Từ tượng âm trong tiếng Trung | Chức năng

1. Từ tượng âm trong tiếng Trung là gì?

• Từ tượng thanh tiếng Trung là 象声词 [Xiàngshēngcí] (hay 拟声词 [Nǐ shēng cí] hoặc 状声词 [Zhuàng shēng cí]).
• Là từ được hình thành bằng cách bắt chước âm thanh từ tự nhiên.
• 象声词 là từ mô phỏng âm thanh, do đó sử dụng hợp lý từ tượng thanh giúp cho việc biểu đạt ngôn ngữ thêm sinh động, ấn tượng hơn.

Ví dụ:

Đãng đãng。
/ dāngdāng /
Rung lắc.

Một tiếng “pēng” đã đánh thức tôi.
/ “Pēng” de yìshēng ràng wǒ xǐng guòlái /
Một tiếng “rầm” làm tôi tỉnh lại.

Pūtōng, một người đã rơi xuống sông.
/ Pūtōng, yīgè rén diào xià hé qù. /
“Ùm” – có một người rơi xuống sông.

Ghi chú: Từ tượng âm thường được sử dụng nhiều trong hội thoại hoặc văn viết miêu tả. Trong văn nghị luận hoặc giải thích thường không sử dụng loại từ này.

2. Đặc điểm ngữ pháp của từ tượng âm

2.1 Từ tượng âm có thể sử dụng độc lập

“Thình thịch, thình thịch”. Tôi có thể nghe rõ nhịp tim anh ấy.
/ “Pūtōng pūtōng”. Wǒ néng tīng dé qīngchǔ tā de xīntiào. /
“Thình thịch, thình thịch”. Tôi có thể nghe rõ nhịp tim anh ấy.

“Ầm, cánh cửa đã đóng sập lại”.
/ “Guāngdāng”, mén chóngchóng de guānshàngle. /
“Ầm, cánh cửa đã đóng sập lại”.

2.2 Từ tượng âm có thể đảm nhận vai trò thành phần của câu

a. Từ tượng âm có thể làm bổ ngữ

Chẳng hạn như:

Ngồi trước cửa sổ, nghe tiếng mưa rơi rất to ở ngoài nhà, lòng tôi không được yên tĩnh.
/ Zuò zài chuāng qián, tīngzhe wūwài huā huā de yǔ shēng, nèixīn pǒ bù píngjìng. /
Ngồi trước cửa sổ, nghe tiếng mưa ào ào ngoài nhà, tôi cảm thấy khá bất an.

Bất ngờ, từ xa truyền đến tiếng súng “bốp bốp”.
/ Túrán, yuǎn wài zhuàn lái “pā”“pā” de qiāng shēng. /
Đột nhiên từ xa truyền đến tiếng súng “bốp bốp”.

b. Từ tượng âm làm bổ ngữ

Chỉ mới qua 11 giờ rưỡi, tiếng pháo đã rền rện rền rện.
/ Gāngguò 11 diǎn bàn, biānpào shēng jiù pī pīpā pā dì xiǎngle qǐlái. /
Chỉ mới qua 11 giờ rưỡi, tiếng pháo đã rền rện rền rện.

Suối nhỏ trong rừng chảy róc rách.
/ Shān jiān de xiǎo xī huā huā de liúzhe /

c. Khi làm động từ trạng ngữ

Cháo trong nồi còn phải sùng sục thêm một lúc nữa.
/ Guō lǐ de zhōu hái dé gūdū yīhuǐ’er. /
Cháo trong nồi còn phải sùng sục thêm một lúc nữa.

雷声轰隆隆地响个不停，雨马上就要到了。
/ Léi shēng hōnglóng hōnglóng de, yǔ mǎshàng jiù yào láile. /
Tiếng sấm vang vọng không ngớt, mưa sắp tới rồi.

Trong ví dụ đầu tiên, ngôn ngữ thể hiện bằng âm thanh thay cho hành động (咕嘟 = 熬 [Áo] đun sôi. Từ tượng thanh tại thời điểm này mang tính chất của động từ, có thể kèm theo “了”, “着”, “过” và có thể có các thành phần thời gian, động lượng…

Những từ tượng thanh làm vị ngữ như trong ví dụ thứ 2 thường được kèm với trợ từ “的”, ngoài ra từ tượng thanh còn phải có hình thức cụ thể, nghĩa là “轰隆” nếu nói một mình dù có thêm “的” cũng không thể làm vị ngữ.

d. Từ tượng thanh có thể làm bổ ngữ

Ví dụ:

她嚎啕大哭了起来。
/ Tā háotáo dà kūle qǐlái. /
Cô ấy khóc lóc thảm thiết.

这家伙把地板藏得悄悄的。
/ Zhè jiāhuo bǎ dìbǎn cáng dé qiāoqiāo de. /
Người này đã giấu sàn nhà một cách tinh vi.

巨大的爆炸声把窗户震得震天响。
/ Jùdà de bàozhà shēng bǎ chuānghù zhèn dé zhèn tiān xiǎng. /
Tiếng nổ lớn làm cửa sổ rung chuyển.

Từ tượng thanh làm bổ ngữ, vị ngữ đều có đặc điểm chung là phải thêm trợ từ “的”, và đều sử dụng hình thức lặp đi lặp lại

2.3 Từ tượng thanh có nhiều loại âm điệp

Loại âm điệp trong từ loại dùng để mô tả âm thanh không phải là hình thức lặp lại, bao gồm 3 loại cơ bản như sau.

• Kiểu AA：当当 / Dāngdāng /: Choang choang.
• Kiểu ABAB：叮当叮当 / Dīngdāng dīngdāng /: Leng keng leng keng.
• Kiểu AABB：叮叮当当 / Dīng dīngdāng dāng /: Lách ca lách cách.

3. Các từ tượng thanh phổ biến nhất trong tiếng Trung