Buzz
Nghệ thuật trần thuật của Vi hành mang đến nhiều điểm mới lạ, không chỉ so sánh với văn chương Việt Nam mà còn với văn chương Pháp. Hình thức viết thư không phải là điều xa lạ trong văn học phương Tây, nhưng nó được kết hợp với một tình huống nhầm lẫn và những nhân vật Á Đông, tạo nên một không khí đặc biệt. Sự trần thuật trong truyện phản ánh cảm xúc của người viết thư, tạo ra một không gian văn hóa vừa Tây vừa riêng của tác phẩm.
Nghệ thuật châm biếm trong Vi hành không chỉ thừa kế truyền thống văn học Việt Nam mà còn có sự đột phá và sáng tạo. Nguyễn Ái Quốc tạo ra tiếng cười đặc trưng với sự mỉa mai ẩn sau vẻ “uy - múa' Pháp, thể hiện lòng tự tin và lạc quan của một chiến sĩ cộng sản. Đây là biểu hiện của một ngòi bút châm biếm sâu sắc, đầy tính chiến đấu, vui tươi và hóm hỉnh.
Có thể gọi tiếng cười ở đây là tiếng cười thông minh. Chỉ có những người có hiểu biết, nhận thức nhất định mới hiểu được tiếng cười đó. Đó là cách chỉ trích sắc sảo, không qua những cú đánh lớn mà thông qua những lời nói hài hước, mát mẻ. Điều đó cần sự thông minh, sự lanh lợi. Lập trường cách mạng mạnh mẽ mới có thể sử dụng hiệu quả những vũ khí châm biếm đó. Trong truyện, nhân vật chính là Khải Định, nhưng đặc biệt là ông không thể trực tiếp xuất hiện mà vẫn được tác giả mô tả rõ nét. Tác giả sử dụng góc nhìn, suy nghĩ của các nhân vật Pháp để phản ánh hình ảnh của vua bù nhìn từ nhiều khía cạnh khác nhau. Trong mắt người Pháp, Khải Định trở nên buồn cười như một hề: “đôi mắt” của ông là “cái chụp đèn” (thực ra là cái nón) và “đội trên đầu cái khăn quấn”, “mặc trên người bộ áo là, đủ cả bộ hạt cườm” và có giá trị rẻ hơn cả những trò giải trí rẻ tiền nhất. Đi kèm với những lời châm biếm đó là thái độ phê phán rõ ràng của tác giả thông qua những lời nghi vấn, so sánh, liên kết. Khải Định, khi đối lập với các vua khác, trở nên càng buồn cười, càng tồi tệ, hèn nhát. Có một đoạn văn liên tục đặt ra những giả thuyết về mục đích “không cao thượng” của Khải Định. Các từ ngữ như “có lẽ”, “hay là”, “hay không” như thể tác giả đang trộn lẫn; xem xét, phân tích từng khía cạnh để phơi bày mọi điều tiêu cực của đối tượng châm biếm. Những dòng văn này không phải là “tâm sự” mà là một cách trực tiếp, rõ ràng để diễn đạt ý kiến của người viết.
Sự sắc sảo của ngòi bút châm biếm cũng được thể hiện trong cách xây dựng, cấu trúc câu chuyện. Từ hiện tại đến quá khứ, từ một tình huống cụ thể đến nhiều tình huống khác nhau, Nguyễn Ái Quốc đã tạo ra sự thú vị, cũng như minh chứng cho những gì được nói để lột tẩy bộ mặt của Khải Định. Trong truyện, mọi người dễ dàng tin vào những sự kiện hư cấu. Vì dưới ngòi bút mạnh mẽ của Nguyễn Ái Quốc, sự thật hay hư cấu, thực hay không thực, đều có lý do tồn tại của chúng, rất rõ ràng.
Ngòi bút của Nguyễn Ái Quốc vẫn giữ được tính tươi tắn, hóm hỉnh của một tâm hồn trẻ trung, một tinh thần chiến sĩ cách mạng luôn lạc quan, tin tưởng. Vi hành mang lại tiếng cười phong phú, vừa thâm thúy của người đã trải nghiệm lịch sử lẫn tính nghịch ngợm vui vẻ của tuổi trẻ. Do đó, thái độ châm biếm của tác giả không chỉ trực tiếp mà còn gián tiếp, không chỉ thể hiện sự khách quan mà còn thể hiện sự chủ quan. Lối nói ngược, hài hước dường như có chút hiếu thắng của tuổi trẻ. Những lời nhận xét như “Người hầu bị bí mật, uẩn khúc, vô tư và hoàn toàn tận tụy” hay so sánh cái nón như “cái chụp đèn chụp lên cái đầu quấn”, cái vụn vỡ quan tâm theo dõi tôi giống như một bà mẹ nhắc nhở con bước đi chậm rãi”, các vị thấp thoáng theo sau tôi, dính chặt vào tôi như hình với bóng” rõ ràng mang tính châm biếm, vui nhộn. Cùng với đó, giọng điệu truyền cảm, biểu lộ tình cảm của nhân vật “tôi” và cô em họ cũng rất hấp dẫn. Tất cả những yếu tố này đã làm cho câu chuyện trở nên sống động, và đã giúp ý tưởng, nội dung chính trị trở nên dễ tiếp nhận như một câu chuyện giải trí.
Nhập vào thế giới của Vi hành, chúng ta sẽ gặp được sự phong phú, đa dạng của nhiều yếu tố nghệ thuật; giọng điệu, hình ảnh, tiếng cười châm biếm và cả tâm trạng, cảm xúc của tác giả. Tâm trạng này không chỉ phản ánh trong những lời nói hài hước, châm biếm mà còn trong sự ghét bỏ kẻ thù và nỗi đau, nỗi nhục của mất nước. Tình yêu nước thường được thể hiện một cách chua chát, đầy thách thức trong lối viết như một trò ngược đời: “Mỗi khi ra khỏi cửa, tôi không thể giấu được niềm tự hào về việc là người An Nam và tự hào về việc có một vị hoàng đế'. Ngòi bút chiến đấu của Nguyễn Ái Quốc đã tỏa sáng ngay cả khi đụng chạm vào những nỗi đau riêng tư sâu kín.
Vi hành là một vũ khí cách mạng thực sự, nơi mà tính nghệ thuật của tác phẩm được mài giũa, sắc nét và được trang trí thêm.
Du lịch của tôi
