Tu hú châu Á

Tu hú châu Á (tên khoa học: Eudynamys scolopaceus) là một loài chim tu hú phổ biến ở khu vực châu Á, thuộc chi Tu hú trong họ Cu cu. Loài này, như nhiều loại cu cu khác, có thói quen ký sinh, tức là đẻ trứng trong tổ của các loài chim khác như quạ và sau đó nhờ các loài chủ nuôi dưỡng chim non. Tu hú châu Á nổi bật với thói quen ăn trái cây khi trưởng thành.

Đặc điểm sinh học

Chim đực trưởng thành có bộ lông màu đen bóng với ánh xanh thẫm, trong khi chim mái có bộ lông lốm đốm màu đen nhạt và trắng. Chim non có lông hoàn toàn đen khi mới nở.

Tu hú trưởng thành có sải cánh từ 19 đến 22 cm, đuôi dài khoảng 18 đến 20 cm, chân dài 3,5 cm và mỏ dài 3 cm.

Phạm vi phân bố

Tu hú châu Á chủ yếu sống ở các vùng đồng bằng và trung du của Nam Á, bao gồm Ấn Độ, Sri Lanka, đông nam Trung Quốc, quần đảo Sunda Lớn, và kéo dài đến bán đảo Đông Dương và Thái Lan. Vào mùa đông, chúng di cư từ các khu vực phía bắc về phía nam.

Phân loại

Ban đầu, Carl von Linné xếp loài Tu hú châu Á vào chi Cu cu dựa trên mẫu vật mà ông nhận được từ Malabar, Ấn Độ.

Tập tính

Tu hú châu Á là một loài chim ký sinh, thường đẻ trứng vào tổ của nhiều loại chim khác, bao gồm quạ rừng và quạ nhà. Trước năm 1880 ở Sri Lanka, chúng chỉ đẻ nhờ vào quạ rừng, nhưng sau đó chuyển sang quạ nhà. Một nghiên cứu tại Ấn Độ cho thấy 5% Corvus splendens và 0,5% Corvus macrorhynchos bị loài này ký sinh.

Tại Bangladesh, chúng đẻ nhờ vào tổ của Lanius schach, Acridotheres tristis và quạ nhà Corvus splendens, với tỷ lệ lần lượt là 35,7%, 31,2% và 10,8%. Tu hú thường chọn tổ của các loài có độ cao thấp và gần cây ăn quả để đẻ trứng.

Ở miền nam Thái Lan và Bán đảo Mã Lai, tu hú đã chuyển từ việc ký sinh vào tổ quạ sang tổ của sáo nâu (Acridotheres sp.) khi loài sáo nâu trở nên phổ biến vào cuối thế kỷ 19. Tại Tiểu lục địa Ấn Độ, chúng đôi khi ký sinh vào tổ chèo bẻo, ác là và thậm chí vàng anh đầu đen. Chim trống có thể đánh lạc hướng chủ tổ để chim mái có cơ hội đẻ trứng, mặc dù chim mái thường xuyên đến thăm tổ một mình. Lông của chim non ban đầu giống chim trống và chúng có mỏ màu đen. Chưa có báo cáo về việc tu hú châu Á đẻ trứng vào tổ không có trứng của chim khác, và một nghiên cứu ở Pakistan cho thấy trung bình trứng tu hú được đẻ ra trong vòng một ngày rưỡi sau khi chủ tổ đẻ trứng đầu tiên. Trứng của tu hú thường nở trước trứng của chủ tổ ba ngày. Mặc dù tu hú thường chỉ đẻ một hoặc hai trứng trong một tổ, nhưng có tới 7 đến 11 trứng đã được ghi nhận trong một số tổ. Chim mái có thể loại bỏ trứng của chủ tổ trước khi đẻ nhờ. Trứng nở trong vòng 12 đến 14 ngày. Tu hú non không luôn đẩy trứng hoặc chim con của chủ tổ ra ngoài, và lúc đầu phát ra tiếng kêu giống quạ. Chim non đủ lông và cánh trong khoảng 20 đến 28 ngày. Khác với một số loài cu cu khác, tu hú non không cố gắng giết chim non của chủ tổ, mà có đặc điểm tương tự như cu cu mỏ cong và chủ yếu ăn trái cây khi trưởng thành. Trong một số trường hợp, tu hú non có thể không đẩy được trứng lớn hoặc chim con của chủ tổ ra khỏi tổ sâu mà không có nguy cơ bị đói, và có thể là tình cờ chim con của tổ tự rơi ra ngoài. Một giả thuyết khác cho rằng việc giữ lại chim non của chủ tổ có thể có lợi cho tu hú non, nhưng chưa được chứng minh rộng rãi. Chim tu hú bố mẹ đã được quan sát cho chim con ăn trong tổ của loài chủ, một hành vi cũng thấy ở một số loài chim ký sinh khác, nhưng không có báo cáo về việc chim trống nuôi dưỡng chim non.

Tu hú châu Á là loài chim ăn tạp, tiêu thụ nhiều loại côn trùng, sâu bướm, trứng và động vật có xương sống nhỏ. Chim trưởng thành chủ yếu ăn trái cây và đôi khi sẽ bảo vệ cây ăn quả mà chúng kiếm ăn, xua đuổi những loài ăn quả khác.

Hình ảnh

Ghi chú

Tài nguyên bên ngoài

Tư liệu liên quan đến Eudynamys scolopaceus trên Wikimedia Commons (tiếng Việt)

• Thông tin về chim tu hú châu Á trên SVRVN
• Chim tu hú: Câu chuyện về bà mẹ bạc tình và đứa con độc ác Lưu trữ 2010-11-18 trên Wayback Machine