Buzz
Ngành công nghiệp năng lượng mặt trời của Trung Quốc đang chiếm ưu thế và dẫn đầu toàn cầu về sản lượng cũng như giá thành. Tuy nhiên, điều này cũng là thách thức lớn đối với các nhà sản xuất trong nước
Công viên Năng lượng mặt trời Longyangxia ở Trung Quốc.
Công suất vượt trội so với phần còn lại của thế giới
Tại một nhà máy ở vùng sương mù của tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc, diễn ra triển lãm về ngành sản xuất năng lượng mặt trời hàng đầu thế giới của đất nước này. Những con robot di chuyển với những miếng polysilicon vuông 180mm và dày bằng sợi tóc, gọi là tấm wafer.
Tất cả các tấm wafer sẽ được chế tạo thành các tấm pin mặt trời, giúp chuyển đổi ánh sáng thành điện năng. Một module năng lượng mặt trời có thể được lắp ráp từ vài chục tấm như vậy. Nhà máy của Longi Green Energy Technology có khả năng sản xuất khoảng 16 triệu tấm mỗi ngày.
Hiện nay, ngành công nghiệp năng lượng mặt trời của Trung Quốc chiếm ưu thế tại mọi khâu của chuỗi cung ứng toàn cầu, từ polysilicon đến sản phẩm thành phẩm. Theo hãng tư vấn Wood Mackenzie, sản lượng module tại đây đã đạt khoảng 1.000 GW vào năm ngoái, gấp gần 5 lần so với tổng sản lượng còn lại trên thế giới.
Ngoài ra, con số này đã tăng gấp ba lần kể từ năm 2021, vượt xa tốc độ sản xuất của phần còn lại thế giới, mặc dù Mỹ và các quốc gia khác đã nỗ lực rất nhiều để thúc đẩy sản xuất trong nước. Trung Quốc hiện có khả năng sản xuất gấp đôi lượng module năng lượng mặt trời được lắp đặt mỗi năm trên toàn cầu.
Nguồn cung lớn này đã giúp Trung Quốc giảm chi phí năng lượng sạch cho người tiêu dùng, đóng vai trò then chốt trong việc giảm chi phí vốn để phát triển các trang trại năng lượng mặt trời. Trong thời gian đại dịch, giá module năng lượng mặt trời đã tăng cao do thiếu hụt nguồn cung polysilicon. Tuy nhiên, từ đó đến nay, giá sản phẩm này đã giảm xuống dưới mức 10 cent/watt, theo PVInsight.
Nguồn cung lớn
Tuy nhiên, năng lực sản xuất của Trung Quốc, đã vượt xa nhu cầu toàn cầu, cũng đã gây ra sự thiệt hại lớn đối với ngành công nghiệp này. Polysilicon hiện được bán với giá thấp hơn giá sản xuất trung bình. Theo Wood Mackenzie, sụt giảm giá khiến doanh thu xuất khẩu năng lượng mặt trời của Trung Quốc giảm 5,6% trong năm ngoái.
Giá cổ phiếu của Longi cũng giảm khoảng 60% từ đầu năm 2023. Vào tháng 3, công ty đã thông báo sa thải 5% nhân sự. Ngoài ra, giá cổ phiếu của các công ty lớn khác trong ngành như Trina Solar, ja Solar và Jinko Power cũng đã giảm mạnh.
Thậm chí, các doanh nghiệp nhỏ hơn còn phải chịu ảnh hưởng nặng nề hơn. Yana Hryshko - một nhà phân tích của Wood Mackenzie, cho biết các công ty lớn thường có khả năng đa dạng hóa, giúp họ vượt qua khó khăn khi giá năng lượng mặt trời giảm.
Lingda - một nhà sản xuất pin năng lượng mặt trời quy mô nhỏ hơn, gần đây đã hủy bỏ kế hoạch xây dựng nhà máy trị giá 1,3 tỷ USD. Một giám đốc điều hành trong ngành tin rằng ít nhất một nửa số công ty trong chuỗi cung ứng này sẽ phá sản.
