Đối với tác giả và tác phẩm Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt, đây là phiên bản tốt nhất dành cho Ngữ văn lớp 7, sách Kết nối tri thức trình bày chi tiết nội dung quan trọng nhất của tác phẩm, từ cấu trúc, tóm tắt đến giá trị nghệ thuật.
Tác giả - tác phẩm: Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt - Ngữ văn lớp 7 Kết nối tri thức
I. Tác giả văn bản Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt
- Vũ Bằng (1913-1984), sinh ra tại Hà Nội
- Ông là một nhà văn và nhà báo, đã sáng tác từ trước Cách mạng tháng Tám năm 1945, chủ yếu viết truyện ngắn, tùy bút, bút ký
- Sau năm 1954, ông chuyển đến Sài Gòn, tiếp tục hoạt động văn học và báo chí, đồng thời tham gia vào các hoạt động cách mạng
- Trong năm 2007, Vũ Bằng đã được vinh dự nhận Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật
II. Khám phá tác phẩm Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt
1. Thể loại:
Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt là một tác phẩm thuộc thể loại tùy bút.
2. Nguyên bản và bối cảnh sáng tác:
- Tác phẩm được viết trong bối cảnh đất nước đang chịu sự chia cắt, tác giả sinh sống ở vùng kiểm soát của Mĩ – Ngụy, xa xứ quê Bắc. Tác giả đã lồng ghép vào câu chuyện sự nhớ nhung về quê hương, gia đình cũng như mong ước về hòa bình và thống nhất đất nước.
- Bài văn được trích từ tập tùy bút “Thương nhớ mười hai”, trong đó có bài viết thiên tùy bút “Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt”
3. Phương thức diễn đạt:
Trong văn bản Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt có phương thức diễn đạt chủ yếu là miêu tả, kết hợp với biểu cảm
4. Tóm tắt nội dung văn bản
Văn bản 'Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt' là tiếng nói của một người con xa xứ, khát khao hòa mình vào không gian xuân trên vùng đất Bắc. Ban đầu là những suy tư về những luật lệ tự nhiên chung của mùa xuân, sau đó là việc cảm nhận sâu sắc từng khung cảnh mùa xuân của vùng Bắc, bao gồm cảnh vật, thời tiết, các nghi lễ và phong tục. Theo luồng cảm xúc đó, tác giả tiếp tục mô tả không khí và sự biến đổi của mùa xuân sau ngày rằm tháng Giêng, giúp người đọc cảm nhận được tình yêu sâu sắc của tác giả đối với quê hương.
5. Cấu trúc bài Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt:
Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt được cấu trúc thành 3 phần chính
- Phần 1 (từ đầu đến “mê luyến tâm hồn”): Sự cảm nhận về mối quan hệ giữa con người và mùa xuân
- Phần 2 (từ đó đến “mở tiệc liên hoan”): Bức tranh về cảnh đẹp và bầu không khí mùa xuân ở Hà Nội
- Phần 3 (phần còn lại): Hình ảnh và không khí của mùa xuân sau ngày rằm tháng Giêng
6. Giá trị về nội dung:
Cảnh vật tự nhiên và không khí của mùa xuân ở Hà Nội và miền Bắc được tái hiện, thể hiện sự nhớ nhung sâu sắc từ một người xa quê. Bài viết tùy bút đã truyền đạt một cách chân thực và cụ thể về tình yêu quê hương, đất nước, sự yêu cuộc sống và tinh thần tinh tế, nhạy cảm, ngòi bút tài năng của tác giả.
7. Giá trị nghệ thuật:
- Trình bày nội dung văn bản theo dòng cảm xúc cuốn hút, sáng tạo
- Sử dụng từ ngữ và cấu trúc câu linh hoạt, biểu cảm, sáng tạo hình ảnh phong phú
- Chứa đựng nhiều so sánh, liên tưởng độc đáo, phong phú về chất thơ
III. Khám phá chi tiết về tác phẩm Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt
1. Cảm nhận về mối quan hệ của con người với mùa xuân
- Mọi người đều ưa thích mùa xuân
- Không ai có thể ngăn cản non yêu nước, bướm yêu hoa, trăng yêu gió
- Không ai có thể cấm trai yêu gái, không ai có thể cấm mẹ yêu con, không ai có thể cấm cô gái trẻ nhớ chồng
- Nghệ thuật sử dụng điệp ngữ
- Lối viết: nhẹ nhàng, đầy say đắm
⇒ Tình yêu của mùa xuân là điều tất yếu, luôn tồn tại sâu trong lòng mỗi người, đó là một quy luật tự nhiên.
2. Cảnh vật và bầu không khí mùa xuân tại Hà Nội
- Thời tiết: mưa nhỏ phùn phụt, gió se lạnh
- Âm thanh:
+ Tiếng nhạn vang xa trong đêm
+ Tiếng trống chèo vọng từ xa xăm
+ Điệu hát ngọt ngào của cô gái xinh đẹp
- Bức tranh gia đình: bàn thờ linh thiêng, ánh đèn nhang lấp lánh và tình thân ái ấm êm, kết nối mỗi thành viên trong gia đình
- Nghệ thuật: sử dụng các hình ảnh so sánh mới lạ, sinh động, làm cho trải nghiệm về mùa xuân trở nên hấp dẫn và sống động
+ Mùa xuân là thời điểm mà sức sống trỗi dậy trong tự nhiên và trong con người
+ Mùa xuân linh thiêng
⇒ Mùa xuân đã làm sống lại tất cả, từ động vật, thực vật đến con người. Mùa xuân ở vùng đất Bắc có những đặc điểm riêng không thể tìm thấy ở nơi khác. Tất cả được thể hiện qua tình yêu và sự nhớ nhung mùa xuân ở Bắc của tác giả
3. Cảnh vật và không khí mùa xuân tại đất Bắc sau ngày rằm tháng Giêng
- Tết đã qua nhưng không phải đã hết, hoa đào đã tàn nhưng cánh hoa vẫn còn tươi
- Không có cỏ mướt xanh nhưng vẫn ngửi thấy mùi hương đặc trưng
- Bầu trời đã sáng sủa, mưa xuân thay thế cho cơn mưa nhỏ
- Mọi người quay trở về bữa cơm gia đình đơn giản
- Các hoạt động vui chơi trong ngày Tết cũng đã tạm dừng
Học hiểu bài Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt
Các bài học giúp bạn hiểu bài Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt Ngữ văn lớp 7 và các bài khác: