Để hoàn thành tuyến đường sắt cao tốc đầu tiên, Trung Quốc đã dựa vào công nghệ từ Nhật Bản, Đức và các quốc gia khác.
Tại Đông Nam Á, Trung Quốc đã hỗ trợ Lào, Thái Lan và Indonesia trong việc xây dựng đường sắt cao tốc. Đoạn đường sắt cao tốc đầu tiên trong khu vực là tuyến Jakarta - Bandung dài khoảng 140km, nối thủ đô Jakarta với Bandung ở Tây Java, Indonesia. Tuyến đường này bắt đầu hoạt động thương mại vào đầu tháng 10/2023 và áp dụng công nghệ Trung Quốc.
Ngoài Indonesia, vào tháng 12/2023, Lào cũng đã hoàn thành tuyến đường sắt cao tốc đầu tiên dài 400km với tổng vốn đầu tư 6 tỷ USD sau 6 năm xây dựng, và tuyến đường này cũng được xây dựng theo tiêu chuẩn công nghệ Trung Quốc.
Gần đây, vào ngày 8/5, chính phủ Thái Lan và Trung Quốc đã đồng ý tăng tốc dự án đường sắt cao tốc Thái - Trung, dự kiến hoàn thành toàn bộ tuyến vào năm 2030. Dự án dài 873 km, được chia thành 2 giai đoạn, với tổng mức đầu tư lên tới 9,3 tỷ USD.
Đặc biệt, trước khi trở thành một trong những quốc gia tiên phong về công nghệ đường sắt cao tốc được quốc tế công nhận, Trung Quốc đã phải nhờ đến công nghệ nước ngoài để xây dựng tuyến đường sắt cao tốc đầu tiên.
Vào tháng 6/2004, Bộ Đường sắt Trung Quốc đã tổ chức đấu thầu công khai cho tuyến đường sắt cao tốc đầu tiên với tốc độ trên 200 km/h. Lúc bấy giờ, chỉ có 4 công ty trên thế giới đủ khả năng thực hiện dự án này: Siemens từ Đức, Kawasaki Heavy Industries từ Nhật Bản, Bombardier từ Canada và Alstom từ Pháp, được xem là 4 gã khổng lồ về đường sắt cao tốc toàn cầu.
Sau nhiều năm thi công, tuyến đường sắt cao tốc đầu tiên của Trung Quốc bắt đầu hoạt động vào năm 2008, nối Bắc Kinh với Thiên Tân, rút ngắn thời gian di chuyển từ 70 phút xuống chỉ còn 30 phút.
Theo Railway Technology, tuyến đường sắt Bắc Kinh - Thiên Tân dài 115km sử dụng đoàn tàu cao tốc CRH 3 của Siemens, dựa trên công nghệ từng được áp dụng trong ICE 3s của Đường sắt Đức.
Do đặc điểm địa hình bằng phẳng, một số đoạn đường sắt cao tốc được thi công bằng cầu cạn trên nền bê tông đúc sẵn để tăng tốc độ, với đường ray cũng dựa trên bê tông nhờ hợp tác chuyển giao công nghệ từ công ty Đức. Tuyến Bắc Kinh – Thiên Tân còn áp dụng mô hình quản lý dự án từ Pháp.
Điểm đặc biệt trong xây dựng đường sắt cao tốc của Trung Quốc là yêu cầu các công ty nước ngoài phải ký hợp đồng chuyển giao công nghệ với hai hãng tàu lớn của Trung Quốc – China Southern Railway Corp (CSR) và China Northern Railway Corp (CNR).
Kể từ đó, Trung Quốc đã phát triển công nghệ đường sắt cao tốc của riêng mình. Ngoài những đột phá về tốc độ và kỹ thuật, Trung Quốc còn tiên phong với các công nghệ mới như hệ thống tàu tự động và điều khiển tín hiệu hiện đại.
Trên các tàu tự hành, khoang chứa đồ đã được mở rộng để có thể chứa dụng cụ thể thao mùa đông. Ghế ngồi được trang bị bảng điều khiển màn hình cảm ứng 5G, hệ thống ánh sáng thông minh, hàng nghìn cảm biến an toàn và ghế tháo rời cho hành khách ngồi xe lăn. Công nghệ nhận diện khuôn mặt và robot được sử dụng tại nhà ga để điều hướng hành khách, hỗ trợ hành lý và làm thủ tục.