Gần đây, tôi đã bận rộn với việc phỏng vấn cho vị trí “giáo sư dự khuyết” tại một số trường đại học lớn. Việc chuẩn bị không chỉ là để trả lời câu hỏi một cách tốt nhất mà còn là để hiểu rõ về những người sẽ phỏng vấn tôi: “Họ làm gì, họ nghiên cứu gì, có liên quan gì đến tôi không?” Tôi cũng đã hoàn thiện một số nghiên cứu khoa học để nộp trước khi phỏng vấn, chỉ để có thêm chủ đề để trò chuyện.
Chỉ Cần Làm Chính Mình và Tôn Trọng Người Phỏng Vấn
Thực Ra, Phỏng Vấn Đi Làm Giáo Sư Hoặc Xin Việc Tốt Trong Doanh Nghiệp Khá Giống Việc Xin Học Bổng
Vậy Lời Khuyên “LÀM CHÍNH MÌNH” Có Ý Nghĩa Gì Trong Học Bổng và Công Việc?
CHUYỆN ĐẦU TIÊN
Vào năm 2016, tôi đã giúp một người bạn xin học bổng thạc sĩ. Người bạn đó đã lựa chọn một số trường khác nhau cho danh sách trường mong muốn và trường an toàn. Trước tiên, người bạn đó đã phỏng vấn với trường an toàn và kết quả là ngay cả trường an toàn cũng chỉ đưa ra được 60% học bổng. Người bạn đó gọi điện cho tôi và khóc nức nở.
Tôi hỏi thì người bạn đó đã chuẩn bị phỏng vấn với một người khác. Người này đã có rất nhiều mẫu câu trả lời sẵn, và thường thì câu trả lời đó sẽ được chấp nhận. Vì vậy, bạn nhà tôi đã viết sẵn một đoạn văn trả lời. Trong quá trình phỏng vấn, người bạn đã quên mình đã viết gì và khi bị hỏi câu hỏi khó, người bạn đó đã bị trầm cảm. Người bạn đang chuẩn bị phỏng vấn với trường mong muốn nhưng lại nhận được kết quả như vậy. Rất thất vọng nên người bạn đó đã đổ vỡ.
Tôi đã nói chuyện với người bạn đó, và yêu cầu người bạn đọc lại từng câu hỏi dự kiến cho mình. Vì tôi biết rõ hồ sơ của người bạn đó, nên tôi hỏi: “Tại sao bạn không kể về thời gian bạn đã tham gia các hoạt động xã hội, hoặc những dự án bạn đã tham gia?” Người bạn đó trả lời rằng những hoạt động đó không mang lại nhiều thành tích. Tôi đã nói rằng điều quan trọng không phải là thành tích cao hay thấp, mà là cách đó thể hiện bản thân bạn. Người bạn đó gật đầu đồng ý.
Sau khoảng 3 giờ trò chuyện, tôi kết luận cho người bạn là: “Trả lời theo mẫu văn không có gì sai, nhưng khi bạn nói điều gì đó mà không phản ánh đúng bản thân, bạn có thể quên và cảm thấy không tự tin. Sự thiếu tự tin đó có thể làm chết chết buổi phỏng vấn.”
Vài ngày sau đó, tôi được biết rằng người bạn đó đã nhận được một học bổng rất cao từ trường mong muốn của mình.
CHUYỆN THỨ HAI
Một người bạn của tôi cũng học bổng để đi Mỹ, nhưng khi tìm việc làm thì gặp nhiều khó khăn vì Mỹ các công ty rất kén chọn nhân viên nước ngoài nếu không học các chuyên ngành STEM (Khoa học, Kỹ thuật, Kỹ sư, Toán). Vì bị áp lực việc làm nên bạn này quyết định chuyển sang học chuỗi cung ứng. Nhưng sau đó, khi thấy một người bạn khác thành công với Khoa học Dữ liệu, bạn này cũng tự nhận mình có thể làm được. Ngày sau đó, khi một người bạn Malay được nhiều cuộc phỏng vấn, bạn này cũng quyết định luyện phát âm để cải thiện tiếng Anh của mình.
Dù đã đủ vị trí phỏng vấn, nhưng không tìm được việc, tâm trạng của bạn này luôn hoảng loạn. Mãi đến khi bạn này kết hôn, có thẻ xanh và bình tĩnh suy nghĩ lại về sở thích thực sự của mình, thì lúc đó mới có cơ hội tìm việc tốt hơn. Không phải do thiếu năng lực, mà là do không biết mình thực sự muốn gì, nên không có đủ quyết tâm để làm, khiến mọi người không tin tưởng.
