Tư duy về bài văn (Nói và nghe trang 55) Diễn đạt ý kiến về một vấn đề trong cuộc sống gia đình - Kết nối tri thức

Khi soạn bài Nói và nghe: Diễn đạt ý kiến về một vấn đề trong cuộc sống gia đình trang 55, 56 Ngữ văn lớp 6 Kết nối tri thức sẽ hỗ trợ học sinh giải quyết các câu hỏi từ đó dễ dàng viết văn 6.

Tư duy về bài văn (Nói và nghe trang 55) Diễn đạt ý kiến về một vấn đề trong cuộc sống gia đình - Kết nối tri thức

Thông qua các tài liệu trong bài viết 'Gõ cửa trái tim', tôi nhận ra tầm quan trọng của gia đình đối với mọi người. Tuy nhiên, trong thực tế, cuộc sống gia đình còn gặp phải nhiều vấn đề khác nhau, cả tích cực lẫn tiêu cực, khiến chúng ta phải suy nghĩ. Dưới đây, hãy chia sẻ về một vấn đề trong cuộc sống gia đình mà bạn quan tâm và suy ngẫm. 

1. Trước khi nói 

a. Chuẩn bị nội dung nói 

- Dựa vào trải nghiệm cá nhân để lựa chọn một chủ đề phù hợp. Ví dụ: 

+ mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình; 

+ sự chăm sóc, lắng nghe, và hiểu biết của cha mẹ đối với con cái; 

+ thái độ ứng xử của con cái đối với cha mẹ; 

+ những việc cần thực hiện để gia đình trở thành một tổ ấm đầy tình thương; 

+ sự tôn trọng đến sở thích và mong muốn của mỗi thành viên,...

- Có thể đọc lại các văn bản đã học trong bài để được đề xuất thêm ý tưởng.

Ví dụ: 

+ sự hiện diện của em bé và tình thương từ người thân trong câu chuyện “Chuyện cổ tích về con người”,

+ mối quan hệ gắn bó giữa con và mẹ trong câu chuyện “Mây và sóng”, 

+ tình yêu thương giữa các anh chị em trong câu chuyện “Bức tranh của em gái tôi”,...

- Tìm kiếm thêm thông tin từ sách báo hoặc các phương tiện truyền thông khác để có cái nhìn tổng quan về chủ đề bạn muốn thảo luận.

- Chuẩn bị hình ảnh, bài hát,... về gia đình để minh họa cho bài nói (nếu cần).

- Chuẩn bị hình ảnh, bài hát,... về gia đình để minh họa cho bài nói (nếu cần).

- Ghi lại những ý chính cần trình bày và sắp xếp chúng theo trình tự hợp lý. 

Ví dụ: 

+ đề cập đến vấn đề và các dấu hiệu cụ thể của nó; 

+ đề cập đến tác động của vấn đề đối với các thành viên trong gia đình; 

+ trình bày mong muốn của bạn và cách bạn đã thực hiện để giải quyết vấn đề;...

b. Huấn luyện 

- Để thuyết trình tốt, bạn hãy rèn luyện trước. 

+ rèn luyện một mình, 

+ thuyết trình trước bạn bè, người thân và yêu cầu họ đưa ra nhận xét, góp ý.

- Lựa chọn cách diễn đạt tự nhiên, gần gũi, gần gũi với tâm trạng, chia sẻ, mô tả.

2. Thuyết trình bài nói 

- Thuyết trình bài nói dựa trên các ý chính đã chuẩn bị. 

+ Trong phần mở đầu, cần làm cho người nghe cảm nhận được rằng những gì em sẽ nói là những trải nghiệm thực tế của em, có nhiều cảm xúc và suy nghĩ. 

+ Ở phần nội dung chính, cần tập trung vào việc trình bày ý chính mà không nên rơi vào việc kể câu chuyện hoặc liệt kê các bằng chứng; tập trung vào việc nêu rõ những điểm chính, mang tính biểu tượng cho vấn đề được bàn luận. 

