Buzz
1. Ý nghĩa của vitamin A-D là gì?
Hai loại vitamin A và D đều có tác dụng quan trọng đối với sức khỏe:
- Vitamin A:
Vitamin A tham gia trực tiếp vào quá trình hình thành da, mô và võng mạc, đồng thời cải thiện sức khỏe thị giác và tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể chống lại các yếu tố gây nhiễm trùng. Thiếu hụt vitamin A ở trẻ nhỏ có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng như khô mắt, quáng gà, nhiễm trùng đường hô hấp, tình trạng phát triển kém, biếng ăn và phát triển chậm,...
Các tác dụng chính của vitamin A
- Vitamin D:
Vitamin D cũng tham gia trực tiếp vào quá trình tạo xương thông qua cơ chế chuyển hóa phốt pho và canxi. Thiếu vitamin D ở trẻ nhỏ có thể gây còi xương, còi xương rối và ở người lớn có thể gây loãng xương.
2. Bổ sung vitamin A-D: những điều cần ghi nhớ
2.1. Liều lượng bổ sung
Bổ sung vitamin A-D là quan trọng, nhưng cần tuân thủ liều lượng phù hợp để tránh tình trạng quá liều:
- Đối với trẻ em: 2.500 IU vitamin A/ngày và 400 IU vitamin D/ngày.
- Đối với người lớn: không nên vượt quá 5000 IU vitamin A/ngày và liều vitamin D cũng là 400 IU/ngày như trẻ em.
Sau khi thêm vào chế độ bổ sung vitamin A-D liên tục trong 3 tuần, nên tạm ngừng uống trong khoảng 1 - 2 tuần trước khi tiếp tục để tránh quá liều.
2.2. Nguồn vitamin A-D từ thực phẩm
Thực phẩm là một nguồn cung cấp giàu vitamin A-D cho cơ thể, đa dạng và chất lượng, bao gồm:
- Thực phẩm giàu vitamin A: bơ, sữa và các sản phẩm từ sữa, gan động vật, thịt, rau màu đỏ và vàng,... Việc bổ sung vitamin A từ thực vật giúp giảm nguy cơ quá liều so với nguồn từ động vật.
- Thực phẩm giàu vitamin D (D2 và D3): D2 có trong các loại nấm men và một số loại nấm; D3 phong phú trong gan của một số loại cá biển như cá thu, cá nhám,... Dầu cá là nguồn cung cấp vitamin A-D và K rất tốt.
2.3. Nguy hại của quá liều vitamin A-D là gì?
Bất kể độ tuổi nào, vitamin A-D vẫn quan trọng đối với sức khỏe. Đặc biệt, việc bổ sung vitamin cần được chú ý đặc biệt ở trẻ nhỏ vì thiếu hụt có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ.
Bổ sung quá mức vitamin D có thể gây ra nhiều vấn đề cho xương
Nhận thức về sự quan trọng của việc bổ sung hai loại vitamin này đã dẫn đến việc triển khai chương trình bổ sung vitamin A cho trẻ em trên toàn quốc vào các thời điểm cụ thể trong năm. Ngoài ra, các phụ huynh cũng đã chọn lựa các nguồn khác nhau để bổ sung vitamin A-D cho con. Tuy nhiên, cần tránh việc lạm dụng để không gây ra tình trạng quá liều vitamin A-D, gây ra các vấn đề nghiêm trọng như: rụng tóc, da khô, xung huyết, ngứa,... do thừa vitamin A; vôi hóa bánh nhau ở phụ nữ mang thai do thừa vitamin D;...
Ngoài ra, trẻ dư thừa vitamin A-D cũng dễ gặp tình trạng nôn ói, mất khẩu, mệt mỏi, phát triển chậm do xương sớm biến thành sụn. Người lớn thừa vitamin này thì dễ gặp tăng huyết áp, tăng nồng độ canxi trong máu, suy nhược cơ, sỏi canxi ở thận, bị vôi hóa ở nhiều bộ phận khác nhau trong cơ thể.
Đặc biệt, nếu cơ thể có thừa vitamin D, có nguy cơ mắc các biến chứng về mắt như: viêm giác mạc dạng vạch, mắt có nốt trắng nhỏ xen kẽ thành dải ngang hoặc uốn theo rìa mắt đen, ảnh hưởng tới thị lực. Trước khi mang thai hoặc trong 3 tháng đầu thai kỳ, việc bổ sung vitamin A dư thừa có thể gây hại đến thai nhi với các triệu chứng: dị tật về hệ thần kinh trung ương, xương, cơ bắp, tim mạch…
Thức phẩm tự nhiên là nguồn cung cấp vitamin A-D chất lượng và an toàn
2.4. Một vài chú ý nhỏ
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trong Chương trình Tiêm chủng Mở rộng đã khuyến nghị rằng, trẻ 6 tháng tuổi cần được bổ sung thêm 100.000 đơn vị vitamin A để bảo vệ sức khỏe cho trẻ cho đến khi được tiêm phòng sởi ở 9 tháng tuổi. Ở những vùng có nguy cơ cao, việc bổ sung này có thể được thực hiện thêm 1 lần nữa. Trẻ từ 1 - 5 tuổi nên được bổ sung 200.000 đơn vị vitamin A mỗi 3 - 6 tháng một lần. Đối với phụ nữ, WHO cũng khuyến nghị nên bổ sung 200.000 đơn vị vitamin A ngay sau khi sinh hoặc trong vòng 2 tháng sau khi sinh.
Để tránh tình trạng quá liều hoặc gặp phải tác dụng phụ khi bổ sung vitamin A-D, cần lưu ý những điều sau:
- Trẻ nhỏ không nên tự tiện bổ sung liều cao vitamin D mà không có sự chỉ định từ bác sĩ. Liều cao vitamin D chỉ dành cho những trường hợp trẻ bị còi xương, co giật do thiếu canxi đã được bác sĩ chẩn đoán và tư vấn liều dùng thích hợp.
- Người lớn không nên bổ sung liều cao vitamin D nếu đang mắc bệnh sỏi thận canxi, tăng niệu canxi và canxi máu.
- Cần bổ sung đa dạng thực phẩm trong các bữa ăn và cung cấp nguồn chất béo phong phú theo chuẩn dinh dưỡng, sau đó mới bổ sung thêm vitamin A-D từ các nguồn khác để cơ thể hấp thu hiệu quả hơn.
- Trẻ nhỏ đã được bổ sung vitamin A theo đúng liều ở các cơ sở y tế địa phương trong chương trình của Nhà nước không cần thêm vitamin A.
Mặc dù việc bổ sung các loại vitamin là quan trọng cho sức khỏe và phát triển, đặc biệt là ở trẻ nhỏ; tuy nhiên, cần phải chú ý để đảm bảo liều lượng chính xác, tránh tình trạng thiếu hoặc thừa gây ra các tác dụng phụ không mong muốn.
Hy vọng nội dung bài viết trên sẽ cung cấp đầy đủ thông tin giúp bạn hiểu rõ hơn về công dụng và cách bổ sung vitamin A-D một cách hợp lý và an toàn cho sức khỏe.
