Buzz
Bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử là một bức tranh tuyệt đẹp về vùng quê của đất nước, là lời ca của một con người đầy yêu đời và yêu người. Trong chương trình Ngữ Văn lớp 11, chúng ta sẽ cùng khám phá tác phẩm này.
Hôm nay, Mytour muốn giới thiệu với bạn tài liệu về Hàn Mặc Tử và bài thơ 'Đây thôn Vĩ Dạ'. Mời bạn tham khảo nội dung dưới đây.
Đây là thôn Vĩ Dạ
Anh không thấy dễ chịu sao khi quay về thôn Vĩ?
Bức tranh nắng mới chói chang trên hàng cây cau
Thấy cây vườn nào cũng xanh tốt như ngọc
Chiếc lá trúc khe chắn gió trực tiếp từ ruộng
Gió đi theo hướng của gió, mây trôi theo dòng của mây,
Dòng sông trôi qua với vẻ buồn vắng, những bông hoa bắp lay đung đưa
Thuyền ai đã neo đậu ở bến sông dưới ánh trăng ấy
Liệu rằng nó có thể chở trăng trở về trước khi tối nay k?
Giấc mơ của những người khách xa xứ,
Chiếc áo trắng của em, trông quá trắng sáng không nhận ra
Tại đây, sương khói làm mờ đi hình ảnh của con người
Liệu rằng ai có thể biết được tình cảm thực sự của ai?
I. Một số điều cơ bản về tác giả Hàn Mặc Tử
- Nhà thơ Chế Lan Viên đã từng nói rằng: 'Trước không có ai, sau không có ai, Hàn Mặc Tử như một vì sao chổi lóe sáng qua bầu trời Việt Nam với dải đuôi sáng rực rỡ của mình”. Thật sự Hàn Mặc Tử là một trong những nhà thơ sáng tạo nhất trong phong trào Thơ mới.
- Hàn Mặc Tử (1912 - 1940), tên thật là Nguyễn Trọng Trí.
- Sinh ra và lớn lên tại làng Lệ Mỹ, tổng Võ Xá, huyện Phong Lộc, tỉnh Đồng Hới (hiện nay là tỉnh Quảng Bình) trong một gia đình nghèo theo đạo Thiên Chúa.
- Sau khi cha mất sớm, Hàn Mặc Tử sống cùng mẹ tại Quy Nhơn và học trung học tại trường Pe-lơ-ranh ở Huế trong hai năm.
- Sau đó, ông làm việc trong hành chính ở Sở Đạc điền Bình Định, sau đó chuyển đến Sài Gòn làm báo.
- Vào năm 1936, Hàn Mặc Tử mắc phải căn bệnh phong, sau đó trở về Quy Nhơn để điều trị và qua đời tại trại phong Quy Hòa.
- Hàn Mặc Tử là một trong những nhà thơ có tinh thần sáng tạo mạnh mẽ nhất trong trào lưu Thơ mới.
- Ông bắt đầu viết thơ từ khi mới 14, 15 tuổi dưới các bút danh như: Minh Duệ Thị, Phong Trần, Lệ Thanh… Ban đầu, ông sáng tác theo trường phái thơ Đường cổ điển, sau đó chuyển sang lãng mạn.
- Tâm hồn thơ của Hàn Mặc Tử được thể hiện qua những tình yêu đau đớn dành cho cuộc sống hiện thực.
- Một số nhận xét về Hàn Mặc Tử:
Trước không có ai, sau cũng không có ai, Hàn Mặc Tử tỏa sáng như một vì sao băng vượt qua bầu trời Việt Nam với dải sáng chói lọi của mình.
(Chế Lan Viên)
...Một nguồn cảm hứng thơ phát ra ánh sáng và sự lạ lùng... và Khu vườn thơ của Hàn Mặc Tử rộng lớn vô tận, càng đi sâu càng khiến ta rùng mình...
(Hoài Thanh)
- Các tác phẩm nổi tiếng: Gái quê (1936, tập thơ), Đau thương (1938, trước đây là Thơ Điên), Xuân huyền bí, Thanh thanh tinh, Cẩm châu tình duyên, Duyên phận kỳ diệu (kịch thơ, 1939)...
II. Giới thiệu về bài thơ Nơi làng Vĩ Dạ
1. Bối cảnh sáng tác
- 'Nơi làng Vĩ Dạ' (ban đầu có tên là “Ở đây làng Vĩ Dạ”) được viết vào năm 1938.
- Bài thơ này được xuất bản trong tập Thơ Điên (sau này tập thơ này được đổi tên thành Đau thương).
- “Nơi làng Vĩ Dạ được truyền cảm hứng từ tình yêu đầu đời của Hàn Mặc Tử với một cô gái quê ở Vĩ Dạ - một ngôi làng nhỏ nằm ven sông Hương (Huế).
