Trùng biến hình là gì?
Trùng biến hình là một loài sinh vật đơn bào thuộc lớp chân giả, sống chủ yếu ở các khu vực nhiều bùn như ao và hồ nước lặng, đôi khi còn xuất hiện trên mặt váng của hồ. Loài sinh vật này rất nhỏ, chỉ từ 0,01 đến 0,05 mm, do đó chỉ có thể quan sát qua kính hiển vi.
2. Đặc điểm cấu tạo và cách di chuyển của trùng biến hình
Cấu trúc của trùng biến hình: Đây là loài sinh vật tiêu biểu của lớp chân giả với cơ thể chỉ bao gồm một tế bào đơn giản. Cấu tạo của chúng bao gồm chất nguyên sinh dạng lỏng, nhân, không bào tiêu hóa và không bào co bóp.
Di chuyển: Trùng biến hình sử dụng các chân giả để di chuyển. Những chân giả này được hình thành khi chất nguyên sinh lỏng dồn về một phía, cho phép chúng biến đổi hình dạng linh hoạt.
3. Phương pháp bắt mồi và sinh sản của trùng biến hình
3.1. Trùng biến hình bắt mồi ra sao?
Trùng biến hình bắt mồi theo cách tương tự như thủy tức. Cụ thể, chúng sử dụng các phương pháp đặc biệt để bắt mồi.
- Sử dụng chân giả để tiếp cận và bao vây con mồi như tảo, vi khuẩn hoặc vụn hữu cơ.
- Chân giả kéo con mồi vào trong chất nguyên sinh để nuốt.
- Cuối cùng, không bào tiêu hóa bao bọc con mồi và tiêu hóa từ từ bằng dịch tiêu hóa tiết ra.
Trùng biến hình có cách tiêu hóa nội bào, nghĩa là bắt mồi và tiêu hóa ngay bên trong cơ thể. Hô hấp, bao gồm trao đổi khí, lấy O2 (Oxy) và thải CO2, diễn ra qua bề mặt cơ thể.
3.2. Phương pháp sinh sản của trùng biến hình
Trùng biến hình sinh sản bằng phương pháp vô tính tương tự như trùng roi. Khi điều kiện thuận lợi về thức ăn và nhiệt độ, trùng biến hình sẽ phân đôi để tạo ra hai tế bào mới.
4. Phương thức dinh dưỡng của trùng biến hình
Trùng biến hình sử dụng phương thức dinh dưỡng dị dưỡng, bắt mồi và tiêu hóa qua bốn bước sau đây:
Bước 1: Chân giả tiếp cận mồi như tảo, vi khuẩn hoặc vụn hữu cơ.
Bước 2: Chân giả thứ hai được hình thành để bao vây mồi.
Bước 3: Hai chân giả kéo dài và đưa mồi vào trong chất nguyên sinh.
Bước 4: Không bào tiêu hóa bao bọc mồi và tiêu hóa bằng dịch tiết.
Dị dưỡng là phương thức dinh dưỡng của các sinh vật không thể tự tổng hợp cacbon hoặc sử dụng các hợp chất hữu cơ để phát triển.
5. So sánh giữa trùng biến hình và trùng giày
Quan sát hình ảnh hoặc video của trùng giày cho thấy cấu trúc của chúng phức tạp hơn so với trùng biến hình. Vậy những điểm khác biệt cụ thể là gì? Chúng ta sẽ khám phá qua bảng so sánh dưới đây.
Trùng giày | Trùng biến hình |
Thuộc lớp chân cỏ | Thuộc lớp chân giả |
Trùng giày có cơ thể giống hình đế giày | Trùng biến hình có hình dạng cơ thể không ổn định và có thể thường xuyên biến đổi. |
Cơ thể không chứa chất diệp lục | Không chứa chất diệp lục |
Di chuyển được trong nước nhờ các lớp lông phủ phía ngoài cơ thể | Di chuyển trong nước bằng việc tạo ra các chân giả |
Sinh sản theo 2 hình thức đó là sinh sản vô tính và hữu tính | Sinh sản vô tính bằng cách phân đôi cơ thể |
Bài tiết qua lỗ thoát | Bài tiết thông qua bất kỳ vị trí nào trên cơ thể |
6. Đặc điểm cấu tạo của trùng giày
Trùng giày, hay còn gọi là trùng cỏ (hoặc thảo trùng), là nhóm động vật đơn bào đầu tiên được phát hiện khi chế tạo kính hiển vi. Khi soi nước 'cỏ ngâm', người ta đã phát hiện ra chúng và đặt tên là 'trùng cỏ'. Hiện nay, 'trùng cỏ' là tên chính thức của nhóm này, và nước cỏ ngâm vẫn là môi trường nuôi cấy lý tưởng trong phòng thí nghiệm.
