Buzz
(Mytour.com) Tứ Linh - Sức mạnh bất diệt từ bốn linh vật huyền thoại
1. Khám phá về Tứ Linh
Tứ Linh (tiếng Trung: 四象) là biểu tượng của bốn hướng, gồm Thanh Long, Bạch Hổ, Chu Tước và Huyền Vũ trong thần thoại và văn hóa Á Đông.
Tứ Linh còn được biết đến dưới nhiều tên gọi như Thiên Tử Tứ Linh, Tứ Thần hay Tứ Thánh.
Theo nhà nghiên cứu Trần Cửu Kim, Tứ Linh có nguồn gốc từ các vật tổ trong tín ngưỡng của các dân tộc ở bốn phương. Rồng (Thanh Long) là vật tổ của người Đông Di ở phía Đông, rắn rùa (Huyền Vũ) là vật tổ của người Hoa Hạ ở phía Bắc, hổ (Bạch Hổ) là vật tổ của người Tây Khương ở Phía Tây, chim (Chu Tước) là vật tổ của người Thiếu Hạo ở phía Nam.
Màu sắc của Tứ Linh tương ứng với màu đất ở các vùng lãnh thổ tương ứng của Trung Quốc: đất ngập nước màu xám xanh ở phía Đông, đất giàu sắt màu đỏ ở phía Nam, đất mặn màu trắng ở các sa mạc phía Tây, đất đen giàu chất hữu cơ ở phía Bắc.
2. Tứ Linh bao gồm những linh vật nào?
2.1 Thanh Long
Thanh Long hay Thương Long là linh vật đứng đầu trong Tứ Linh. Hình ảnh của Thanh Long là giống rồng xanh mạnh mẽ, không thể đánh bại. Thần thường được bao bọc bởi đám mây, sương mù khi xuất hiện, có thể tự do di chuyển trên mặt đất và bay cao lên trời, mang theo gió mưa.
Theo truyền thống, Thanh Long là sinh vật xuất hiện từ thời kỳ sơ khai hỗn độn, hấp thụ linh khí và sức mạnh của thiên nhiên. Khi thời đại của các thánh nhân bắt đầu, thế giới được tạo lập, rồng xanh trở thành thú linh bảo vệ phía Đông, giúp đẩy lùi sự xâm nhập của tà ma vào thế giới của nhân loại.
Trong quá khứ của đất nước, người ta thường sử dụng hình ảnh của Rồng xanh để biểu tượng cho quyền lực của vua chúa, thể hiện sự uy nghiêm và lãnh đạo.
Rồng xanh thường xuất hiện tại những địa điểm linh thiêng như miếu, chùa nhằm thể hiện sự tôn kính. Nhiều người còn vẽ hình ảnh của Rồng lên lá bùa, sau đó dán ở cửa chính để trấn giữ dương khí và xua đuổi tà ma.
Trong lĩnh vực phong thủy, theo quan niệm của người dân, việc áp dụng quy tắc Tứ Linh, đặc biệt là Thanh Long khi xây dựng nhà cửa, sẽ mang lại sự thịnh vượng và giàu có cho gia đình.
2.2 Bạch Hổ
Bạch Hổ được miêu tả là một con hổ màu trắng. Linh vật này được liên kết với chiến tranh, mang trong mình sức mạnh không thể chối cãi, cũng như hình ảnh của những chiến binh dũng cảm, hy sinh tận hưởng đến phút cuối cùng để bảo vệ quê hương.
Linh vật này đậm chất hoài bão, sức mạnh đối mặt với mọi thử thách. Hình tượng của Bạch Hổ cũng được liên kết mật thiết với sự nở hoa trong mùa.
Bạch Hổ được truyền thống sinh ra từ thời kỳ hỗn loạn ban đầu với hình dáng của một con hổ trắng, mang sức mạnh của đất trời với sức mạnh dũng mãnh, uy nghiêm và tốc độ nhanh như tia chớp, cùng khả năng chiến đấu vượt trội trấn áp mọi loài.
Quảng cáo
Bạch Hổ có bộ lông trắng tỏa sáng và ánh sáng rực rỡ, thường xuất hiện cùng Thanh Long để tiêu diệt quỷ dữ. Thần thú gác ở phương Tây, mang lại sự bình yên cho mọi người.
Ở thời cổ đại của châu Á, Bạch Hổ được coi là vua của tất cả sinh vật. Từ ngàn xưa đến nay, người dân Việt Nam luôn tôn sùng và e sợ hổ trắng, coi nó như biểu tượng của chiến binh, quân sự và thường sử dụng hình ảnh của nó trong quân đội.
Hơn nữa, dân gian ta thường xây dựng tượng, vẽ hình của Hổ ở cửa chùa, đình hoặc xây miếu thờ ông Hổ như một linh vật có khả năng đuổi tà ma, mang lại điều tốt lành.
2.3 Chu Tước
Chu Tước được tưởng tượng dưới hình dạng của một con chim sẻ có lông màu đỏ. Trong thời cổ đại, Chu Tước còn được biết đến với tên gọi khác là Chu Điểu hoặc Đan Điểu. Nó tượng trưng cho tình yêu, đam mê và xung đột.
Theo truyền thuyết từ thời khai thiên, khi con người và thú vật chưa xuất hiện, một khối ánh sáng Thái Cực chia thành Tứ Tượng và biến thành Bát Quái. Ánh lửa từ Cung Ly trong Bát Quái biến thành một linh vật giống loài chim với thân thể đỏ rực, được gọi là Chu Tước.
Sinh ra từ ngọn lửa thiêng, với bản tính của lửa nên toàn bộ cơ thể của linh vật này đều sáng đỏ và lung linh, tỏa ra nhiệt độ mạnh mẽ.
Chu Tước ra đời đã mang trong mình lòng từ bi, sẵn lòng hy sinh cho công lý và giúp đỡ loài người. Ánh sáng từ thân thú này có thể xoa dịu cô đơn, đau khổ và nỗi đau, trong khi lông vũ và nước mắt có thể mang lại sự tái sinh.
Vì lòng hy sinh và lòng từ bi, khi qua đời, Đại Bi Tâm của Đan Điểu đã tỏa sáng đại linh quang, tái sinh từ tro tàn và trở thành một trong Tứ Tượng.
Chu Tước có ảnh hưởng sâu rộng đối với văn hóa phương Đông, đặc biệt là trong lĩnh vực phong thủy xây dựng. Người Việt thường để trống một không gian trước nhà, địa thế bằng hoặc thấp hơn các vùng đất phía sau nhà, biểu hiện cho hình ảnh tiền Chu Điểu.
Ngoài ra, nhiều người còn tin rằng việc sử dụng các vật phẩm phong thủy hình Chu Tước sẽ mang lại may mắn và thịnh vượng cho gia đình.
2.4 Phong Thủy và Linh Vật
Linh vật trong văn hóa Trung Quốc thường mang theo nhiều ý nghĩa sâu sắc, như Huyền Vũ - linh vật biểu tượng cho sự ổn định và trường tồn.
Huyền Vũ liên quan mật thiết đến Huyền Thiên Trấn Vũ Đại Đế trong Đạo Giáo, được biết đến với nhiều danh xưng khác nhau như Thượng Đế Tổ Sư hay Bắc Cực Huyền Linh Đại Đế.
Trong truyền thuyết, Huyền Vũ từng là thánh thú được sinh ra ở Sơn Hải Giới, sau đó trở thành vị thần có sức mạnh lớn.
Huyền Vũ cũng được cho là thể hiện sự kế thừa từ Thái Thượng Lão Quân, nhưng sau đó chấp nhận cuộc sống tu đạo để mang lại hòa bình cho thế giới.
Sau khi đạt được thần thông, Thái Tử đã xả gan và ruột để đi về phương Bắc trừ ma quái. Nhưng không may, gan và ruột biến thành hai yêu quái Rùa và Rắn gây hại cho dân làng. Thái Tử quay về và thu phục hai yêu quái này, biến chúng thành linh vật dưới trướng của mình.
Huyền Vũ được coi là linh vật vô cùng quan trọng tại Việt Nam, thường được gọi là Trấn Vũ hay Trấn Võ, liên quan mật thiết đến Huyền Thiên Trấn Vũ - vị thần trấn trị phương Bắc. Ông đã giúp An Dương Vương trừ tà và xây dựng thành Cổ Loa cùng với thần Kim Quy.
Tượng thần Trấn Vũ thường được thờ tại Đền Quán Thánh, một trong bốn trấn và quán của Thăng Long, được xây dựng dưới thời vua Lý Thái Tổ.
3. Ý nghĩa của Tứ Tượng trong văn hóa
3.1 Trong truyền thống dân gian
Từ lâu, Tứ Tượng được coi là linh vật cai trị bốn phương vũ trụ, đại diện cho các vị thần không chỉ quản lý mà còn mang lại phước lành cho con người.
- Thanh Long: Trông coi quân sự và hộ mệnh về sức mạnh.
- Bạch Hổ: Trông coi biên cương và hộ mệnh về uy quyền.