+ Kết thúc bài nói, cần nhấn mạnh vào cách hành xử phù hợp mà em đã lựa chọn.

- Trong quá trình thuyết trình, cần tập trung vào vấn đề đã chọn. Việc kết hợp với trải nghiệm cá nhân sẽ làm cho nội dung trở nên sống động hơn.

- Chú ý kết hợp ý kiến với việc sử dụng hình ảnh, bài hát để làm cho bài thuyết trình thêm hấp dẫn.

* Tham khảo bài thuyết trình mẫu:

Xin chào quý thầy cô và các bạn. Tôi tên là......................, học lớp......., trường .............

Gia đình Việt Nam đã xây dựng những truyền thống tốt đẹp trong hàng ngàn năm với các giá trị về gia phong, gia đạo, với phương châm kính trên nhường dưới, đặc biệt là sự tôn trọng và hòa thuận. Tuy nhiên, giữa các thế hệ trong gia đình vẫn tồn tại những sự khác biệt về nhận thức, lối sống và tâm lý, gây ra những mâu thuẫn không thể tránh khỏi, đặc biệt là giữa cha mẹ và con cái. Đây là một vấn đề cấp bách cần phải giải quyết để tạo ra sự hòa thuận, ấm cúng trong gia đình. Tuy nhiên, vấn đề này rất phức tạp và lớn, vì vậy trong bài thuyết trình này, tôi chỉ sẽ đề cập đến những xung đột thường gặp và đề xuất những giải pháp có thể giải quyết những xung đột đó.

1. Sự khác biệt về nhận thức và tâm lý gây ra những xung đột giữa con cái và cha mẹ

1.1. Sự khác biệt trong quan điểm về hình thức bề ngoài của con cái

Trong thời kỳ bước vào tuổi dậy thì, học sinh bắt đầu chú ý đến ngoại hình và vẻ bề ngoại của bản thân, từ chiều cao đến cân nặng, da dẻ… Họ thường dành nhiều thời gian trước gương để tự ngắm và lo lắng về việc tạo dáng, chọn trang phục, cách ăn mặc… Những lựa chọn này không chỉ thể hiện sự trưởng thành mà còn là cách họ muốn thu hút sự chú ý, đặc biệt là từ phái đối diện. Ngoại hình đóng vai trò quan trọng ở độ tuổi này, dẫn đến sự xung đột với quan điểm của cha mẹ về cách ăn mặc, kiểu tóc, trang điểm…

1.2. Sự khác biệt trong cách nhìn nhận về việc học của con

Khi bước vào giai đoạn học trung học cơ sở, học sinh đã có sự trưởng thành đáng kể trong việc học tập. Họ đã biết phân biệt kiến thức cần thiết và không cần thiết, đồng thời đã hình thành ý chí nghề nghiệp cho tương lai. Tuy nhiên, quá trình chọn nghề vẫn chưa rõ ràng, thường dựa vào cảm tính hoặc theo đuổi theo bạn bè mà thiếu tính thực tế và không phù hợp với khả năng cá nhân. Cha mẹ thường quan niệm rằng học là ưu tiên hàng đầu, và họ có xu hướng can thiệp vào việc lựa chọn nghề nghiệp của con dù không phù hợp với định hướng và sở thích của con. Sự xung đột về việc học và lựa chọn nghề nghiệp giữa cha mẹ và con cái là điều không tránh khỏi.

1.3. Nhận thức về mối quan hệ bạn bè của con

Ở độ tuổi dậy thì, khi cơ thể đã phát triển, tâm trạng của học sinh cũng có nhiều biến đổi. Họ thích khám phá và mở rộng mối quan hệ bạn bè dựa trên cơ sở đạo đức bình đẳng. Giao tiếp với bạn bè mang lại sự thỏa mãn và giúp phát triển nhân cách. Việc kết bạn, thăm viếng, và quan hệ bạn bè giới đã đánh dấu sự phát triển và hình thành đạo đức xã hội không thể thiếu ở tuổi này.

1.4. Xung đột về sở thích và đam mê của con

Trong giai đoạn tuổi dậy thì, các học sinh bắt đầu khám phá sở thích và đam mê của bản thân. Một số cha mẹ cảm thấy bất an về những lựa chọn này, cho rằng chúng không phù hợp với tiêu chuẩn sống của con. Sự mâu thuẫn về sở thích và đam mê thường phát sinh khi con không tuân theo tiêu chuẩn của cha mẹ, và đôi khi dẫn đến mâu thuẫn trong gia đình.

Sở thích và hứng thú ở tuổi vị thành niên là một nhu cầu phát triển mạnh mẽ. Chúng ta đam mê khám phá các lĩnh vực như sách báo, âm nhạc, thể thao, thời trang, điện tử... Nhu cầu này giúp chúng ta tăng cường nhận thức và phát triển năng khiếu cá nhân, bước đầu tiếp xúc với cuộc sống người lớn. Tuy nhiên, việc kiểm soát thời gian vẫn còn là một thách thức khi chúng ta dễ dàng lạc quan trong những sở thích và không chủ động phân chia thời gian cho học tập và các hoạt động khác.

Ngược lại, trong tâm trạng của cha mẹ, việc học vẫn là ưu tiên hàng đầu. Việc con dành nhiều thời gian cho những sở thích khác thường gây ra sự phản đối từ phía cha mẹ, họ thường áp đặt quy định và thậm chí áp dụng hình phạt.

Tuổi vị thành niên thường có xu hướng giữ kín những bí mật cá nhân và quan trọng. Chúng ta coi trọng quyền riêng tư và thường cảm thấy không thoải mái khi bị phát hiện. Sự khác biệt trong nhận thức này thường dẫn đến căng thẳng trong mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái.

1.5 Nhận thức về việc sử dụng thời gian và tiền bạc của con

- Sử dụng thời gian:

Trong tuổi thơ, cha mẹ thường quy định lịch trình hoạt động của con. Nhưng khi con lớn lên, họ thường phản đối và cảm thấy thất vọng khi con không tuân thủ những quy định đã được đặt ra. Điều này dẫn đến xung đột giữa cha mẹ và con cái.

- Sử dụng tiền bạc:

Khi còn nhỏ, trẻ ít có nhu cầu về tiền bạc và hoàn toàn phụ thuộc vào cha mẹ cho mọi chi tiêu. Nhưng đến tuổi vị thành niên, nhu cầu sử dụng tiền tăng cao hơn. Học sinh muốn có tiền riêng để tự do sử dụng cho việc chơi game, xem phim, mua sách, uống nước hoặc chiêu đãi bạn bè... Tuy nhiên, cha mẹ thường chưa hiểu rõ nhu cầu của con nên thường áp đặt các quy định và kiểm soát chặt chẽ việc chi tiêu của con.

Một số gia đình có thể quá khắt khe hoặc quá nuông chiều con cái về tiền bạc. Mặc dù lo lắng là đúng đắn, nhưng sự kiểm soát quá mức có thể khiến con cảm thấy bị hạn chế và dẫn đến tình trạng tìm cách kiếm tiền một cách không lành mạnh. Ngược lại, việc quá phụ thuộc vào tiền bạc có thể dẫn đến những thói quen tiêu xài không tốt và gây ra những vấn đề nghiêm trọng cho gia đình.

Sự khác biệt trong quan điểm, suy nghĩ và lối sống giữa cha mẹ và con cái thường tạo ra những xung đột về tâm lý. Điều này thường do sự khác biệt về hoàn cảnh sống, kinh nghiệm và thế hệ, tạo ra khoảng cách giữa hai thế hệ.

