Buzz
Tư duy về tử tù bao gồm tóm tắt nội dung chính, lập dàn ý phân tích, cấu trúc, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật cùng với bối cảnh sáng tạo, ra đời của tác phẩm và lý lịch tác giả, quan điểm và sự nghiệp sáng tạo phong cách nghệ thuật giúp các em học tốt môn văn 11
Tác giả
Tác giả Nguyễn Tuân
1. Lý lịch - Hành trình
- Nguyễn Tuân (1910 – 1987), sinh sống tại làng Mọc, phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, Hà Nội.
- Ông sinh ra trong một gia đình theo triết lý Nho khi học văn Hán đã sụp đổ.
- Năm 1929, trong thời gian học ở Thành Chung Nam Định, ông bị đuổi học.
- Sau đó, ông bị bắt vì vượt biên giới Thái Lan mà không có giấy phép.
- Sau khi ra khỏi tù, ông bắt đầu sự nghiệp văn học.
- Trong năm 1945, ông tích cực tham gia vào cuộc cách mạng và cuộc kháng chiến.
- Từ năm 1948 đến 1957, ông làm Tổng thư ký của Hội nhà văn Việt Nam.
2. Sự nghiệp văn chương
a. Các tác phẩm chính
- Các tác phẩm nổi bật của ông bao gồm: Vang bóng một thời, Cảnh sắc và hương vị của đất nước, Tùy bút Sông Đà, Ngọn đèn dầu lạc,....
b. Phong cách nghệ thuật
- Nguyễn Tuân có một phong cách nghệ thuật rất độc đáo và sâu sắc:
+ Trước Cách mạng tháng Tám, phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân được tóm gọn trong một từ 'ngông': mỗi dòng văn của ông đều tỏa sáng với tài hoa, uyên bác. Mọi thứ đều được mô tả từ góc độ thẩm mỹ. Ông tìm kiếm vẻ đẹp của quá khứ còn lưu luyến được gọi là Vang bóng một thời.
+ Sau Cách mạng tháng Tám, ông không đối lập quá khứ và hiện tại. Đối với ông, vẻ đẹp tồn tại trong cả quá khứ, hiện tại và tương lai; tài hoa hiện diện ở cá nhân và cộng đồng.
+ Nguyễn Tuân theo đuổi 'chủ nghĩa xê dịch'. Do đó, ông là nhà văn của những tính cách phi thường, của những tình cảm mãnh liệt và cảm giác sâu lắng, cùng những hình ảnh tuyệt đẹp.
Tác phẩm
Tác phẩm Tư duy về tử tù
1. Tóm tắt
Huấn Cao, một tù nhân cầm đầu cuộc khởi nghĩa, trước khi bị hành quyết, đã có một trải nghiệm đặc biệt trong tù. Ông được viên quản ngục đặc biệt biết ơn và đã viết chữ cho ông trước khi ông bị hành quyết. Hành động này đã khiến cho viên quản ngục và mọi người cảm phục. Sau đó, ông khuyên viên quản ngục về quê để giữ gìn cho sự trong sạch. Viên quản ngục cảm kích ý kiến của ông và tỏ lòng tôn trọng. 'Kẻ mê muội này xin bái lĩnh'.
2. Khám phá tổng quan
a. Nguồn gốc và bối cảnh sáng tạo
- Ban đầu, tác phẩm được đặt tên là 'Dòng chữ cuối cùng' được đăng trên tạp chí Tao Đàn vào năm 1939, sau đó được chọn in trong tập Vang bóng một thời.
b. Cấu trúc
- Phần 1 (Từ đầu đến 'để mai ta dò ý tứ hắn ra sao rồi sẽ liệu'): cuộc trò chuyện giữa viên quản ngục và thầy thơ lại
- Phần 2 (tiếp theo đến 'thiếu chút nữa ta đã mất một tấm lòng trong thiên hạ'): Hành động biết ơn đặc biệt của viên quản ngục.
- Phần 3 (phần còn lại): Cảnh viết chữ
3. Đào sâu chi tiết
a. Tình huống đặc biệt trong truyện
- Huấn Cao, một tù nhân, và viên quản ngục tình cờ gặp nhau và trở thành bạn đồng lòng trong một tình huống đặc biệt: nhà tù nơi viên quản ngục làm việc.
- Tình huống độc đáo này đã làm nổi bật vẻ đẹp của nhân vật Huấn Cao, làm rõ tấm lòng biệt nhỡn của viên quản ngục và thể hiện sâu sắc chủ đề của tác phẩm: ca ngợi cái đẹp và cái thiện có thể chiến thắng cái xấu và cái ác ngay cả khi bóng tối bao phủ, khi cái ác đang làm chủ.
b. Hình ảnh đẹp của các nhân vật
* Nhân vật Huấn Cao
- Huấn Cao là một nghệ sĩ tài năng
+ Ông là người có 'khả năng viết chữ rất nhanh, rất đẹp'. Hơn nữa, mỗi chữ viết của Huấn Cao đều chứa đựng những khát vọng, hoài bão vô tận.
+ 'Có được chữ của ông Huấn là như có được kho báu trên đời'
→ Khen ngợi tài năng của Huấn Cao, Nguyễn Tuân đã thể hiện triết lý nghệ thuật của mình: tôn trọng những con người tài ba, tôn vinh nghệ thuật thư pháp truyền thống của dân tộc.
- Là một anh hùng kiêu hãnh
+ Được thể hiện rõ qua những hành động: kiêu căng, bình thản nhận rượu và thịt
+ Dù trong mọi hoàn cảnh, tính kiêu hãnh ấy vẫn không thay đổi
- Là người mang trong mình phẩm hạnh trong sáng và phẩm cách cao quý
+ Quan điểm về việc viết chữ: chỉ để biểu hiện lòng tri kỉ, không vì vật chất như vàng bạc hay tài sản mà viết chữ
+ Đối với viên quản ngục:
- Ban đầu, trước khi hiểu được tấm lòng của viên quản ngục, Huấn Cao coi hắn là kẻ hèn mọn và khinh bỉ
- Khi nhận ra lòng tốt của viên quản ngục, Huấn Cao không chỉ viết chữ cho hắn mà còn coi hắn là bạn tri âm tri kỉ
→ Huấn Cao là biểu tượng của vẻ đẹp kiêng nể giữa tài năng và tấm lòng của một nghệ sĩ, của một anh hùng dù thất thế nhưng vẫn kiêng nể và hiên ngang.
* Nhân vật viên quản ngục
- Một tâm hồn biệt nhớn và tài năng
- Có sở thích cao quý: viết chữ
c. Cảnh viết chữ: Một tình huống chưa từng thấy trước đây
- Không gian: nhà tù tối tăm, ẩm ướt và bẩn thỉu
- Thời gian: giữa đêm đen tối
- Dấu hiệu:
+ Người cho chữ là một tù nhân, người xin chữ là viên quản ngục
+ Người cho chữ, dù bị giam cầm bởi xiềng xích và gông cùm, vẫn tỏ ra kiêng nể và tích cực, trong khi viên quản ngục - người xin chữ lại luôn nhút nhát và thụ động.
+ Ngược lại, tử tù lại là người tư vấn cho viên quản ngục
- Sự đổi chỗ vị trí:
+ Ý nghĩa của lời khuyên của Huấn Cao: cái đẹp có thể nảy nở ở nơi tăm tối, nơi tội ác hoành hành nhưng không thể tồn tại cùng với cái xấu cái ác. Con người chỉ xứng đáng được thưởng thức cái đẹp khi giữ vững phẩm hạnh.
+ Hiệu quả: làm cho con người trở nên nhân từ hơn
→ Điều đặc biệt ở đây không chỉ là sự tinh tế và cao quý của lời nói, được thể hiện trong môi trường u ám và bẩn thỉu, mà còn ở việc tử tù, người sắp phải chết, có thể làm cho viên quản ngục cảm thấy đồng cảm. Chính những điều này đã làm sáng tỏ, tạo ra ánh sáng rực rỡ, và vẻ bất tử cho hình tượng của Huấn Cao.
d. Ý nghĩa nội dung
Nguyễn Tuân đã thành công trong việc mô tả hình ảnh của Huấn Cao - một con người tài năng, có tấm lòng trong sáng và lòng dũng cảm kiên trì. Đồng thời, tác giả truyền đạt quan điểm về cái đẹp, khẳng định sự bất diệt của cái đẹp và bày tỏ một cách ngầm tình yêu đất nước
e. Giá trị nghệ thuật
Tác phẩm thể hiện tài năng sáng tạo của Nguyễn Tuân thông qua việc xây dựng tình huống truyện độc đáo; nghệ thuật miêu tả cảnh sắc, phác họa tính cách nhân vật, tái hiện không khí cổ điển, trang trọng; và sử dụng thủ thuật đối lập và ngôn ngữ phong phú và sắc nét...
