Buzz
Vào ngày cuối cùng của Tháng Tự Hào năm 2023, Tòa án Tối Cao Hoa Kỳ đã ra một quyết định cho phép các doanh nghiệp tại nước này từ chối phục vụ những người thuộc cộng đồng LGBTQ. Quyết định này tiếp tục khơi dậy 'cuộc chiến văn hóa' mà dự kiến sẽ trở thành điểm nóng trong cuộc bầu cử Tổng thống.
(Bài viết ngày 01 tháng 07 năm 2023)
Tự Do Ngôn Luận và Quyền Của Người Đồng Tính: Hai Mặt Của Một Cân Bằng
Vào thứ Sáu ngày 30.06.2023, Tòa án Tối Cao Hoa Kỳ, với tỉ lệ bỏ phiếu 6-3, đã ra quyết định ủng hộ Lorie Smith, chủ một công ty thiết kế website có tên là 303 Creative tại bang Colorado, cho rằng quyền tự do ngôn luận theo Hiến Pháp cho phép cô từ chối thiết kế website cho các đám cưới đồng tính.
Luật pháp tại bang Colorado cấm các doanh nghiệp phân biệt đối xử với khách hàng dựa trên tính dục của họ. Bà Smith, một người theo Đạo Tin lành, cho rằng đức tin của bà yêu cầu bà từ chối phục vụ các cặp đôi đồng tính yêu cầu dịch vụ thiết kế website. Bà đã kiện Bang Colorado để đề nghị các quy định này, cho rằng chúng vi phạm quyền tự do ngôn luận và tự do tín ngưỡng của bà.
Smith khẳng định rằng bà vẫn sẵn lòng phục vụ mọi khách hàng, bất kể hướng tình dục của họ, nhưng sẽ từ chối thiết kế website cho các buổi kỷ niệm của cặp đôi đồng tính. Thực tế, bà Smith chưa từng được yêu cầu thiết kế website cho bất kỳ đám cưới đồng tính nào. Công ty của bà cũng chưa từng thiết kế bất kỳ trang web đám cưới nào. Phiên tòa căn cứ phán quyết của mình vào một tình huống hoàn toàn ảo tưởng.
Nhóm thẩm phán đa số của Tòa gồm 6 thẩm phán có xu hướng bảo thủ, coi quyết định này là một chiến thắng để bảo vệ quyền tự do ngôn luận của những người nghệ sĩ. Thẩm phán Neil M. Gorsuch, người từng chứng kiến trước Thượng viện trong quá trình được đề cử vào tòa, tuyên bố: “Quyền hôn nhân đồng tính được bảo vệ bởi Hiến pháp”. Ông viết cho nhóm đa số để lập luận rằng chính phủ không thể buộc những người cung cấp dịch vụ sáng tạo phải thể hiện quan điểm mà họ không đồng ý.
Các nhà hoạt động về quyền của người đồng tính cảnh báo về hậu quả của phán quyết này, khi việc áp dụng quyền tự do ngôn luận mơ hồ và rộng lớn có thể dẫn đến sự từ chối phục vụ của nhiều nhóm thiểu số khác nhau, không chỉ dừng lại ở cộng đồng LGBTQ. Họ cho rằng quan điểm của Tòa án Tối cao cũng không phản ánh được mong muốn của người Mỹ vào thời điểm hiện tại, khi các cuộc khảo sát vào năm 2022 cho thấy từ 61% đến 71% người Mỹ ủng hộ hôn nhân đồng tính.
Chỉ cách đây vài thập kỷ, người da màu ở Mỹ vẫn phải đối mặt với sự từ chối và phân biệt đối xử khi sử dụng các dịch vụ công cộng. Sau khi Tòa án Tối cao ra phán quyết, Tổng thống Joe Biden phát biểu cẩn trọng ngay sau đó: “Tuyên bố hôm nay làm suy yếu các quy định lâu dài nhằm bảo vệ tất cả người Mỹ khỏi sự phân biệt đối xử trong các dịch vụ công cộng - bao gồm cả người da màu, người khuyết tật, người theo tín ngưỡng và phụ nữ.”
Ba thẩm phán theo phong cách Tự Do, do Thẩm phán Sonia Sotomayor đại diện, đã phản đối phán quyết này và cho rằng nó đã xác định hành vi phân biệt đối xử chống lại cộng đồng LGBTQ như những tuyên bố cá nhân cần được bảo vệ, thay vì bị cấm. Theo bà, việc trao quyền cho các doanh nghiệp từ chối phục vụ người LGBTQ cũng đồng nghĩa với việc Tòa án đã đặt người LGBTQ vào nhóm công dân 'hạng hai'.