- Chu Tước: Trông coi năng lượng, ánh sáng và hộ mệnh về sự phát triển.
- Huyền Vũ: Trông coi tuổi thọ, vận mệnh và hộ mệnh về may mắn, phú quý, tài lộc.
Tứ Tượng còn được áp dụng trong chiến trận. Tướng chỉ huy sẽ chia quân thành tả đội, hữu đội, tiền đội và hậu đội dựa trên nguyên lý của Tứ Tượng.
3.2 Trong thiên văn
- Thanh Long bao gồm 7 chòm sao phương Đông trong Nhị thập bát tú:
- Giác Mộc Giao (sao Giác): Con giao long, cá sấu hoặc thuồng luồng.
- Cang Kim Long (sao Cang): Con rồng.
- Đê Thổ Lạc (sao Đê): Lạc đà hoặc con nhím.
- Phòng Nhật Thố (sao Phòng): Con thỏ.
- Tâm Nguyệt Hồ (sao Tâm): Con cáo.
- Vĩ Hỏa Hổ (sao Vĩ): Con hổ.
- Cơ Thủy Báo (sao Cơ): Con báo.
Các sao trong Thanh Long có hình ảnh của Rồng, hổ, thỏ và các động vật khác, thường xuất hiện trên bầu trời trong mùa Xuân.
- Bạch Hổ gồm 7 chòm sao phương Tây trong Nhị thập bát tú:
- Khuê Mộc Lang (Khuê): Con sói
- Lâu Kim Cẩu (Lâu): Con chó/ con hẩu/ con hống/ con muông.
- Vị Thổ Trĩ (Vị): Chim trĩ.
- Mão Nhật Kê (Mão): Con gà.
- Tất Nguyệt Ô (Tất): Con quạ.
- Chủy Hỏa Hầu (Chủy): Con khỉ.
- Sâm Thủy Viên (Sâm): Con vượn.
Trong Bạch Hổ, hai chòm sao Chủy và Sâm tạo thành hình ảnh của con hổ, thường xuất hiện trên bầu trời trong mùa thu.
- Chu Tước là cung gồm 7 chòm sao phương Nam trong Nhị thập bát tú:
- Tỉnh Mộc Hãn (sao Tỉnh): Bệ ngạn.
- Quỷ Kim Dương (sao Quỷ): Con dê.
- Liễu Thổ Chương (sao Liễu): Con cheo cheo.
- Tinh Nhật Mã (sao Tinh): Con ngựa.
- Trương Nguyệt Lộc (sao Trương): Con nai.
- Dực Hỏa Xà (sao Dực): Con rắn.
- Chẩn Thủy Dẫn (sao Chẩn): Con giun.
Trong Chu Tước, các sao tượng hình các phần khác nhau của chim và thường xuất hiện trong mùa Hạ.
Ba sao Liễu, Tinh và Trương thường xuất hiện gần nhau nhất trên bầu trời, tạo thành một đường thẳng.
- Huyền Vũ bao gồm 7 chòm sao phương Bắc:
- Đẩu Mộc Giải (Đẩu): Con cua hoặc giải trãi.
- Ngưu Kim Ngưu (Ngưu): Con trâu hoặc con bò.
- Nữ Thổ Bức (Nữ): Con dơi.
- Hư Nhật Thử (Hư): Con chuột.
- Nguy Nguyệt Yến (Nguy): Chim én.
- Thất Hỏa Trư (Thất): Con lợn.
- Bích Thủy Du (Bích): Cừu dư.
Trong Tứ Linh, sao Ngưu tượng trưng cho đầu rùa, sao Nữ, sao Hư, sao Nguy tượng trưng cho mai rùa, sao Bích tượng trưng cho đuôi rùa, sao Thất và sao Đẩu tượng trưng cho mình rắn. 7 chòm sao này liên quan đến mùa Đông.
Theo truyền thống Trung Hoa, phương hướng được xác định dựa trên việc đặt phía Nam ở trên, điều này tạo ra sự khác biệt với quan điểm hiện đại đặt phía Bắc ở trên. Do đó, Thanh Long được xem là bên trái (phía Đông), Bạch Hổ là bên phải (phía Tây), Chu Tước là phía trước (phía Nam), và Huyền Vũ là phía sau (phía Bắc).
Quan sát Tứ Tượng và các tinh tú trong hệ thống Nhị thập bát tú có thể được sử dụng để chọn ngày tốt, xác định thời gian và mùa vụ cho canh tác nông nghiệp, cũng như dự báo biến động thời tiết và xã hội, kinh tế, chính trị trong thời cổ đại.
