Tứ Hợp Viện là gì? Những đặc điểm và cấu trúc của nhà Tứ Hợp Viện Trung Quốc

Tứ Hợp Viện là một trong những thuật ngữ phổ biến trong kiến trúc truyền thống của Trung Quốc. Vậy lịch sử và ý nghĩa của nhà Tứ Hợp Viện có điều gì đặc sắc? Hãy cùng Mytour khám phá những thông tin dưới đây để hiểu rõ hơn về các đặc điểm và cấu trúc trong kiến trúc Tứ Hợp Viện Trung Quốc.

1. Tứ Hợp Viện là gì?

Để hiểu rõ về Tứ Hợp Viện Trung Quốc, bạn cần biết Tứ Hợp Viện là gì? Trong từ điển Hán Việt, khái niệm Tứ Hợp Viện được giải thích như sau:

• Tứ: có nghĩa là 4, ở đây hiểu là 4 hướng Đông – Tây – Nam – Bắc
• Hợp: có nghĩa là gom lại, tập hợp lại
• Viện: có nghĩa là không gian như khu vườn hoặc sân

Vậy Tứ Hợp Viện là một kiến trúc nhà với một khu sân vườn ở trung tâm, bao quanh bởi 4 dãy nhà theo 4 hướng Đông – Tây – Nam – Bắc. Nhà chính nằm ở hướng Bắc nhìn về phía Nam, nhà đối diện nhà chính và 2 nhà ngang được xây theo hướng Đông và Tây. Đây là kiểu kiến trúc truyền thống của người Hán sống ở khu vực phía Bắc Trung Quốc.

2. Đặc điểm và cấu trúc của Tứ Hợp Viện Trung Quốc

Ngày nay, bạn vẫn có thể bắt gặp Tứ Hợp Viện ở nhiều nơi tại Bắc Kinh cũng như các vùng nông thôn. Kiến trúc này có những đặc điểm gì và cấu trúc của nó ra sao?

2.1 Những đặc điểm nổi bật

Các công trình Tứ Hợp Viện đều sở hữu những đặc điểm nổi bật mà bạn có thể dễ dàng nhận thấy như:

• Bố cục: Được xây dựng đối xứng theo trục đường chính rõ ràng, nhà chính nằm trên trục đường chính tạo nên vẻ uy nghi.
• Hình dáng: Tứ Hợp Viện có nhiều kiểu nhà khác nhau, nhưng nổi bật nhất là những ngôi nhà có hình khối vuông vắn. Phòng chính hướng Bắc, phòng phía sau hướng Nam, hai phòng sương nằm theo hướng Đông và Tây; tất cả các gian phòng đều được bao bọc kín, chỉ mở ra ở hướng Đông Nam.
• Cách sắp xếp phòng được quy định rõ ràng: Phòng chính được thiết kế rộng và cao hơn các phòng khác. Phòng chính là nơi cư trú của các trưởng bối. Các con cháu sẽ ở trong phòng sương hoặc ở hai bên cạnh phòng chính. Hơn nữa, các phòng được sắp xếp theo thứ tự từ lớn đến nhỏ dựa trên tuổi tác và vai vế.

2.2 Cấu trúc của Tứ Hợp Viện

Kết cấu xây dựng của Tứ Hợp Viện cũng mang những đặc điểm riêng, cụ thể như sau:

• Số tầng: Các Tứ Hợp Viện thường chỉ có từ 1 đến 2 tầng, thường không quá 2 tầng.
• Hành lang: Đây là yếu tố thiết yếu, nối liền 4 nhà xung quanh theo 4 hướng. Tất cả các ngôi nhà đều có bậc thang dẫn lên tiền sảnh.
• Cổng chính: Người Trung Quốc rất coi trọng thể diện, vì vậy cổng chính thể hiện địa vị trong nhà, được xây dựng rộng rãi và trang trí bằng các bức sư tử đá, chạm khắc đá…
• Số sân: Tùy thuộc vào quy mô và sự phân tầng, Tứ Hợp Viện có thể có từ 1 đến 3 sân. Một sân được gọi là Nhị tiến Nhất viện, thiết kế theo hình chữ “Khẩu” (口); hai sân gọi là Tam tiến Nhị viện, thiết kế theo hình chữ “Nhật” (日); ba sân được gọi là Tứ tiến Tam viện, thiết kế theo hình chữ “Mục” (目).

Ngày nay, thiết kế Tứ Hợp Viện vẫn được giới thượng lưu Trung Quốc ưa chuộng nhờ vào kiến trúc và giá trị thẩm mỹ của nó. Do đó, bạn vẫn có thể thấy nhiều hình ảnh Tứ Hợp Viện hiện đại tại Bắc Kinh khi đến tham quan.

3. Lịch sử hình thành và phát triển của Tứ Hợp Viện

Theo tài liệu lịch sử, kiến trúc này đã xuất hiện cách đây khoảng 2000 năm, vào thời Đông Chu. Tứ Hợp Viện đã trải qua nhiều biến đổi và mang những nét đặc trưng riêng qua các triều đại khác nhau, cụ thể như sau:

4. Ý nghĩa của Tứ Hợp Viện

Trong suốt lịch sử phát triển và cuộc sống của người Trung Quốc, kiến trúc Tứ Hợp Viện mang lại nhiều ý nghĩa quan trọng:

4.1. Ý nghĩa trong đời sống

Khí hậu Trung Quốc thường lạnh vào mùa đông và nóng vào mùa hè, vì vậy kiểu kiến trúc Tứ Hợp Viện rất phù hợp với điều kiện tự nhiên. Vào mùa đông, kiến trúc kín sẽ giúp ngăn gió lạnh nhưng vẫn cho phép ánh sáng mặt trời chiếu vào không gian bên trong. Vào mùa hè, các phòng trong Tứ Hợp Viện đều nhận ánh sáng tự nhiên một cách thuận lợi nhất. Hơn nữa, kiểu dáng này còn giúp hạn chế tác động của bão cát đến ngôi nhà.

4.2. Ý nghĩa phong thủy

Theo quan niệm phong thủy, hình dạng “trời tròn, đất vuông” phản ánh sự hài hòa trong bố cục của Tứ Hợp Viện. Các công trình được xây dựng theo kiểu khép kín, với hướng Đông Nam được mở, tương ứng với quẻ Tốn trong bát quái, được xem là hướng mang lại vận may.

Ngoài ra, các tòa nhà được sắp xếp đối xứng, hài hòa với nhau, tạo cảm giác thanh bình và an yên. Tứ Hợp Viện còn tạo ra sự phân biệt giữa không gian bên trong và bên ngoài, mang lại cảm giác ấm cúng cho các buổi sum họp, đồng thời đem lại nhiều may mắn cho sức khỏe và tinh thần của gia chủ cùng gia đình.

5. Một số mẫu nhà Tứ Hợp Viện tại Trung Quốc

6. Có thiết kế nhà Tứ Hợp Viện tại Việt Nam không?

Văn hóa Việt Nam và Trung Quốc có nhiều điểm tương đồng. Tuy nhiên, khi hỏi về việc có nên xây dựng nhà Tứ Hợp Viện tại Việt Nam hay không, câu trả lời là không. Lối kiến trúc này khép kín, phù hợp với những vùng khí hậu mát mẻ, trong khi khí hậu Việt Nam lại nóng ẩm, không thích hợp cho kiểu thiết kế này trong cuộc sống hàng ngày.

Tuy nhiên, các kiến trúc sư Việt Nam đã không ngừng sáng tạo để tái hiện những nét đặc trưng của Tứ Hợp Viện. Họ đã điều chỉnh và đổi mới thiết kế để phù hợp với khí hậu cũng như tận dụng nguyên vật liệu sẵn có tại Việt Nam.

Kết quả là những kiến trúc tương đồng với dãy nhà liền nhau theo hình chữ U hoặc chữ L được hình thành. Thiết kế này tạo ra không gian thoáng đãng và thích hợp hơn với điều kiện khí hậu Việt Nam. Hiện nay, kiểu nhà Tứ Hợp Viện hiện đại đã được ứng dụng trong các công trình như khu nghỉ dưỡng, homestay, khách sạn, và quán café… tại Việt Nam.