Trùng giày thuộc lớp Trùng cỏ, với cấu trúc tế bào phân hóa thành nhiều bộ phận, mỗi bộ phận đảm nhận một chức năng sống cụ thể.
Giữa cơ thể là bộ nhân bao gồm nhân lớn và nhân nhỏ. Cả hai nửa trước và sau cơ thể đều có một không bào co bóp hình hoa thị ở vị trí cố định. Cơ thể có một rãnh miệng lõm, kết thúc bằng lỗ miệng và hầu.
7. Phương thức di chuyển và cách sinh sản của trùng giày
Trùng giày di chuyển bằng cách tiến lên và xoay, nhờ các lông bơi rung động theo kiểu làn sóng và xếp theo vòng quanh cơ thể.
Ngoài sinh sản vô tính bằng phân đôi ngang, trùng giày còn sinh sản hữu tính qua phương pháp tiếp hợp.
8. Phương thức dinh dưỡng của trùng giày
Thức ăn như vi khuẩn và vụn hữu cơ được lông bơi hướng về lỗ miệng. Sau khi vào miệng và hầu, thức ăn được chuyển hóa thành dạng viên trong không bào tiêu hóa. Không bào tiêu hóa sau đó di chuyển trong cơ thể theo một quỹ đạo nhất định, nơi enzim tiêu hóa chuyển thức ăn thành chất lỏng thấm vào chất nguyên sinh. Chất bã được thải ra ngoài qua lỗ thoát ở thành cơ thể.
9. Ý nghĩa thực tiễn của động vật nguyên sinh
Dù cấu trúc đơn giản hay phức tạp, sống tự do hay ký sinh, động vật nguyên sinh đều có những đặc điểm chung.
Chúng đóng vai trò là nguồn thức ăn cho các động vật lớn hơn trong môi trường nước, đồng thời là chỉ số cho độ sạch của nước. Một số động vật nguyên sinh cũng có thể gây bệnh nguy hiểm cho cả động vật và con người.
10. Bài tập ứng dụng liên quan
Câu 1: Trùng biến hình sống ở đâu và di chuyển bằng cách nào? Quy trình bắt mồi và tiêu hóa của trùng biến hình diễn ra như thế nào?
Hướng dẫn giải:
- Trùng biến hình sống ở lớp bùn trong các ao tù hoặc hồ nước tĩnh, đôi khi còn xuất hiện trong lớp váng trên mặt nước.
- Di chuyển nhờ các chân giả, hình thành từ sự chuyển động của chất nguyên sinh.
- Trùng biến hình bắt mồi bằng cách tạo chân giả bao vây và dùng không bào tiêu hóa để tiêu hóa các loại mồi như tảo, vi khuẩn và vụn hữu cơ.
- Chúng sử dụng dịch tiêu hóa để phân hủy thức ăn.
Câu 2: Tại sao trùng giày lại được gọi là trùng giày hoặc trùng cỏ? Cách di chuyển của trùng giày như thế nào?
Hướng dẫn giải:
- Trùng giày đã từng được gọi là trùng đế giày trong một thời gian dài. Tuy nhiên, khi quan sát kỹ các hình ảnh và cơ thể sống của chúng, ta thấy rằng:
- Cơ thể trùng giày có hình dạng khối, hơi dài với đầu tròn và đuôi nhọn.
- Chúng có một vết lõm bên cơ thể tương ứng với rãnh miệng, làm cho hình dáng của chúng giống như chiếc giày hơn là đế giày. Đôi khi, chúng cũng được gọi là trùng cỏ hoặc thảo trùng vì lần đầu tiên được phát hiện trong nước ngâm cỏ.
- Trùng giày di chuyển bằng cách sử dụng các lông bơi phủ ngoài cơ thể, rung động thành sóng và xếp thành vòng xoắn, cho phép chúng bơi và quay tròn như trùng roi.
Trên đây là toàn bộ thông tin về trùng biến hình. Mytour đã giúp bạn trả lời câu hỏi Hình thức dinh dưỡng của trùng biến hình là gì? Hy vọng bài viết mang đến cho bạn thông tin hữu ích về trùng biến hình và cách phân biệt giữa trùng biến hình và trùng giày. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết này!