Tu viện Đồng còn được gọi là Thiên Trúc tự (天竺寺 - chùa Cõi Phật), là ngôi chùa nằm trên đỉnh cao nhất của dãy Yên Tử (1.068m). Đây là ngôi chùa trên đỉnh núi bằng đồng lớn nhất châu Á.
Lịch sử
Yên Tử là nơi tu hành của vua Trần Nhân Tông. Chùa Đồng từng được Phật Hoàng Trần Nhân Tông đến Yên Tử và sau khi Ngài viên tịch, ngôi chùa vẫn được gọi là chưa hoàn thiện. Vào thế kỷ 17, vào thời kỳ hậu Lê, một phi tần của chúa Trịnh tâm niệm công đức và xây dựng lại chùa, với kết cấu bằng khung sắt, mái đồng, quy mô nhỏ giống một khám thờ. Bên trong, tượng Phật, chuông và khánh cũng được đúc từ đồng. Đến năm Canh Thân 1740, trong một trận bão lớn, ngôi chùa bị phá hủy, chỉ còn lại dấu vết của các cột chôn dưới đống đá. Vào năm 1930, tại chùa Long Hoa, bà Bùi Thị Mỹ đã phục hồi lại chùa Đồng bằng vật liệu bê tông cốt thép, xây dựng trên một hòn đá vuông để tái hiện lại vị trí của chùa Đồng cũ.
Năm 1993, Nguyễn Sơn Nam, một người Việt kiều sống tại Mỹ, cùng với những người Phật tử hải ngoại, đã đóng góp công đức để tái thiết một ngôi chùa bằng đồng bên cạnh ngôi chùa được xây dựng từ năm 1930, với quy mô nhỏ chỉ như một khán thờ.
Vào ngày 03 tháng 6 năm 2006, chùa Đồng đã được khởi công dưới sự chủ trì của Tiến sĩ Phật học Đại Đức Thích Thanh Quyết (Thượng tọa Thích Thanh Quyết) và Ban Quản lý Dự án chùa Đồng, với sự tham gia công đức của đông đảo Phật tử trong và ngoài nước. Mô hình thiết kế của chùa Đồng được lấy cảm hứng từ kiến trúc sư Trần Quốc Tuấn - Viện Bảo Tồn Di Tích. Ngày 30 tháng 01 năm 2007, chùa chính thức khánh thành, nằm trên đỉnh non thiêng giữa hai ngôi chùa đã tồn tại từ trước.
Quy mô hiện nay của chùa Đồng
Chùa Đồng mới được thực hiện bởi các nghệ nhân đúc đồng nổi tiếng tại Ý Yên, Nam Định. Ngôi chùa được đúc theo mẫu của chùa Dâu Keo (Thuận Thành, Bắc Ninh). Diện tích của chùa Đồng gần 20 mét vuông, nặng 70 tấn, dài 4,6 mét, rộng 3,6 mét và cao từ cột nền tới mái là 3,35 mét. Mỗi viên ngói nặng khoảng 4 kg, với 4 cột chùa mỗi cột nặng 1 tấn. Quả chuông và khánh đồng cũng nặng hơn 250 kg.
Hệ thống tượng Phật trong chùa bao gồm 1 tượng Phật Thích Ca và 3 tượng Tam Tổ Trúc Lâm. Các tượng có kích thước trung bình từ 0,45-0,87 mét, đặt trên đài sen. Trong đó, 3 tượng Tổ có kích thước lớn hơn. Tượng Thích Ca mặc áo cà sa, tọa thiền với tư thế kiết già (thế liên hoa tọa). Tượng Đệ nhất Tổ (Trần Nhân Tông) mặc áo cà sa, tay úp lên hai đùi, ngồi theo 'kiết già kiểu cát tường' hay còn gọi là 'cát tường tọa', mắt nhìn xuống soi rọi nội tâm. Tượng Đệ nhị Tổ (Pháp Loa) và Đệ tam Tổ (Huyền Quang) cũng mặc áo cà sa, ngồi theo tư thế kiết già, không lộ bàn chân, tay kết 'định ấn'. Tất cả 3 tượng Tổ được đặt trên đài sen, trang trí với hoa văn hình sen, cúc, thị và lá lật, họa văn sóng nước.
Lễ hội tại chùa Đồng và Yên Tử diễn ra hàng năm vào ngày mùng 10 tháng Giêng (Âm lịch) và ba ngày đầu năm. Ngoài ra, vào những ngày sóc, vọng hay lễ Vu Lan, Phật đản, nhiều Phật tử cả nước cũng hành hương đến Trúc Lâm Yên Tử linh thiêng.
Mỗi năm, lễ hội tại chùa Đồng và Yên Tử diễn ra vào ngày mùng 10 tháng Giêng (Âm lịch) và ba ngày đầu năm. Ngoài ra, vào những ngày sóc, vọng hay lễ Vu Lan, Phật đản, nhiều Phật tử trong cả nước cũng đến đây hành hương lên chốn Trúc Lâm Yên Tử linh thiêng.
- Núi Yên Tử và quần thể di tích danh thắng Yên Tử