Buzz
Thị trường chứng khoán ngày càng thu hút nhiều nhà đầu tư từ khắp các ngành nghề, lĩnh vực trong xã hội. Thuật ngữ tự doanh từ đó cũng trở nên phổ biến trong các cuộc thảo luận và giao lưu trên các diễn đàn và các buổi gặp gỡ nhà đầu tư. Vậy Tự doanh chứng khoán là gì? Những đặc điểm và mục đích của hoạt động tự doanh tại các công ty chứng khoán sẽ được giải đáp rõ ràng trong bài viết này.
1/ Tự doanh chứng khoán là gì?
Theo Điều 30 Luật chứng khoán, tự doanh chứng khoán là hoạt động mua bán chứng khoán cho chính công ty chứng khoán (CTCK) đó.
Như vậy, tự doanh chứng khoán là hoạt động mà công ty chứng khoán tự thực hiện giao dịch chứng khoán cho chính mình nhằm thu lợi nhuận từ hoạt động đầu tư và giao dịch chứng khoán. Có hai trường hợp mà công ty chứng khoán thực hiện giao dịch nhưng không được xem là tự doanh:
- Mua hoặc bán chứng khoán để sửa lỗi sau khi giao dịch.
- Mua hoặc bán cổ phiếu quỹ.
2/ Đặc điểm nghiệp vụ tự doanh
Thứ nhất, hoạt động tự doanh của công ty chứng khoán được thực hiện với tính chuyên nghiệp cao. Tính chuyên nghiệp được thể hiện từ các cá nhân thực hiện giao dịch tự doanh. Các hoạt động này luôn có chiến lược rõ ràng, dựa trên phân tích thị trường và mục tiêu cụ thể trong từng giai đoạn để đưa ra các chiến lược đầu tư và chính sách quản trị danh mục đầu tư phù hợp nhất cho CTCK.
Thứ hai, công ty thực hiện mua bán chứng khoán dưới danh nghĩa là nhà đầu tư, thu lợi trực tiếp từ chênh lệch giá cổ phiếu và lợi tức từ các khoản đầu tư mang lại. Bởi vì đây là hoạt động đầu tư trực tiếp, nó luôn có các yếu tố rủi ro đi kèm.
Thứ ba, quy mô đầu tư của hoạt động tự doanh chứng khoán của các công ty thường rất lớn và đa dạng, hướng tới nhiều thị trường và ngành nghề khác nhau. Nhờ vào lợi thế của một tổ chức tài chính trung gian, các công ty chứng khoán có khả năng tìm ra những cơ hội đầu tư với chi phí thấp và đa dạng hóa danh mục đầu tư để giảm thiểu rủi ro.
3/ Hình thức thực hiện tự doanh chứng khoán
Để thực hiện tự doanh chứng khoán, các công ty chứng khoán có thể lựa chọn 1 trong 2 hình thức giao dịch chính sau đây:
- Giao dịch trực tiếp: Đây là hình thức giao dịch tay đôi giữa 2 công ty chứng khoán hoặc giữa công ty chứng khoán với khách hàng hay nhà đầu tư thông qua thương lượng. Hình thức này áp dụng đối với các chứng khoán được giao dịch trên thị trường OTC. Ví dụ như đấu giá cổ phiếu, mua bán cổ phiếu OTC, thực hiện thỏa thuận cổ phiếu niêm yết, mua cổ phiếu IPO.
- Giao dịch gián tiếp: Công ty chứng khoán đóng vai trò khách hàng, nhà đầu tư tự đặt lệnh giao dịch mua bán chứng khoán trên Sở giao dịch. Các lệnh giao dịch này có thể được thực hiện với bất kỳ khách hàng nào chưa được xác định trước.
Đối với công ty chứng khoán, mục đích của hoạt động tự doanh là kiếm lời từ các hoạt động đầu tư và giao dịch chứng khoán. Ngoài ra, hoạt động tự doanh còn thực hiện các chức năng khác như:
Kinh doanh góp vốn: Bằng cách mua cổ phiếu, trái phiếu chuyển đổi hoặc kèm quyền chuyển đổi, các công ty chứng khoán đầu tư vào các công ty cổ phần và trở thành cổ đông. Do đó, họ phải tuân thủ các quy định pháp lý đối với các cổ đông lớn và giới hạn đầu tư vào một công ty cổ phần.
Can thiệp bảo vệ giá: Khi giá chứng khoán biến động bất lợi do tình hình hoạt động chung của thị trường, các công ty chứng khoán thực hiện các giao dịch mua bán nhằm ổn định lại thị trường theo yêu cầu can thiệp của cơ quan quản lý và bảo vệ lợi ích của họ hoặc khách hàng trong các lần phát hành hoặc bảo lãnh phát hành.
5/ Các yêu cầu và quy định trong hoạt động tự doanh chứng khoán
Hoạt động tự doanh chứng khoán đóng góp một phần quan trọng vào lợi nhuận của công ty chứng khoán, do đó luôn được các công ty chú trọng. Tuy nhiên, không phải công ty chứng khoán nào cũng đủ điều kiện thực hiện hoạt động tự doanh, pháp luật cũng quy định rất rõ các điều kiện cần phải đáp ứng khi thực hiện hoạt động này.
- Phân tách quản lý: Khi thực hiện đồng thời 2 nghiệp vụ môi giới chứng khoán và tự doanh chứng khoán, các công ty chứng khoán cần phải phân tách rõ ràng hai hoạt động này. Việc này bao gồm vốn, tài sản, nhân sự và quy trình nghiệp vụ.
- Ưu tiên quyền lợi khách hàng: Cần tuân thủ nguyên tắc ưu tiên quyền lợi khách hàng để đảm bảo sự công bằng trong giao dịch chứng khoán. Các lệnh giao dịch của khách hàng được xử lý trước lệnh của công ty.
- Bình ổn giá thị trường: Theo quy định của pháp luật, các công ty chứng khoán tự doanh nhằm bình ổn giá trên thị trường chứng khoán.
- Tạo tính thanh khoản: Khi các chứng khoán mới được phát hành và chưa có thị trường giao dịch, các công ty cần thực hiện hoạt động tự doanh để tạo tính thanh khoản trên thị trường phụ.
Chúng ta đã tìm hiểu qua các khái niệm và đặc tính của hoạt động tự doanh chứng khoán. Nhà đầu tư có thể tham khảo thông tin này để hỗ trợ quyết định đầu tư, từ đó tối đa hóa hiệu quả và lợi nhuận trong tương lai.
