Maneki-neko - Một câu chuyện kỳ diệu từ thế kỷ 17, biểu tượng may mắn trải rộng khắp thế giới ngày nay.
Nếu đã từng đặt chân đến Nhật Bản hoặc các quốc gia châu Á khác, chắc chắn bạn đã bắt gặp hình ảnh mèo vẫy tay chào đón bạn.
Maneki-neko - Biểu tượng mang lại may mắn cho doanh nghiệp buôn bán, vang danh khắp nơi trên thế giới.
Maneki-neko là gì?
Maneki-neko là một bức tượng nhỏ phổ biến ở Nhật Bản, được tin mang lại may mắn và tài lộc cho chủ nhân. Thường được làm từ gốm hoặc nhựa, mô tả một con mèo Bobtail Nhật Bản đang giơ chân mời chào.
Bàn chân của maneki-neko được thiết kế linh hoạt để có thể di chuyển động đung đưa, thậm chí có những bức tượng được trang bị động cơ để vẫy tay liên tục.
Maneki-neko thường xuất hiện ở lối vào của các cơ sở kinh doanh như nhà hàng, quán bar và tiệm giặt, là điểm nhấn thu hút sự chú ý và chào đón khách hàng.
Bức tượng maneki-neko thường được tạo dáng như một con mèo ngồi, cầm đồng xu koban - một loại đồng xu vàng hình bầu dục từ thời kỳ Edo của Nhật Bản, trên đó viết chữ 'sen man ryou' (千万両), tương đương với 10 triệu miếng vàng.
Trong văn hóa phương Tây, để mời gọi ai đó, người ta thường giơ ngón trỏ lên khum vào bên trong, lòng bàn tay hướng vào cơ thể và di chuyển ngón tay liên tục như một cái móc. Tuy nhiên, ở Nhật Bản, cử chỉ mời gọi như vậy được thực hiện bằng cách giơ tay lên, úp lòng bàn tay xuống và liên tục gập các ngón tay.
Đó là lý do bàn chân của maneki-neko thường úp xuống. Chân giơ lên có thể là chân trái hoặc chân phải, tùy thuộc vào ý muốn của chủ nhân. Nếu chân trái được giơ lên, đó biểu thị việc mời gọi nhiều khách hơn, còn chân phải giơ lên là hàm ý về sự giàu có và thịnh vượng.
Maneki-neko còn được tạo thành trong nhiều màu sắc khác nhau, phù hợp với sở thích và mong muốn của chủ nhân.
Maneki-neko bắt đầu từ đâu?
Mặc dù thường bị nhầm lẫn là có nguồn gốc từ Trung Quốc do sự phổ biến ở các khu phố Tàu, thực tế, bức tượng này được cho là lần đầu tiên xuất hiện vào cuối thời kỳ Edo tại Nhật Bản.
Mặc dù nguồn gốc chính xác vẫn chưa được làm rõ, nhưng một trong những hình ảnh sớm nhất về maneki-neko xuất hiện trong một bản in khắc gỗ ukiyo-e của Utagawa Hiroshige vào năm 1852. Nó mô tả Marushime-neko, một biến thể của maneki-neko, được bày bán tại đền Senso, Tokyo.
Trong thời Minh Trị, maneki-neko được nhắc đến trong một bài báo năm 1876 và có bằng chứng cho thấy maneki-neko mặc kimono đã được phân phối tại một ngôi đền ở Osaka vào thời điểm này. Vào năm 1902, một quảng cáo cho maneki-neko cho biết rằng bức tượng may mắn này đã trở thành mặt hàng thương mại phổ biến vào đầu thế kỷ 20.
Truyền thuyết về con mèo may mắn của Nhật Bản
Trong văn hóa phương Tây, mèo thường chỉ là loài thú cưng đáng yêu. Nhưng trong văn hóa dân gian Nhật Bản, mèo mang sức mạnh bảo vệ và tượng trưng cho sự may mắn. Vậy nên, không có gì lạ khi maneki-neko được coi là biểu tượng của sự may mắn.
Theo truyền thuyết dân gian Nhật Bản, vào thế kỷ 17, có một nhà sư nghèo sống trong ngôi đền nhỏ Gōtoku-ji ở Setagaya, Tokyo với con mèo cưng của mình. Họ sống một cuộc sống yên bình, cho đến một ngày, một lãnh chúa samurai, tên Ii Naotaka của miền Hikone, đến thăm khu vực này.
Trên đường đi săn, một cơn bão lớn ập đến, lãnh chúa phải trú ẩn dưới gốc cây bên ngoài ngôi đền. Khi ở đó, ông để ý thấy con mèo của nhà sư giơ một chân lên, có vẻ như đang vẫy chào mời ông vào trong chùa.
Khi lãnh chúa tiến về phía con mèo, một tia sét đánh vào cái cây nơi ông đứng. Naotaka biết ơn con mèo đã cứu mạng mình nên ra lệnh bảo trợ cho ngôi đền. Ông giúp sửa chữa, cải tạo, xây thêm không gian sống cho nhà sư nghèo.
Sau khi con mèo qua đời, một bức tượng maneki-neko được tạo ra để tưởng nhớ cuộc đời của nó. Ngôi đền vẫn được coi là linh thiêng đến ngày nay. Và câu chuyện này là lý do tại sao nhiều người tin rằng những con mèo vẫy gọi là biểu tượng của sự may mắn.
Bây giờ, tượng maneki-neko có thể được tìm thấy trong các cửa hàng và doanh nghiệp trên khắp Nhật Bản và thế giới. Nếu bạn muốn tìm hiểu về sự phát triển của nó qua các thời kỳ, hãy đến Bảo tàng Nghệ thuật Manekineko ở Okayama. Nơi này trưng bày bộ sưu tập hơn 700 bức tượng mèo may mắn từ các thời kỳ trong lịch sử.
Mỗi năm, vào tháng 9, Lễ hội Manekineko được tổ chức tại nhiều thành phố khác nhau trên khắp Nhật Bản. Khi đó, mọi người đổ ra đường với gương mặt được vẽ như mèo.
Bên cạnh đó, có một con phố tên là Phố Manekineko-dori (Phố Mèo vẫy gọi) ở thành phố Tokoname, tỉnh Aichi. Trên con đường này, có hàng chục bức tượng mèo làm từ gốm trang trí. Và tất nhiên, Đền Gōtoku-ji - nơi truyền thuyết về con mèo may mắn bắt đầu - là nơi có hàng trăm bức tượng maneki-neko nhỏ xinh.
Nếu bạn không có cơ hội đến Nhật Bản, thậm chí ở Mỹ, bạn cũng có thể ghé thăm 'Bảo tàng Mèo may mắn' ở thành phố Cincinnati, bang Ohio. Tại đó, bạn sẽ tìm thấy hơn 2.000 phiên bản khác nhau của biểu tượng mèo may mắn.