Trung Dung (中庸 Zhōng Yóng) là một trong bốn cuốn sách của bộ Tứ Thư. Ba cuốn sách còn lại là Đại học (大學 Dà Xué), Luận Ngữ (論語 Lùn Yǔ), và Mạnh Tử (孟子 Mèng Zǐ).
Cuốn sách Trung Dung được biên soạn bởi Tử Tư dựa trên các phần của Kinh Lễ. Tử Tư là học trò của Tăng Tử và cháu nội của Khổng Tử, tiếp thu những kiến thức từ Tăng Tử.
Mục đích của cuốn sách Trung Dung là giúp con người hiểu và thực hành đạo Trung Dung để đạt được trình độ đạo đức cao hơn. Thiên Thiên Mệnh trong Trung Dung viết: 'Mệnh của trời ban cho từng người gọi là tính. Theo tính mà hành xử, làm việc là đạo. Rèn luyện theo nguyên tắc đạo để hành xử và làm việc là giáo. Đạo là điều không thể rời bỏ dù chỉ một khoảnh khắc; nếu có thể rời bỏ thì không phải là đạo. Do đó, người quân tử phải cẩn thận với những điều không ai thấy. Điều giấu giếm dễ lộ ra, điều nhỏ nhặt dễ bộc lộ. Vì vậy, người quân tử cần phải cẩn trọng và chu đáo hơn bao giờ hết trong mọi hành động, lời nói khi một mình.'
Trong Trung Dung, Tử Tư dẫn lại những lời của Khổng Tử về đạo 'trung dung', tức là giữ cho suy nghĩ và hành động luôn ở mức độ vừa phải, không thái quá cũng không thiếu sót, và theo nhân, nghĩa, lễ, trí, tín để trở thành người quân tử. Trung Dung (中庸) viết: 'Người có trí tuệ bẩm sinh, sống dễ dàng, gọi là biết. Người học hỏi mới hiểu, làm điều có lợi, gọi là nhân ái. Người khốn khó mới hiểu, cố gắng trong cuộc sống, gọi là dũng cảm (則生知安行者知也。學知利行者仁也。困知勉行者勇也)'. Cuốn sách Trung Dung được chia thành hai phần:
Phần 1: Từ chương 1 đến chương 20, đây là phần cốt lõi, truyền đạt những lời dạy của Khổng Tử cho các học trò về nguyên lý trung dung, bao gồm cách để tâm được duy trì, nuôi dưỡng, bình tĩnh, và sắc bén; để đạt được những phẩm chất: nhân, nghĩa, lễ, trí, tín, hòa hợp với vạn vật và lòng Trời, nhằm trở thành người tài giỏi.
Phần 2: Từ chương 21 đến chương 33, phần bổ sung này chứa các giải thích của Tử Tư làm rõ ý nghĩa và giá trị của khái niệm trung dung. Trước đây, cả hai cuốn Đại học và Trung Dung thuộc Kinh Lễ, sau đó các học giả Nho gia đời Tống đã tách ra thành hai cuốn riêng, kết hợp với Luận Ngữ và Mạnh Tử để tạo thành bộ Tứ Thư.
- Đại Học
- Luận Ngữ
- Mạnh Tử
Tác phẩm văn học cổ điển Trung Quốc nổi tiếng | |
---|---|
Tứ thư | Đại Học · Trung Dung · Luận ngữ · Mạnh Tử |
Ngũ kinh | Kinh Thi · Kinh Thư · Kinh Lễ
|
Tứ sử | Sử ký · Hán thư · Hậu Hán thư · Tam quốc chí |
Tứ đại danh tác | Tam quốc diễn nghĩa · Thủy hử · Tây du ký · Hồng lâu mộng |
Tứ đại kỳ thư | Tam quốc diễn nghĩa · Thủy hử · Tây du ký · Kim Bình Mai |
Ngũ đại truyền kỳ | Kinh thoa ký · Bạch thố ký · Bái nguyệt đình · Sát cẩu ký · Tì bà ký |
Lục tài tử thư | Nam Hoa kinh · Ly tao · Thủy hử · Sử ký · Đỗ thi · Tây sương ký |
Khác | Tam tự kinh · Nhị thập tứ sử · Nho lâm ngoại sử · Liêu trai chí dị |