- GS. Nguyễn Đăng Mạnh từng chia sẻ: “Lúc còn làm nhân viên tại sở đạc điền Quy Nhơn, Hàn Mặc Tử đã từng thầm yêu trộm nhớ một cô gái người Huế tên là Hoàng Thị Kim Cúc, con gái của ông chủ sở. Sau một thời gian, khi nhà thơ đi làm báo ở Sài Gòn, và khi trở về Quy Nhơn, cô gái đã về ở Vĩ Dạ (Huế) cùng gia đình. Một ngày nọ, nhờ sự khuyến khích của một người em thúc bá, bạn của Hàn Mặc Tử, cô Cúc đã gửi cho nhà thơ một bức ảnh chụp cảnh sông nước có thuyền và bến, kèm theo một vài lời chia sẻ để an ủi nhà thơ lúc đó đang bị nặng nề bệnh tật (bệnh phong). Mặc dù không có tên gửi, nhưng bức ảnh và những dòng chữ đó đã kích thích trí tưởng tượng, đánh thức cảm hứng và tái hiện lại những ký ức sâu xa trong tâm trí của Hàn Mặc Tử…”
2. Cấu trúc
Bao gồm 3 phần:
- Phần 1. Khung cảnh thiên nhiên ở làng Vĩ.
- Phần 2. Khung cảnh của sông nước dưới ánh trăng, tâm trạng của nhà thơ.
- Phần 3. Khát vọng tình yêu và cuộc sống của nhà thơ.
3. Nội dung
Bài thơ “Nơi làng Vĩ Dạ” là một bức tranh tuyệt vời về cảnh đẹp tự nhiên của một vùng quê Việt Nam, là tiếng lòng của một con người say mê cuộc sống và tình yêu.
4. Nghệ thuật và Kỹ thuật
Hình ảnh thể hiện tâm trạng, cách diễn đạt tinh tế, ngôn từ phong phú và sáng tạo…
III. Phân tích nội dung bài thơ Nơi làng Vĩ Dạ
(1) Khởi đầu
Hướng dẫn và giới thiệu về bài thơ Nơi làng Vĩ Dạ.
(2) Phần chính
a. Phác họa cảnh vật nơi làng Vĩ
* Câu hỏi 1: Tại sao anh không trở về thăm làng Vĩ?
- Câu hỏi này có thể được hiểu theo hai cách khác nhau:
- Lời của người dân làng Vĩ hỏi tác giả.
- Lời của tác giả tự đặt ra câu hỏi cho bản thân.
=> Dù được hiểu theo cách nào, câu hỏi này cũng thể hiện sự nhớ nhà nơi làng Vĩ và mong muốn được quay trở lại thôn quê.
* Câu hỏi 2: Nhìn ánh nắng chiếu xuống hàng cây mới mọc
- Hình ảnh của “nắng hàng cây”: ánh sáng mặt trời lan tỏa khắp ngôi làng.
- Ý nghĩa: “nhìn ánh nắng” - “nắng mới mọc” thể hiện một không gian tràn ngập sức sống của ánh sáng.
* Câu hỏi 3:
- Trong khu vườn không chỉ có ánh nắng rực rỡ mà còn có màu xanh tươi mát.
- Màu xanh như ngọc là một gam màu mát mẻ, sảng khoái và dễ chịu.
* Câu hỏi 4: Lá trúc che khuất dòng chữ đất
- Trong cảnh thiên nhiên của làng Vĩ, hình ảnh con người hiện ra thoáng qua:
- Bóng dáng của người dân làng Vĩ nhấp nhô sau hàng trúc. Hình ảnh này gợi lên vẻ hiền lành và hạnh phúc, có lẽ đó là hình ảnh của cô gái mà Hàn Mặc Tử đang nhớ nhung?
=> Bức tranh thiên nhiên tươi sáng và hòa quyện giữa con người và tự nhiên tại làng Vĩ.
b. Bức tranh sông nước dưới ánh trăng
* Câu hỏi 5 và câu hỏi 6:
- Hình ảnh thiên nhiên thể hiện sự chia ly: gió và mây từng vùng nay đã rời xa nhau.
- Dòng nước sông như một biểu hiện của tâm trạng buồn bã và u sầu.
- Hình ảnh của hoa bắp nhẹ nhàng lay động giống như cuộc sống lang thang và không ổn định của con người.
* Câu hỏi 11: Ở đây, sương mờ làm mờ đi hình ảnh, tạo ra một khung cảnh huyền ảo, không có thực tế.
=> Hình ảnh của thiên nhiên đêm trăng u ám và mơ hồ, không thực tế.
=> Sự đối lập giữa hai bức tranh về thiên nhiên của làng quê thôn Vĩ và đêm trăng.
c. Tâm trạng của nhà thơ
- Khung cảnh di chuyển từ hiện thực đến hư ảo, từ vườn làng Vĩ đến dòng sông trăng và sau cùng chìm vào mê hồn mờ ảo của sương khói.
- Câu hỏi nhỏ nhẹ “Ai biết tình ai có sâu đậm?” là lời của nhân vật trữ tình, vừa dành cho người khác và vừa dành cho chính mình, vừa gần gũi vừa xa xôi, vừa hoài nghi vừa giận dữ, trách móc.
- Sự sử dụng đại từ không xác định “ai” làm nổi bật nỗi cô đơn, trống vắng của một tâm hồn khao khát được sống và yêu thương.
=> Làm mờ mịt hình ảnh của người và chủ thể trong tình trạng trữ tình, tạo ra một cảm giác mê hoặc về nỗi đau trong thế giới vô hạn, tâm trạng lầm lũi và tràn ngập tuyệt vọng của nhà thơ.
(3) Phần kết
Xác nhận về giá trị nghệ thuật và ý nghĩa của bài thơ Nơi làng Vĩ Dạ.