Thẩm phán Gorsuch đã trực tiếp đối mặt với những ý kiến phản đối khi cho rằng hai bên đang nhìn vào những vấn đề khác nhau trong cùng một vụ án. Ông lập luận rằng khi Tòa án Tối cao đồng ý xem xét vụ án này, Tòa chỉ đồng ý ra phán quyết cho một câu hỏi duy nhất là 'những quy định của luật yêu cầu dịch vụ công cộng bắt buộc người nghệ sĩ phải đưa ra phát biểu hoặc giữ im lặng có đang vi phạm điều khoản tự do ngôn luận trong Hiến pháp hay không'. Ông cũng nhấn mạnh rằng vụ án không liên quan đến 'những bước tiến của người Mỹ đồng tính trong việc đảm bảo quyền bình đẳng hợp pháp của mình'.
Cộng đồng LGBTQ tại Hoa Kỳ có thể bị từ chối cung cấp dịch vụ vì hướng tình dục của họ.
Điểm nóng mới trong cuộc chiến văn hóa tại Mỹ
Quyết định mới đây là một trong những chiến thắng pháp lý liên tục gần đây đối với các nhóm tín đồ tôn giáo, đặc biệt là nhóm Kitô giáo bảo thủ. Vụ án 303 Creative L.L.C. v. Elenis được xem là một cột mốc mới nhất trong 'cuộc chiến văn hóa' – thuật ngữ được phổ biến bởi nhà xã hội học James Davison Hunter từ những năm 1990 để mô tả cuộc đấu tranh giữa một xã hội Mỹ ngày càng tự do và mở cửa với các nhóm cực hữu bảo thủ luôn cố gắng hình thành thế giới dựa trên các giá trị trong kinh thánh.
Với các “chiến binh văn hóa” cánh hữu, thời kỳ này thực sự là một giai đoạn “Phục Hưng” cho phong trào bảo thủ. Vào năm 2015, Đảng Cộng hòa đã phải đối mặt với sự thay đổi nhanh chóng trong quan điểm xã hội về cộng đồng LGBTQ, đặc biệt là sau khi Tối cao Pháp viện ra phán quyết
Với các “chiến binh văn hóa” cánh hữu, thời kỳ này thực sự là một giai đoạn “Phục Hưng” cho phong trào bảo thủ. Vào năm 2015, Đảng Cộng hòa đã phải đối mặt với sự thay đổi nhanh chóng trong quan điểm xã hội về cộng đồng LGBTQ, đặc biệt là sau khi Tối cao Pháp viện ra phán quyết hợp pháp hóa hôn nhân đồng tính dưới thời Obama. Bây giờ, sau 4 năm nhiệm kỳ của Trump và 6 thẩm phán bảo thủ trong 9 ghế của Tòa án Tối cao, phe cánh Hữu đã nhìn thấy một cơ hội mới.
Sau khi các phong trào dân sự như Me Too (phản đối tình trạng lạm dụng tình dục phụ nữ tại nơi làm việc) hay Black Lives Matter (phản đối các hành vi phân biệt chủng tộc có hệ thống trong lực lượng cảnh sát) phát triển, cũng như sự phổ biến đến 'ngợp' của các nội dung giải trí về đa dạng giới, đa dạng chủng tộc được thúc đẩy bởi Hollywood và truyền thông đại chúng, các chính trị gia Đảng Cộng hòa đã nhận ra những lo ngại và phản ứng tiêu cực từ một phần của dân chúng về các khái niệm cấp tiến như đa dạng giới (gender diversity) hay chủng tộc phê phán (critical race). Cánh hữu bắt đầu tập trung vào cuộc chiến văn hóa, chỉ trích “văn hóa thức tỉnh” (woke culture) của đối phương, coi đó như là những xu hướng phá hủy các giá trị truyền thống của nước Mỹ.
Sau khi án lệ Roe v. Wade bị lật ngược, loại bỏ quyền phá thai như một quyền Hiến định đã khiến Đảng Cộng Hòa nhận thất bại nặng nề trong mùa bầu cử giữa kỳ vào năm ngoái. Các chính trị gia cánh hữu hiểu rằng tấn công trực diện vào quyền kết hôn đồng tính hoặc quyền của người đồng tính sẽ có thể gây phản tác dụng. Do đó, các chính sách hạn chế quyền dân sự của người LGBTQ thường được xây dựng một cách gián tiếp thông qua cơ sở về quyền tự do tín ngưỡng hay tư do ngôn luận. Và cộng đồng những người chuyển giới (trans) nhanh chóng trở thành nhóm mục tiêu được ưa thích nhất.
Một ví dụ điển hình là vào tháng 3 năm ngoái, Thống đốc bang Florida Ron DeSantis đã ký ban hành một luật cấm việc giảng dạy về đồng tính và các xu hướng tình dục trong lớp học, được gọi là 'Luật Đừng Nói Về Người Đồng Tính' (Don’t Say Gay Bill). Những người bảo thủ lập luận rằng luật này giúp phụ huynh có thể giám sát con em họ khi học và thảo luận tại trường, nhấn mạnh rằng các chủ đề về LGBTQ nên được gia đình tự thảo luận tại nhà. Ngoài ra, luật cũng cho phép phụ huynh khởi kiện dân sự đối với trường nếu họ vi phạm, làm cho giáo viên trở thành mục tiêu pháp lý nếu họ thảo luận về các vấn đề liên quan đến đồng tính và giới tính với học sinh.