CHUYỆN THỨ BA
Tôi được coi là thành công khi xin học bổng và việc làm ở Mỹ. Tất cả các hồ sơ xin việc của tôi đều được chấp nhận, bao gồm cả IVY League và những trường top 10 của ngành học của tôi. Mặc dù vẫn còn một kỳ học đầu tiên nhưng tôi đã có cơ hội thực tập với Amazon và nhận lời mời làm việc chính thức từ Amazon, Tesla và BCG khi tôi ứng tuyển cho họ.
Tuy nhiên, có hai công ty tôi luôn trượt từ vòng phỏng vấn đầu tiên là American Airlines (phỏng vấn 2 lần) và Alcon Novatis (phỏng vấn 3 lần). Lý do là bởi họ cần những người hiền lành, kiên nhẫn, trong khi tôi lại có tính cách hơi quyết đoán, tốc độ nhanh và không dễ khuất phục trước sức ép. Tính cách của tôi lại phù hợp với Amazon, Tesla và BCG, với tính cách năng động, sáng tạo, dám nghĩ, trực tính, điều này được các công ty này đánh giá cao trong lĩnh vực chuỗi cung ứng.
Mặc dù cùng một ngành, cùng một công việc, nhưng một phía thành công trong khi phía kia lại trượt. Điều này cho thấy đôi khi việc trượt không phải lúc nào cũng do thiếu năng lực.
Ai cũng muốn kiếm việc lương cao hoặc nhận học bổng phong phú. Nhưng thật ra, quan trọng hơn là làm điều mình thực sự muốn.
Câu chuyện thứ tư
Một công việc lương cao và cơ hội ở lại đất nước khác có vẻ hấp dẫn. Nhưng không phải lúc nào cũng như ta mong đợi. Một người bạn của tôi đã trải qua điều này.
Thực sự, khi bạn đặt câu hỏi...
1) Cần bổ sung thêm gì vào hồ sơ để có cơ hội nhận học bổng 100%?
2) Điểm số của tôi không cao, làm thế nào để vẫn có thể nhận học bổng?
3) Bất kỳ ngành nghề nào em chọn, chỉ cần em kiên nhẫn và sẵn lòng vượt qua mọi khó khăn, có học bổng và việc là được.
Em ơi, chỉ khi em là chính mình, em mới có cơ hội nhận học bổng và có việc.
Trong văn hóa Á Đông, sự đánh giá và nhìn nhận của người khác thường được coi trọng. Điều này làm cho nhiều người hoặc bạn trẻ e ngại trở thành bản thân thật của mình.
Tuy nhiên, chỉ đổ lỗi cho văn hóa không đúng. Lý do chính là sự sợ hãi của bản thân. Sợ rằng không đủ để làm cho người khác hài lòng. Và phần lớn, điều này không phải là do sự đánh giá từ người khác, mà là do chúng ta chưa tự tin và không nỗ lực đủ.
80% nguyên nhân là vì chúng ta chưa tận dụng hết khả năng để đạt được mục tiêu của mình.
Ví dụ, nhiều bạn trẻ muốn theo đuổi nghệ thuật, tâm lý học, âm nhạc và biến đam mê thành sự nghiệp.
Có thể bạn tự hỏi: “Tôi đang muốn biết cách tìm học bổng để học ngành mà tôi yêu thích?” Nhưng tôi lại nghĩ: “Vậy bạn? Bạn chưa thể hiện đủ rõ ràng rằng bạn muốn theo đuổi ngành bạn yêu thích đến mức bạn có thể tự mình đứng lên và hỗ trợ bản thân. Vậy tại sao tôi phải giúp bạn, tại sao tôi phải cho bạn học bổng?”
Hãy trẻ trung hơn một chút, nếu có một hoạt động ngoại khóa mà bạn thực sự muốn tham gia nhưng nó ảnh hưởng đến việc học và bố mẹ không cho phép.
Nếu bạn đã trưởng thành hơn và đi làm, nhiều người lại nói rằng họ cố gắng làm việc nhưng vẫn không có nhiều tiền tiết kiệm, do đó họ cần phải nhận được học bổng.
NẾU BẠN KHÔNG BIẾT MÌNH MUỐN GÌ THÌ SAO?
Trong bài viết trước đó, có người hỏi về quan điểm của tôi với câu nói “Du học để trải nghiệm.” Có lẽ sau này tôi sẽ chia sẻ ý kiến của mình về điều này để mọi người đều có thể đọc. Thực tế, khi đi du học, mỗi người đều có nhiều trải nghiệm mới và từ đó họ hiểu rõ hơn về bản thân và những gì họ muốn. Nhưng trường không trao học bổng cho một người chỉ để họ có trải nghiệm. Trường trao học bổng cho người có tiềm năng tạo ra giá trị cho cộng đồng.
Nếu bạn không biết mình muốn gì, thì cách tốt nhất là cố gắng làm tốt mọi thứ.
Đối với các em học sinh, việc học cũng tương tự. Nhiều bạn hỏi rằng điểm số của mình không cao, không biết mình thích gì, chỉ biết muốn đi Mỹ, liệu có cơ hội xin học bổng không? Nếu không biết mình thích gì, thì điều quan trọng nhất là học tốt, có điểm cao. Điều đó ít nhất cho thấy em cố gắng, vì em muốn đi Mỹ. Vì vậy, điểm số SAT và GMAT không chỉ là về thành tích học tập, mà còn là về sự quyết tâm và cố gắng. Vì vậy, trừ khi biết rõ mình muốn gì và có kế hoạch rõ ràng để đạt được mục tiêu, các em nên nhớ rằng điểm số chiếm hơn 70% khả năng nhận học bổng.
Mình cũng không ủng hộ việc các em chỉ nói là thích học âm nhạc, nghệ thuật hoặc tâm lý rồi đòi học bổng để cãi bố mẹ.
Thực ra, để làm chính mình, điều quan trọng nhất là phải cố gắng hết sức, hy sinh nhiều thứ để đạt được mục tiêu. Nếu không cố gắng đến vậy, thì rất khó cho người khác hiểu rằng đó là đam mê thực sự của các bạn. Chưa kể đến việc hỗ trợ hay nhận học bổng.
VÌ VẬY, ĐỂ LÀM CHÍNH MÌNH, PHẢI CỐ GẮNG HẾT MÌNH.
Câu chuyện của em gái mình cũng là một ví dụ. Được học bổng 75% Đại học để đi học Thiết kế Sản phẩm Công nghiệp, nhưng nó thực sự chỉ thích hội họa. Vì vậy, nó quyết tâm không theo đuổi. Cuối cùng, sau nhiều thử thách, nó quyết định theo đuổi niềm đam mê của mình.
Ở nhà, nó quyết định bỏ trường Luật để ôn thi vào Mỹ thuật Việt Nam, và cuối cùng, nó thành công trong quyết định của mình.
Mặc dù không tự nhận mình có tài năng đặc biệt, nhưng nó sẽ cố gắng kiếm đủ để tự nuôi sống. Trong gia đình, mâu thuẫn thường xuyên khiến nó quyết định ra sống độc lập. Sau khi nộp đơn xin việc đến 23 nơi, nó chỉ được phỏng vấn một lần. Nhưng nhờ khả năng tiếng Anh và kỹ năng sư phạm, nó may mắn được nhận vào làm việc và có thu nhập ổn định. Công việc của nó đòi hỏi kỹ năng bán hàng và chăm sóc khách hàng, điều này khiến nó phải nỗ lực học hỏi. Dù vậy, nó vẫn kiên nhẫn nuôi dưỡng niềm đam mê với Mỹ thuật.
Tôi tin rằng với quyết tâm của mình, nếu không phải ngay bây giờ thì sẽ sớm muộn, nó sẽ đạt được mục tiêu học bổng mình mong muốn. Bố mẹ và tôi đều nhận ra nỗ lực của nó, và sẵn lòng hỗ trợ nếu nó cần. Sự nỗ lực không ngừng nghỉ là chìa khóa để trở thành phiên bản tốt nhất của bản thân. Chỉ khi bạn thể hiện mình đầy đủ, gia đình và người thân mới có thể ủng hộ bạn hết lòng, và cơ hội để nhận học bổng hoặc việc làm mới sẽ mở ra. Cuộc sống là công bằng, ai cố gắng nhiều sẽ nhận được nhiều, và không có gì là miễn phí, kể cả học bổng.
TRỞ LẠI BUỔI PHỎNG VẤN CỦA TÔI
Về vấn đề gia đình không ủng hộ:
Chúc mọi người luôn khỏe mạnh, may mắn và thành công.