3.3 Trong Kinh Dịch
Trong Kinh Dịch, Tứ Linh có mối liên hệ chặt chẽ với thuyết Âm Dương, tương ứng với Thiếu Dương, Thiếu Âm, Thái Dương và Thái Âm.
Tứ Linh | Tứ Tượng | Quái |
Thanh Long | Thiếu Dương | ⚎ |
Chu Tước | Thái Dương | ⚌ |
Bạch Hổ | Thiếu Âm | ⚍ |
Huyền Vũ | Thái Âm | ⚏ |
Hữu Cực thị Thái Cực,
Thái Cực sinh Lưỡng Nghi,
Lưỡng Nghi sinh Tứ Tượng
Tứ Tượng sinh Bát Quái,
Bát Bát Lục Thập Tứ Quái.
Đây là khái niệm triết học và học thuyết âm dương dùng để giải thích sự hình thành và quy luật của vũ trụ.
Theo truyền thống, từ khi vũ trụ được hình thành, mọi thứ ban đầu đều là sự hỗn độn và mơ hồ. Trong không gian đó tồn tại một nguyên lý gọi là Thái Cực, một sự hiện diện vô hình của hai nguyên tố Âm và Dương, được gọi là Lưỡng Nghi, luôn duy trì sự cân bằng và không thể tách rời nhau.
Từ Lưỡng Nghi, Tứ Tượng được sinh ra, bao gồm Thái Dương, Thiếu Dương, Thái Âm và Thiếu Âm. Âm đại diện cho màu đen, Dương đại diện cho màu trắng. Thái Âm là phần đen lớn nhất, còn Thiếu Âm là phần đen nhỏ, tương tự với Thái Dương và Thiếu Dương với màu trắng.
Trong phần màu đen lớn luôn tồn tại phần màu trắng nhỏ, và ngược lại, điều này tượng trưng cho quan niệm 'Trong Âm có Dương, trong Dương có Âm'. Nói cách khác, Âm và Dương tồn tại song song, đối lập nhưng cũng tương hỗ nhau.
Cuối cùng, từ Tứ Tượng sinh ra Bát Quái, và Bát Quái biến đổi vô tận.
3.4 Trong thuyết Ngũ hành
Tứ Linh tương ứng với bốn nguyên tố trong thuyết Ngũ hành. Thêm vào đó, thuyết này còn đề cập đến một thần thú là Hoàng Long. Chi tiết như sau:
Thần thú | Phương vị | Mùa | Màu sắc | Ngũ hành |
Thanh Long | Đông | Xuân | Xanh | Mộc |
Chu Tước | Nam | Hạ | Đỏ | Hỏa |
Bạch Hổ | Tây | Thu | Trắng | Kim |
Huyền Vũ | Bắc | Đông | Đen | Thủy |
| Hoàng Long | Chính giữa | Vàng | Thổ |
3.5 Trong phong thủy
Trong lĩnh vực phong thủy, Tứ Tượng (hoặc Tứ Linh) được sử dụng để đánh giá địa thế của một căn nhà. Nguyên tắc 'Tả Thanh Long, Hữu Bạch Hổ, Tiền Chu Tước, Hậu Huyền Vũ' được coi là chuẩn mực cho một địa thế tốt.
- Bên trái (tả) của nhà là một vách núi cao, như hình ảnh của một con rồng xanh uốn lượn (Thanh Long).
- Bên phải (hữu) của nhà là một vách núi cao nhưng thấp hơn, như hình ảnh của một con hổ trắng đang rình mồi (Bạch Hổ).
- Đằng sau nhà là một dãy núi lớn, với hình ảnh của một con rùa lớn đang cõng con rắn (Huyền Vũ).
- Phía trước là một ngọn núi nhỏ, còn được gọi là án sơn, nhằm ngăn cản khí trực tiếp vào nhà, tượng trưng cho hình ảnh của phượng hoàng (Chu Tước).
Ngày nay, việc sử dụng các tượng Tứ Linh trong không gian sống để mang lại vận khí tốt cho gia chủ trở nên phổ biến. Tuy nhiên, việc sắp xếp cần phải tuân thủ ý nghĩa của từng linh vật để đảm bảo hiệu quả. Dưới đây là những điều cần lưu ý:
- Thường đặt tượng ở phòng khách hoặc phòng làm việc, những không gian trang trọng.
- Tượng nên được đặt ở mức độ mắt, tránh đặt quá cao hoặc quá thấp.
- Tránh đặt tượng trong không gian thờ cúng, phòng ngủ hoặc nhà bếp để tránh vi phạm đến Thần.
- Không nên đặt tượng trong phòng của trẻ em.
Khám phá những bài viết khác:
