tính
Cây điên điển trưởng thành đạt chiều cao từ 4-5 m; chiều rộng tán cây từ 2–3 m; rễ ăn sâu khoảng 60-70 cm; trọng lượng một cây nếu điều kiện dinh dưỡng tốt đạt tới 20 kg. Sau một vụ trồng từ 4-5 tháng thì từ 1 ha có thể thu được khoảng 60-70 tấn chất hữu cơ, lượng đạm thu được từ khí trời khoảng 100 kg nitơ (Nguồn: Nông nghiệp Việt Nam). Theo Buckman và Brady năm 1984 (Các thuộc tính tự nhiên của đất) thì 1 ha trồng cây điên điển tại Bangladesh có thể thu tới 524 kg nitơ có thể sử dụng được cho các loại cây khác.
Gieo trồng
Mỗi hecta gieo khoảng 40 kg giống. Hạt giống sau khi thu hoạch cần ít nhất 1 tháng nghỉ để đạt tỷ lệ nảy mầm cao. Để tăng cường việc cây thu đạm từ khí trời, người ta sử dụng rễ cây tươi đập ra để ngâm hạt trong nước, từ đó cấy vi khuẩn nốt sần cố định đạm (loài Rhizobium họ Rhizobiaceae). Hạt được ngâm trong nước từ 20 giờ (2 sôi 3 lạnh) rồi mới gieo.
Đất được cày xới sâu, sau đó ngâm nước ngập luống cày. Sau khi gieo xong, rút khô nước ruộng. Nửa tháng sau khi trồng, bón khoảng 20 kg phân urê/ha. Sau đó không cần bón thêm gì.
Cải tạo đất
Cách xử lý cây phụ thuộc vào tình trạng đất và mùa vụ sau này.
- Nếu đất đã đủ mùn hoặc cần làm sớm trong mùa sau, sau khi gieo khoảng một tháng rưỡi (45 ngày) thì nên cày dập.
- Nếu cần tăng mùn cho đất, hãy để cây phát triển khoảng 5 tháng để tăng sinh khối trước khi cày. Bón 1 ha khoảng 500 kg vôi bột giữ nước trong nửa tháng để cho cây phân hủy trước khi tiến hành cày trồng cây mới.
Ẩm thực
Hoa điên điển (gọi là 'bông' ở miền Nam Việt Nam) thường được người dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long Việt Nam như Long An, Tiền Giang, Hậu Giang, Châu Đốc An Giang, Cần Thơ... sử dụng để làm các món ăn như ăn sống, nhúng lẩu chua cá linh hay lẩu mắm kho, làm dưa chua (thường kết hợp với giá đỗ), ăn kèm bún mắm hoặc bún nước lèo, làm gỏi với tép đồng v.v.
Hình ảnh