Tuy nhiên, cho đến nay, có rất ít dấu hiệu cho thấy tình trạng dư thừa công suất của Trung Quốc đã chấm dứt. Dù đang đối mặt với áp lực tài chính, các tập đoàn lớn nhất trong ngành vẫn tiếp tục cải tiến công nghệ và tăng sản lượng, nhằm giảm chi phí sản xuất so với các đối thủ. Wood Mackenzie dự báo rằng, công suất ngành năng lượng mặt trời của Trung Quốc sẽ tăng lên gần 1.700 GW vào năm 2026.
Trong nhiều thập kỷ qua, các thành phố và tỉnh của Trung Quốc đã nỗ lực thúc đẩy ngành năng lượng mặt trời ở địa phương. Theo Usha Haley, giảng viên tại Đại học Wichita State, Trung Quốc đã hỗ trợ ngành này theo nhiều hình thức, bao gồm cung cấp đất cho doanh nghiệp, miễn phí điện, cung cấp vay vốn không lãi suất và tạo điều kiện tiếp cận công nghệ hiện đại. Bà lưu ý rằng tất cả những yếu tố này có thể chiếm tới 35% chi phí của một công ty năng lượng mặt trời, thậm chí có thể lên đến 65%.
Bà Haley cũng chú ý rằng, một số dấu hiệu cho thấy sự hỗ trợ từ phía chính quyền địa phương ngày càng nhiệt tình. Một số nơi đang tài trợ và xây dựng các nhà máy năng lượng mặt trời để cho thuê và sau đó là bán, hoặc can thiệp giúp các công ty trong ngành không rơi vào cảnh phá sản. Economist chỉ ra rằng, những động thái này diễn ra trong bối cảnh lĩnh vực bất động sản đang suy thoái.
Chặng đường chông gai
Tuy nhiên, động thái hỗ trợ từ chính quyền địa phương có thể sẽ chấm dứt. Nhiều tỉnh thành của Trung Quốc đang phải đối mặt với vấn đề nợ công ngày càng gia tăng. Các công ty năng lượng mặt trời cũng đang phải cạnh tranh để giành được sự hỗ trợ từ chính phủ, đặc biệt là trong bối cảnh ngành công nghiệp đang phải đối mặt với tình trạng dư thừa công suất.
Theo phân tích của hãng tư vấn Rhodium, hơn một phần năm các công ty sản xuất công nghiệp của Trung Quốc đã không báo lãi trong năm ngoái. Trong khi đó, những nỗ lực để giải quyết tình trạng dư thừa công suất lại gặp khó khăn ở nước ngoài. Gần đây nhất, EU tuyên bố sẽ áp dụng mức thuế từ 26-48% đối với xe điện Trung Quốc.
Các module năng lượng mặt trời giá rẻ của Trung Quốc có thể sẽ đối mặt với tình huống tương tự. Mỹ đã áp thuế chống bán phá giá đối với các nhà sản xuất năng lượng mặt trời của Trung Quốc từ năm 2012. Dù EU đã dỡ bỏ các biện pháp tương tự vào năm 2018, nhưng vẫn có những lo ngại về sự phụ thuộc của khối lượng sản xuất năng lượng mặt trời vào các công ty của Trung Quốc. Hồi tháng 4, EU đã đồng ý tăng trợ cấp và các gói hỗ trợ khác cho các nhà sản xuất năng lượng mặt trời trong khu vực.
Theo Economist, có vẻ như thời điểm sáp nhập ngành năng lượng mặt trời ở Trung Quốc đang đến gần. Nhu cầu dự kiến sẽ tăng mạnh vì giá module thấp hơn sẽ khuyến khích các nhà phát triển cài đặt thêm điện mặt trời. Tuy nhiên, ngành năng lượng mặt trời ở Trung Quốc vẫn phải đối mặt với một số thách thức trong tương lai.
Theo nguồn tài liệu từ Economist