2. Những nguyên nhân gây ra xung đột

2.1. Về phía cha mẹ

- Do ảnh hưởng của phong cách nuôi dạy, cha mẹ có ý muốn con phải tuân thủ quyền hành và các quy định từ khi còn nhỏ.

- Do tác động của phong tục gia đình và mong muốn con phải tuân theo những quy định cứng nhắc từ cha mẹ.

- Cha mẹ thường cho rằng vì con còn nhỏ và ngây thơ nên cần kiểm soát mọi hoạt động và quyết định của con.

- Do chưa thích ứng và không có ý thức đầy đủ về sự thay đổi nhanh chóng về cơ thể và tâm sinh lý, nên chúng ta chưa cảm nhận được đủ về nhu cầu độc lập và quyền riêng tư của mình.

- Cha mẹ mong muốn duy trì sự phụ thuộc của con trong cuộc sống hàng ngày, và do đó họ cho rằng những yêu cầu về sự độc lập và quyền riêng tư của chúng ta không thích hợp và vượt quá giới hạn cho phép.

2.2. Về phía chúng ta, những đứa con

- Trong giai đoạn tuổi dậy thì, chúng ta cảm nhận sự phát triển cơ thể và tâm sinh lý, tạo ra ý thức về sự trưởng thành và ý thức cá nhân. Chúng ta muốn tự do hơn và không muốn bị kiểm soát, muốn tự quyết định về cuộc sống của mình.

- Chúng ta muốn thoát khỏi sự kiểm soát của cha mẹ và tự quyết định về cuộc sống của mình, đặc biệt là trong những hoạt động riêng tư, và đây chính là nguyên nhân chính gây ra xung đột giữa cha mẹ và con cái ở tuổi dậy thì.

3. Một số hướng giải quyết xung đột

- Trong gia đình, cha mẹ vẫn giữ các quy định nhưng phải linh hoạt để phù hợp với thời đại, điều chỉnh khi cần thiết để đáp ứng nhu cầu của con cái.

- Cha mẹ cần giảm bớt khoảng cách tâm lý giữa các thế hệ, không cứng nhắc theo cách cũ mà phải hòa nhập vào cuộc sống hiện đại và điều chỉnh theo sự thay đổi.

- Nhận ra sự phát triển của con ở tuổi dậy thì, cha mẹ cần hiểu và đáp ứng đúng nhu cầu của con về độc lập, tự khẳng định và quyền riêng tư.

- Luôn lắng nghe và tìm hiểu về con để đáp ứng những nhu cầu chính đáng, đồng thời ngăn chặn những hành động tiêu cực và cung cấp sự giúp đỡ trong những khó khăn tâm lý.

- Cha mẹ cần tìm ra tiếng nói chung phù hợp với con cái thông qua những phân tích sâu sắc, không nên áp đặt mà cần tạo ra sự tin cậy và sẻ chia của con đối với cha mẹ.

- Liên kết chặt chẽ với nhà trường và các tổ chức xã hội để hướng con vào hoạt động tích cực, từ đó tạo ra sự đồng thuận cao giữa các thế hệ và xây dựng gia đình hạnh phúc.

Trên đây là quan điểm của tôi về việc cải thiện mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái trong những thời điểm bất đồng. Tôi hy vọng thông qua điều này, mọi người có thể hiểu hơn về tâm trạng của cha mẹ và tạo ra cuộc trò chuyện thẳng thắn để giải quyết vấn đề này, giúp gia đình trở thành nơi lắng nghe, yêu thương và chia sẻ. Nếu ai đó cần chia sẻ, tôi sẵn lòng lắng nghe. Xin chân thành cảm ơn!

3. Sau khi đưa ra ý kiến 

Thảo luận về bài phát biểu dựa trên một số gợi ý sau:

Soạn thảo bài diễn đạt quan điểm về một vấn đề ...

- Soạn thảo bài diễn đạt quan điểm về một vấn đề ... tốt nhất:

- Soạn thảo bài diễn đạt quan điểm về một vấn đề ... ngắn gọn nhất: